به گزارش گروه "رسانهها" خبرگزاری تسنیم، قصر یا باغ نگارستان بین سالهای 1228-1222 هـ .ق. به فرمان فتحعلیشاه قاجار و با هدف ایجاد یک مرکز ییلاقی ـ حکومتی در خارج از دارالخلافه تهران ساخته شد. به دلیل وجود نقاشیها و نگارههای متعددی از فتحعلیشاه و درباریان او در ساختمانهای مختلف، این باغ به نگارستان شهرت یافت.
محدوده باغ
این قصر ـ باغ در روزگار اولیه خود دارای وسعت زیادی بوده است، به گونهای که طبق اسناد قاجاری دروازة جنوبی آن در ضلع شمالی میدان بهارستان واقع بوده و از طرف شرق به دروازه شمیران و از طرف غرب به خیابان صفیعلیشاه منتهی میشده است.
در این قصر ـ باغ عمارتها و تالارهای باشکوهی چون عمارت دلگشا، تالار سلام، تالار قلمدان و چندین حوضخانه بر پا شده بود. باغ نگارستان رویدادهای تاریخی ـ سیاسی فراوانی را به خود دیده است که از جمله میتوان به قتل دولتمرد آزاده ایرانی میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی به دست محمدشاه و عوامل او اشاره کرد.
در سال 1284 هـ .ق. با اجرای طرح توسعه شهری ناصرالدین شاه، باغ نگارستان وارد محدوده شهر تهران شد و با کاسته شدن از اهمیت سیاسی آن در اختیار مؤسسات فرهنگی مختلف قرار گرفت. در زمان سلطنت مظفرالدین شاه به تبعیت از اروپا نخستین مدرسه فلاحت به سرپرستی آقای داشر و مدرسه صنایع مستظرفه به سرپرستی نقاش معروف محمد غفاری "کمال الملک" در این محل تأسیس شد. و بعد از آن در سال 1307 خورشیدی اعتمادالدوله قراگوزلو، وزیر فرهنگ ایران، باغ نگارستان را به عنوان محل دائمی دارالمعلمین عالی در نظر گرفت.
پروین اعتصامی و کتابخانه باغ
سپس نقشه ساختمان یک مدرسه عالی با رعایت سبک معماری ایرانی ـ قاجاری و اصول مدرسهسازی توسط نیکلای مارکوف "معمار پناهنده روسی" در ضلع شمالی باغ نگارستان تهیه و اجرا شد. در این مجموعه ده هزار متر مربعی، 164 اتاق و دو تالار بزرگ احداث شد. در سال 1311 خورشیدی دارالمعلمین عالی با تغییر نام خود به دانشسرای عالی به تربیت معلم برای مدارس جدید ایران پرداخت. در سال 1315 خورشیدی نیز عمارت بزرگ دیگری به عنوان کتابخانه در شمال شرقی باغ نگارستان بنا شد و پروین اعتصامی ـ شاعره نامدار ـ به عنوان معاون این کتابخانه مشغول به کار شد.
در طول بیش از نیم قرن، تعداد زیادی از شخصیتهای علمی، ادبی و هنری کشور چون: ملکالشعرای بهار، کاظم عصار، علیاکبر دهخدا، بدیعالزمان فروزانفر، علینقی وزیری، جلالالدین همایی، سعید نفیسی، محمود حسابی، ابراهیم پورداوود، غلامحسین صدیقی، پرویز خانلری، محمد معین، محمدابراهیم باستانی پاریزی، علیمحمد کاردان و... در این مجموعه تاریخی به تحصیل و تدریس علم پرداختهاند.
در سال 1313 خورشیدی قانون تأسیس دانشگاه تهران در مجلس شورای ملی تصویب شد و از سال 1325 خورشیدی به بعد، برخی از دانشکدهها و مؤسسات به محل امروزی دانشگاه تهران منتقل شدند. از سال 1335 خورشیدی این بنای عظیم به مؤسسة لغتنامه دهخدا، مؤسسه جغرافیا، مؤسسه زبانهای خارجی و کلاسهای عمومی دانشکدة ادبیات اختصاص یافت و در سال 1337 خورشیدی به همت دکتر غلامحسین صدیقی به مؤسسة تحقیقات علوم اجتماعی و تعاون واگذار شد.
باغ نگارستان در معرض تخریبهای بسیاری قرار گرفته و بخشهای بسیاری از آن نابود شده است. در سال 1350 و 1365 خورشیدی طبق توافقات دانشگاه تهران و سازمان برنامه و بودجه، باغ نگارستان برای ایجاد پارکینگ و تعمیرگاه به آن سازمان واگذار شد که موجب اعتراض تنی چند از استادان دانشگاه تهران و فارغالتحصیلان این دانشسرا از جمله آقایان دکتر محمود روحالامینی، دکتر غلامحسین صدیقی، دکتر حسن حبیبی و... شد که بدین ترتیب از تخریب باقیماندة این اثر جلوگیری کردند.
باغ نگارستان با شمارة 2082 در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع: همشهری
انتهای پیام/
بازگشت به صفحه سایر رسانه ها