به گزارش دفتر منطقهای خبرگزاری تسنیم، «محمد اشرفغنی» رئیسجمهور افغانستان در هفتههای اخیر به امید این که فصل جدیدی از روابط کابل و اسلامآباد گشوده شود، در رأس یک هیأت عالی از پاکستان دیدار کرد.
به نظر میرسد که اشرفغنی، برخلاف حامد کرزی در رساندن پیام خود به رهبران پاکستان صریحتر بوده و دولت اسلاماباد همچنین حلقههای سیاسی آن، بطور گسترده با صراحت دیدگاه او آشنا هستند.
زمانی که اشرفغنی رئیس کمیسیون انتقال امنیتی در افغانستان بود، مهارتهای دیپلماتیک و فهم خود در این امور را نشان داد اما اکنون با وجود تمام خوشبینیها، هیچ نشانه روشنی مبنی بر دستیابی به موفقیت در آینده نزدیک وجود ندارد.
در جریان ریاستجمهوری حامد کرزی، روابط با پاکستان سختترین چالش سیاست خارجی افغانستان بود. کرزی متقاعد شده بود که باوجود تلاشها برای عادیسازی روابط با پاکستان، دستاوردی در پی نداشته است.
رئیسجمهور پیشین، بیش از هرچیزی تشکیلات نظامی این کشور را مانع اصلی روابط حسنه با پاکستان میدانست اما با این حال در این مدت حکومت افغانستان بصورت روشن استراتژی منسجمی در رابطه با پاکستان نداشت.
حضور چندین طرف سهیم در افغانستان و منافع سیاسی واگرا، بخشی از پیچیدگی در فرمولبندی یک سیاست خارجی خوب تعریف شده بودند.
اکنون همه چشمها به اشرفغنی که پیشینه در زمینه اقتصاد و دولتسازی دارد دوخته شده تا روابط پیچیده با پاکستان را بازتعریف کند.
از آنجایی که رهبری افغانستان به رابطه علت و معلولی بین میزان خشونت در افغانستان و درجه خصومت پاکستان باور دارد، فرض بر آن است که روابط دوستانه و بر اساس همکاری و احترام 2 جانبه با پاکستان، در نهایت به صلح مداوم در افغانستان بیانجامد.
تشکیلات نظامی پاکستان از گذشته میان طالبان «خوب» و طالبان «بد» فرق قائل شده است و تنها طالبانی را دشمن اعلام میکرد که در این کشور عملیات تروریستی انجام میدهند و وحشت ایجاد میکنند.
«سرتاج عزیز» مشاور امنیت ملی پاکستان اخیرا بیانیه بحث برانگیزی را صادر کرده که به بیاعتمادیها بیش از پیش دامن زده است.
وی گفت که حکومت پاکستان زمانی علیه طالبان میجنگد که تهدیدی برای این کشور باشد.
سرتاج عزیز چندی پیش در مصاحبهای با بخش اردوی «بی.بی.سی» گفته بود که پاکستان گروههای شورشی را که «تهدیدی علیه دولت» نیستند هدف قرار نمیدهد و پاکستان در زمینه برخورد با گروه طالبان رویکرد انتخابی دارد.
این گفته مشاور امنیت ملی پاکستان واکنشهای شدید افغانستان را بدنبال داشت.
آسان گرفتن بیش از حد و اذعان نکردن به پیچیدگی سیاست طالبان، یکی از نقاط ضعف دولت افغانستان است. با این حال، در زمان ریاستجمهوری اشرفغنی به نظر میرسد که سلسله تلاشهایی در این زمینه آغاز شده است.
از زمانی که حکومت وحدت ملی افغانستان قدرت را در اختیار گرفته، تعداد حملات تروریستی در سراسر این کشور بشدت افزایش یافته و در این میان کابل هدف اصلی آن بوده است.
با وجود آنکه میزان بالایی از ناراحتی در میان افغانها به چشم میخورد، پیام غنی در صحبت با بی.بی.سی در جریان کنفرانس اخیر لندن، خوشبینانه بود.
اشرفغنی مطابق با وعدههای انتخاباتیاش، تلاشهایی را در راستای ایجاد چارچوبی برای تأمین صلح در افغانستان راهاندازی کرده است.
استفاده از یکپارچگی اقتصادی منطقهای به عنوان اصل اعتمادسازی میان افغانستان و پاکستان، استراتژی اصلی غنی برای تأمین صلح میباشد و این اتفاقی است که غنی و «نواز شریف» نخستوزیر که سابقهای در حوزه تجارت دارند، هر 2 از نقش اقتصاد در افزایش اعتماد 2 جانبه تقدیر میکنند.
بنابراین زمان آن فرارسیده تا ژئواکونومیک جانشین ژئوپلیتیک شود تا مشارکتها به منظور روابط حسنه در روابط 2 کشور افغانستان و پاکستان فراهم شوند.
اینکه پاکستان چه اندازه از نفوذش بر طالبان برای آوردن آنها به میز مذاکرات صلح با حکومت افغانستان استفاده خواهد کرد در حد حدس و گمانها است، اما ژئوپلیتیک میتواند پاسخ آن باشد.
ظاهرا پاکستان در گذشته خود فرومانده است و هنوز بهدنبال عمق استراتژیک در افغانستان است و تا زمانی که این کشور این جاهطلبیاش را نسبت به این کشور رها نکند، همچنان بر تداوم شورشها در افغانستان ادامه داده و وضعیت موجود باقی خواهد ماند.
علاوه برآن، پاکستان از توافقنامه 2 جانبه امنیتی که افغانستان اخیرا با آمریکا و ناتو امضا کرد نیز خوشحال نیست. از سوی دیگر افغانستان اطمینان داده که این توافقنامهها خطری برای امنیت پاکستان نخواهد داشت.
زمان آن فرا رسیده که تشکیلات پاکستان رویکرد سنتیاش نسبت به افغانستان را بازبینی کند و برای اسلامآباد عاقلانهتر این است که افغانستان را به عنوان دوست خود ببیند تا حکومتی که بخواهد چاپلوسی پاکستان را بکند.
همچنین برای پاکستان دشوار است که بهتدریج این واقعیت را بپذیرد که روابط افغانستان با هند، رقیب اصلی این کشور، بهشدت صمیمانه و افزایش یافته است.
در دوره پس از طالبان، هند در زمینههای توسعه و تأمین ثبات در افغانستان جنگزده سرمایهگذاری کرد و دهلینو دوست دیرینه افغانستان بوده است. با این حال نمیتوان ظرافت سیاسی روابط افغانستان و هند از دیدگاه پاکستان را نادیده گرفت و گاهی دولت اسلامآباد از این مسئله هراس دارد که حکومت افغانستان به قیمت نادیده گرفتن نگرانیهای امنیتی گذشته خود، هند را به عنوان شریک استراتژیک دولت کابل انتخاب کند و حتی بدتر اینکه هند از خاک افغانستان علیه پاکستان استفاده کند.
از سوی دیگر، افغانستان به شکل مستقیم و غیرمستقیم به پاکستان اطمینان داده که به روابط خود با هند باید به عنوان روابط مستقلانه بنگرد.
حکومت جدید محمد اشرفغنی باید از پویایی و انعطاف کلی منطقهای و همچنین ابعاد بینالمللی روابط خود با پاکستان باخبر باشد.
بنابراین افغانستان و پاکستان هردو ظرفیت بالقوهای برای ارائه تعریف جدید از روابطشان دارند که در نهایت زمینه را برای تأمین صلح واقعی در سراسر منطقه مساعد خواهد کرد.
با اینحال، اشرفغنی قادر به انجام کاری نخواهد بود مگر اینکه پاکستان با رویکردی جدید و آیندهنگری به درخواستهای افغانستان پاسخ مثبت دهد.
انتهای پیام/ع