ضعف‌ها و قوت‌ها در اربعین سال ۹۳؛ مسئولان از امروز آستین بالا زنند
خبرگزاری تسنیم: اربعین سال ۹۳ در حالی با حضور یک و نیم میلیون زائر ایرانی و حدود ۲۰ میلیون زائر از سراسر دنیا به کار خود خاتمه داد که نقاط ضعف و قوتی در خود داشت و البته می‌توان از همین امروز برای برطرف کردن ضعف‌ها و تشدید قوت‌ها برنامه‌ریزی کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، امسال سرزمین کربلا شاهد عاشقان زیادی بود که از سراسر دنیا در مراسم اربعین شرکت کرده بودند و بسیاری از آنها عاشقانه کیلومترها مسافت را با پای پیاده پیمودند تا به سرزمین مقدس برسند، البته برخی هم به حکم آیه *فَاخلَع نَعلَیک* اِنَّکَ بِالوادِ المُقَدَّسِ طُوی* کفش‌های خود را از پای درآوردند و با پای برهنه زائر حرم دوست شدند.
آنقدر این سفر پربرکت محاسن معنوی دارد که دیگر کمی‌ها و کاستی‌های آن به چشم نمی‌‌آید، خیابان‌خوابی، موکب‌خوابی، خوردن غذاهایی که شاید باب میل ایرانی‌ها نباشد، امکانات حمل و نقلی پائین، امکانات بهداشتی پائین و موارد دیگر اما از این موضوع هم نباید گذشت که این اجتماع بزرگ میلیونی که در حال حاضر در دنیا بی‌نظیر است، نکاتی هم برای مسئولان دارد که اگر به آنها توجه شود میتواند بهره این سفر معنوی را بالاتر ببرد.
البته در اینجا نمی‌توان از تلاش‌هایی که توسط سازمان‌هایی همچون سازمان حج و زیارت، جمعیت هلال احمر، نیروی انتظامی، اداره گذرنامه، سازمان راهداری، وزارت بهداشت، شهرداری‌های سراسر کشور، پلیس مرزبانی، استانداری‌های ایلام و خوزستان، وزارت کشور، اورژانس کشور، پلیس راهور و سازمان‌های دیگر گذشت که الحق و الانصاف، توان خود را به خرج دادند اما این اجتماع بی‌نظیر در کشور که برای بار اول اینچنین جمعیتی به سمت زیارت عتبات سرازیر شدند، حتما با کمی‌ها و کاستی‌هایی مواجه است که امیدواریم مسئولان به این موارد با دید مثبت بنگرند و برای حل آنها از امروز برنامه‌ریزی کنند.
این گزارش را به منظور دسته‌بندی مطالب به سه مرحله تقسیم می‌کنیم، که مرحله اول، مرحله آمادگی سفر تا مرزهای خروجی از کشور است، مرحله دوم مرحله داخل خاک عراق است و مرحله سوم، مرحله خروج از خاک عراق و رفتن ائران به سمت دیار خود است.
*ایستگاه اول: آمادگی سفر تا مرزهای خروجی کشور
الف: ثبت‌نام و دریافت ویزا
در موضوع دریافت ویزا دو مشکل وجود داشت، یکی استفاده از ظرفیت کارگزاران حج و زیارت در سراسر کشور بود که البته خود این کار فی‌نفسه یک اقدام بسیار مناسب و به موقعی بود ولی در طی مدت زمانی که متقاضیان برای دریافت ویزا به سمت کارگزاران رفتند برخی از آنها با اعلام اینکه «کار برای ما دردسر دارد» از ارائه ویزای جمعی خودداری می‌کردند که البته در آخر هم متوجه نشدیم دردسر کار کجاست؟ همچنین موضوع دیگر این بود که در ایام ثبت‌نام، وقتی مردم برای دریافت ویزا مراجعه و تاریخی مورد نظری را درخواست می‌کردند، کارگزاران اعلام می‌کردند که در این تاریخ مرز پر است و سیستم اجازه خروج کشور در تاریخ درخواستی متقاضی را ندارد، در حالی که در برخی مواقع، بعد از یک تا دو ساعت انتظارِ فرد متقاضی، این تاریخ باز می‌شد، لذا بهتر است برای سال آینده بهتر از این ظرفیت استفاده شود، در عین حال باید گفت که سیستم اعلام تاریخ خروج از کشور که به منظور جلوگیری از ازدحام در مرزها اتخاذ شد، بسیار منطقی به نظر می‌رسید.
موضوع دوم هم هماهنگی برای سال آینده در زمینه برداشتن ویزای عراق و اکتفا به مهر خروج برای زائران اربعین از همین الآن است، عدم هماهنگی مسئولان عراقی با مسئولان ایرانی در این زمینه مشکلاتی را از جمله، شلوغی یکباره مرزها، عدم در نظر گرفتن امکانات لازم در سمت عراق و موارد دیگر را به وجو د آورد که با تدبیر مسئولان و حضور مردم این مشکلات به حداقل رسید. ضمن اینکه بسیاری از مردم بعد از اتخاذ این تصمیم توسط عراقی‌ها، از سازمان حج و زیارت خواستار برگرداندن 40 دلاز ویزا شدند. لذا بهتر است از همین امروز با عراقی‌ها برای سال آینده صحبت شود تا اگر قرار است ویزا مانند امسال برداشته شود تمهیدات لازم دیده شود.
ب: حمل و نقل تا مرز
یکی از نقاط قوت در ایام زیارت اربعین، بسیج‌کردن دستگاه‌های مختلف برای حمل و نقل آسان زائران اربعین بود، به طوری که قطار، اتوبوس و هواپیما برای این نقل انتقال وجود داشت اما در این بین برخی از قیمت‌ها هم سربه فلک گذاشت، به طوری که برخی از هواپیماها قیمت 3 برابری از زائران دریافت کردند که باید نظارت در این حوزه بیشتر شود. همچنین در شهر مهران، که فاصله 11 کیلومتری تا مرز داشت و اتوبوس‌های بین‌شهری اجازه پیشروی از آنجا را نداشتند، اتوبوس‌های شهرداری‌های سراسر کشور وجود داشت که زائران را تا 5 کیلومتری مرز می‌رساند و این اقدام مناسبی بود، هر چند که به نظر می‌رسد باید باید تعداد آنها در زمان‌های خاص بیشتر شود، به عنوان مثال، برخی زائران از این موضوع گله داشتند که وقتی در ساعات نیمه‌شب به مهران می‌رسیدیم، اتوبوس یا نبود یا کم بود لذا با توجه به نداشتن تیر برق در این جاده مجبور بودیم این مسافت 11 کیلومتر را تاریکی و با نور ماه طی کنیم و خود را به مرز برسانیم که همراه با خانواده، پیمودن چنین مسیری سخت به نظر می‌رسد.
ج: امکانات خدماتی مهران تا مرز
یکی از مواردی که جای خالی برای خدمتگزاری ایرانی‌ها با عنوان موکب‌ها استانی یا مردمی میتواند با هماهنگی سازمان‌های دولتی صورت گیرد همین مسافت است، در این مسافت که حدود 6 کیلومتر است، می‌توان ایستگاه های صلواتی برای خدمت به زائران ابعین قرار داد که البته باید روح مردمی در این حوزه نگه داشته شود، البته نمی‌توان از خدماتی که مردمان مرزنشین کشورمان به عشق خدمت به زائران اباعبدالله علیه‌السلام و برخی دستگاه‌های دیگر به سادگی گذشت اما امیدواریم انسجام آنها برای سال بعد با تدبیری که مسئولان انجام می‌دهند بهتر شود؛ به عنوان نمونه می‌توان از یک ماه پیش نهادهای مردمی هر استان را فعال و به همه مردم از طریق شبکه‌های سیمای استانی اعلام کرد تا مردم کمک‌های خود را بفرستند، اطمینان است که این حرکت شور و فرهنگ حسینی را در خدمت با زائران امام حسین علیه‌السلام در همه استان‌های ایران بیشتر خواهد کرد و این موهبت نصیب همه مردم ایران خواهد شد نه فقط مردمان مرزنشین.
یکی از امکاناتی که می‌توان از همین الآن برای سال آینده تمهیداتش را فراهم کرد، پارکینگ وسایل نقلیه است، به طوری که در روز بازگشت از زیارت اربعین حدود یک روز بعد از اروز اربعین درمهران، به گفته رئیس سازمان حج و زیارت حدود 40 هزار خودرو پارک بود که همین امر موجب شد ترافیک شدید چند ساعته‌ای برای برگشت ایجاد شود که البته به کمک ایجاد جاده فرعی توسط سپاه این موضوع حل شد.
د: امکانات مرز ایران
یکی از اتفاقات مبارکی که امسال در مرزهای ایران افتاد و مسئولان به موقع در این خصوص دست‌به‌کار شدند ایجاد مراکز اقامتی موقت در مرزها بود، یادمان نمی‌رود که سال گذشته بسیار از هموطنان‌مان شب را در سرمای مرزها به اینگونه گذراندند که لاستیک‌ها و حتی کفش پای خود را آتش زدند تا گرم بمانند، همین مراکز اقامتی باعث شد که در مرز چزابه در زمانی که عراق به یکبارگی اعلام برداشتن ویزا را مطرح کرد و مشتاقان زیارت حضرت سیدالشهدا علیه السلام به سمت مرز سرازیر شدند در حالی که در طرف عراقی امکانات جوابدهی به این جمعیت وجود نداشت، سازمان حج و زیارت به کمک اتوبوس هایی این افراد را به اردوگاه شهید باکری منتقل کرد و شب را در آسایش به صبح رساندند.
یا اینکه برخی از زائران اربعین در مرزها، شب را در خانه هموطنان مرزنشینان‌مان گذراندند و این همان فرهنگی است که باید بیشتر و بیشتر جای خود را در بین ایرانی‌ها باز کند؛ از طرفی برپایی ایستگاه های صلواتی و ارائه غذای گرم در ظهر و شب به زائران یکی دیگر از اقدامات پسندیده بود که بسیاری از زائران از این موضوع ابراز رضایت کردند که البته بهتر است از سال آینده با تبلیغات واطلاع‌رسانی این موضوع هم مردمی شود.
در این بین یکی از مشکلاتی که در مرز مهران دیده شد، رد شدن از گیت بازرسی مرز بسیار سخت و طولانی‌شد و در برخی موارد تعدادی زائران دچار تنگی نفس و حمله قلبی هم شدند که امیدواریم برای این موضوع در سال آینده تمهیداتی اندیشیده شود، یکی از راه‌هکارها میتواند بازشدن مرزهای دیگر ایران و عراق مانند مرز قصر شیرین یا سومار است که البته برای مرز قصرشیرین نیاز به تامین امنیت در طرف عراقی و برای مرز سومار نیاز به فراهم‌کردن امکانات گیت بازرسی است.
موضوع دیگر این است که در روزهای اول در مرز مهران به علت اینکه از داربست‌ها برای ورود به گیت‌های بازرسی استفاده نمی‌شد، گذر از مرز بسیار سخت بود که خوشبختانه در روزهای بعد این موضوع حل شد. همچنین گذر از راهروهای بازرسی ایران و ورود به خاک عراق با تدبیری که سازمان حج و زیارت انجام داد تقریباً به راحتی صورت گرفت.
همچنین یکی دیگر از اقدامات مناسب در مرزهای شلمچه و چزابه ایجاد سرویس‌های بهداشتی بود که امیدواریم تعداد آنها برای سال آینده بیشتر شود.
*ایستگاه دوم: خاک عراق
الف: امکانات مرزی عراق
در مرز مهران به عراق تسهیل ورود زائران نسبت به سال گذشته بسیار بهتر شده بود، به طوری که معطلی زائران برای گذر از گیت‌های بازرسی به حداقل رسید و خوشبختانه از معطلی‌های 7 - 8 ساعته سال‌‌‌‌های گذشته جزء در زمان‌های معدود، خیلی خبری نبود، شاید هم علت آن عدم چک‌کردن پاسپورت‌ها و ویزاها توسط نیروهای عراقی بود.
یکی از نکات بسیار مهم در مرزهای شلمچه و چزابه، کم‌بودن تعداد گیت‌های بازرسی در طرف عراقی بود که این مضوع در برخی موارد معطلی‌ها را زیاد کرد، همچنین نبود سرویس‌های بهداشتی و تعلل در نصب سرویس‌های بهداشتی که ایران به عراق آورده بود، برخی موارد را برای زائران ایجاد کرد.
ب: ورود به خاک عراق
با نخستین قدمی که به خاک عراق برمی‌داری، هم یک نفس راحت می‌کشی که از این خوان‌های زیاد گذشتی و هم یک دغدغه کوچک که خوب، از این به بعد چه میشود، یکی از مواردی که موجبات استرس زائران به خصوص زائرانی که برای نخستین بار این نوع سفر را تجربه می‌کنند و زائرانی که همراه خانواده خود به این زیارت آمده‌اند این است که ما از این کشور چیزی نمی‌دانیم و از منطقه جغرافیای آن با خبر نیستیم، از اینجا باید کجا برویم تا به نجف برسیم؟ لذا پیشنهاد میشود نقشه‌هایی که ورودی و خروجی‌ها شهرها و ترمینال‌های شهرها و نقشه و مسافت و زمان طی مسافت تا نجف و کربلا را درج کرده است به زائران داده شود، این کا ربسیار میتواند آرامش روحی را برای زائران فراهم آورد.
نکته دیگر اینکه استرس بعدی زائران، عدم تسلط به زبان عربی است، که می‌توان در این ابتدای ورود به خاک عراق چندین فرد مسلط به زبان عربی را برای راهنمایی زائران قرار داد، این اتفاق میتواند در شهرهای نجف، کربلا و کاظمین و بین راه نجف تا کربلا هم بیفتد.
اما یکی از مشکلات بسیار مهمی که برای زائران بعد از ورود به خاک عراق وجود دارد، عدم مناسب‌بودن وضعیت حمل و نقل تا نجف یا حداقل تا نخستین شهر مرزی مثل بدره یا کوت است. وارد خاک عراق که می‌شوی انتظار دیدن یک ترمینال بزرگ را داری که مسافران را به شهرهای مختلف به ویژه نجف برود اما چشم‌هایت یکباره کامیون‌ها و تریلرهای کانتینرداری را می‌بیند که داخل کانتینر خود زائران را برای رساندن به نخستین و نزدیک‌ترین شهر مرزی یعنی بدره سوار می‌کنند، تصورش هم سخت است که در بین هجوم مردم چند هزار نفری و تعداد پائین این کانتینرها، چطور یک پیرزن یا زن بچه‌بغل خود را به بالای این کانتینرها می‌رساند تا حداقل از این سیل جمعیت خلاص شود و به نخستین شهر مرزی برسد البته وَن‌هایی هم وجود دارد که قیمت یک‌ونیم تا دو برابری برای بردن به نجف اعلام می‌کنند که جالب است جمعیت اینقدر زیاد است که مردم حاضرند این پول را هم بپردازند اما تعداد این وَن‌ها بسیار کم است، زائران مجبورند حدود 13 کیلومتر را تا بدره پیاده بروند که البته با محاسبه 6 کیلومتری که از مهران تا مرز پیاده آمده‌اند چیزی حدود 18 تا 20 کیلومترمی‌شود که باید برای این موضوع از همین الآن برنامه‌ریزی کرد.
یکی دیگر از مشکلات داخل خاک عراق در اربعین امسال، عدم آنتن‌دادن تلفن‌های همراه بود، با اینکه بسیاری از زائران تلفن‌های همراه اول خود را رومینگ کرده بودند و خیالشان از ارتباط بین خانواده خود در عراق راحت بودند به یکباره اپراتورهای همراه اول و ایرانسل آنتن ندادند و بسیاری از مردم در سرگردانی بودند، ضمن اینکه سیم‌کارت عراقی هم در کمال ناباوری چه در نجف و چه در عراق پیدا نشد و این موضوع دردسرهای زیادی برای زائران از جمله گم‌کردم همدیگر در بین جمعیت زیاد پدید آورد.
عدم تبلیغات لازم برای مراکز پزشکی هلال احمر ایران هم یکی دیگر از مشکلات خاک عراق بود، البته در نشست خبری سازمان حج و زیارت قبل از ایام اربعین، نماینده سازمان هلال احمر اعلام کرد که بروشورهایی تهیه میشود و به زائران ایرانی داده میشود که در این بروشورها آدرس مکان‌های مراکز پزشکی هلال احمر در کربلا و نجف را ذکر کرده است، متأسفانه این بروشورها یا به دست مردم نرسید و یا تعداد آنها محدود بود، لذا برخی از زائران ایرانی نمی‌دانستند باید در عراق به کدام مرکز درمانی ایرانی مراجعه کنند، البته نمی‌توان از اقدامات بسیار زیاد هلال احمر در خدمت‌رسانی به زائران کربلای معلی به سادگی گذشت.
یکی دیگر از مشکلات موجود در خاک عراق، حمل و نقل برای برگشت زائران از کربلا به سمت مرز است، به طوری که معمولاً از ظهر روز اربعین زائران ایرانی به سمت مرز ایران حرکت می‌کنند آنهایی که توانایی تحمل سختی‌های برگشت را ندارند یکی‌دو روزی صبر می‌کنند.نبود وسایل نقلیه در نخستین روزهای برگشت زائران به ایران، موجب شد تا برخی از زائران، مسیر 7 ساعته تا مرز مهران را در کامیون‌های ارتشی بپیمایند؛ در همین راستا مشکل دیگر، رسیدن به ترمینال یا همان کراج عربی بود، بیش از 10 کیلومتر باید برای رسیدن به این ترمینال پیاده‌روی کرد که می‌توان با قرار دادن اتوبوس‌هایی با توجه به اینکه تعداد زائران سال آینده به گفته رئیس سازمان حج دو برابر خواهد شد این موضوع را برطرف کرد.
البته با همه این موارد نمی‌توان از مهمان‌نوازی عراقی‌ها در برخورد بسیار محترمانه، پذیرایی و ایجاد امکان اسکان موقت برای زائران ایرانی و همچنین تامین امنیت بالای کربلا، نجف و کاظمین گذشت؛ واقعاً باید به آنها خسته نباشید گفت و دعا کرد که اجر این کار را از حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام بگیرند.
ایستگاه سوم: خروج از خاک عراق و رفتن به سمت دیار خود
خوشبختانه با اقدامات طرف عراقی و ایرانی خروج از مرز عراق و ورود به مرز ایران به سرعت اتفاق افتاد و این امتیازی بود که نسبت به سال گذشته ایجاد شد، چرا که در سال گذشته شاهد معطلی‌های زیادی در زمان خروج از مرز عراق و ورود به مرز ایران بودیم.
یکی از مواردی که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد زمان ورود به خاک ایران بود که خوشبختانه اتوبوس‌هایی از مرز تا مهران یا پایانه صدف قرار داده بودند که یکی از اقدامات خوب به شمار می‌رفت چرا که از پیمودن مسیر 11 کیلومتری توسط زائر خسته‌ای که 8 ساعت در راه بوده جلوگیری می‌کرد.
در عین حال یکی مشکلات بعد از مرز هم قیمت بالاتر از نرخ مصوب برخی از اتوبوس‌ها و شخصی‌ها در مسیر مهران تا شهرهای ایران بود، متأسفانه بازرسی در این حوزه بسیار کم بود؛ ضمناً برخی از اتوبوس های شهرداری‌ها که باید به طور رایگان مردم را به مهران می‌بردند از مردم به طور غیرقانونی پول دریافت می‌کردند که امید است برای سال آینده این موضوع اصلاح شود.
در پایان باید در نظر داشت که در چشم‌برهم‌زدنی اربعین سال آینده می‌آید و اگر اصلاحات را برای دقیقه 90 گذاشت، مطمئناً با مشکلاتی بیش از امسال مواجه خواهیم شد، لذا به نظر می رسد مسئولان باید از همین امروز برای رفع مشکلات برنامه‌ریزی و از طرفی گروه‌های مردمی را بسیج کنند.
گزارش از مسعود ملکی
انتهای پیام/
