به گزارش دفتر منطقهای خبرگزاری تسنیم، هفته گذشته «راحیل شریف» رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان برای دومین بار در یک ماه اخیر پس از سفر به افغانستان به مقامهای سیاسی این کشور گفته است که سیاستهای پاکستان در قبال افغانستان تغییر کرده و نتیجه آن بزودی مشخص خواهد شد.
برخی از کارشناسان افغان معتقدند که سخنان رئیس ستاد ارتش پاکستان برای افغانها یک معنا دارد، اینکه دولت اسلامآباد در آینده از طالبان افغانستان حمایت نخواهد کرد همچنین عملیات نظامی این کشور در افغانستان کاهش خواهد یافت و خشونت جان افغانهای بیگناه را نخواهد گرفت.
سفرهای مقامات پاکستانی و استمرار حملات طالبان سبب شده است که مردم و تحلیلگران افغانستان به اینگونه رفتوآمدها با دید شک نگریسته و نسبت به نیات واقعی پاکستان با تردید بنگرند. هنوز این پرسش در نزد بسیاری از افغانها وجود دارد که بهرغم آمدوشد و دیدوبازدیدها میان حکومت افغانستان و نظامیان پاکستان و ادعای رئیسجمهور سابق پاکستان دریک روزنامه انگلیسی، سردی روابط میان هند و حکومت افغانستان، آیا میتوان به پاکستانیها اعتماد کرد؟ پرسش دوم آنست با فرض اینکه پاکستان در قبال افغانستان سیاستهای خود را تغییر داده باشد؛ این تغیر سیاست میارزد که افغانستان روابط خارجی خود را با یکی از دوستان دیرینه خود یعنی هند کاهش دهد؟ سومین پرسشی که مطرح میشود این است که اگر چنانچه تغییر سیاستهای پاکستان را بتوان باور کرد، آیا این دلسوزی پاکستان نسبت به افغانستان است که سیاستهای آن کشور را تغییر داده یا شرایط ویژهای است که در منطقه ایجاد شده و سیاست مداران پاکستانی ناگزیرند در سیاستهای خود تجدیدنظر کنند؟
گفتنی است که رفتوآمدهای گاه و بیگاه مقامهای نظامی پاکستان نه تنها سوءظنها را نسبت به پاکستان کاهش نداده بلکه حکومت افغانستان نیز وارد این سوءظن شده است.
برخی سران جهادی افغانستان که در خاک پاکستان پرورده شده و با مقامهای پاکستانی روابط گرمی داشتند نسبت به رویکرد حکومت اشرفغنی با دید تردید مینگرند. «عبدالرب رسول سیاف» از رهبران جهادی افغانستان در گردهمایی که در بیست وششم بهمن به مناسبت سالروز خروج نیروهای ارتش سرخ از افغانستان برگزار شده بود، تغییر رویکرد حکومت وحدت ملی کشورش را مورد انتقاد قرار داد و گفت: حکومت نسبت به تغییر سیاستهای خود باید با سران جهادی و بزرگان قومی مشاوره کند. وی همچنین افزود: تغییر سیاستهای راهبردی نسبت به همسایگان یک امر ملی است و بدون مشاوره حرام و خارج از دین است.
برخی تحلیلگران افغان نیز تغییر رویه و رویکرد حکومت این کشور را یک طرفه دانسته و حکومت وحدت ملی را متهم به دادن امتیازهای یک جانبه به حکومت پاکستان کردهاند. عدهای اما از منظر دیگر به رویکردهای جدید حکومت پاکستان مینگرند و تغییر رویه حکومت پاکستان را ناشی از تغییراتی میدانند که در کل منطقه ایجاد شده است و تداوم سیاستهای گذشته برای حکومت پاکستان هزینهای سنگین در برخواهد داشت که جبران آن برای حکومت آن کشور دشوار خواهد بود. از این جهت است که سیاستهای پاکستان تغییر پیدا کرده است.
پاکستان در طول جنگ 13 سال گذشته در افغانستان دو هدف عمده را دنبال میکرد: یکی این که از ایجاد یک حکومت مقتدر و با ثبات در افغانستان جلوگیری شود، از سوی دیگر مقامهای غربی را وادار سازد که سرنوشت سیاست افغانستان را در اختیار پاکستان قرار دهند.
با توجه به این که پاکستانیها از بدو ورود نیروهای غربی به افغانستان تغییر رویه دادند و علم مبارزه با تروریسم را در کنار غربیها بلند کردند؛ این توقع را داشتند که امتیازهای ویژهای از آن کشورها به دست آورند یا اینکه فشار بر نیروهای غربی باعث شود که کشورهای غربی همانند اتحاد شوروی سابق از افغانستان خارج شوند و سرنوشت افغانستان به صورت طبیعی به دست سیاست مداران پاکستانی بیفتد.
اکنون نیات پاکستانیها عملی نشده است، غربیها در افغانستان ماندند و از نیروهای ارتش و پلیس ملی افغانستان نیز اعلام حمایت کردند. حضور غربیها در افغانستان، پاکستانیها را به این اندیشه واداشت که تداوم خشونت در افغانستان چندان هزینه سنگینی بر آن کشور تحمیل خواهد کرد که نخواهند توانست از عهده آن بربیایند.
مورد دومی که در تغییر سیاستهای پاکستان ممکن است مؤثر بوده باشد ،توجه بیشتر کشورهای غربی از جمله آمریکا به هندوستان است. توجه به هندوستان با ثبات و امن باعث میشود که پاکستان به تدریج از بازی سیاست در منطقه خارج شود.
پاکستان برای غربیها وقتی از اهمیت برخوردار بود که یکی از سدهای مستحکم بعد از ایران در برابر بلوک شرق بود. حال که قدرتی به نام شوروی وجود ندارد هیچ لزومی دیده نمیشود که پاکستان جایگاه گذشته خود را در میان کشورهای غربی داشته باشد. مهمتر از همه بیثباتی و ناامنی گسترده در آن کشور از یک سو و همراهی با جریانهای افراط از سوی مقامهای نظامی و اطلاعاتی آن کشور از سوی دیگر، توجه و درک خوب نسبت به پاکستان را در جامعه جهانی تحت تأثیر قرار داده است.
این درک و دریافت پاکستانیها در تغییر رویه آن کشور مؤثر بوده و از نتایج جانبی این دریافت ممکن است تغییر رویه نسبت به افغانستان باشد.
سومین مورد که به عنوان یک احتمال میتوان مطرح کرد آنست که: ممکن است مقامات و زمامداران پاکستانی از مجموع حوادث و رویدادهای گذشته به این واقعیت رسیده باشند که ادامه خشونت، تأمینکننده منافع آن کشور نیست. از این جهت راه دیگری در پیش گرفته و این بار میخواهند منافع خود را از راه مسالمتآمیز به دست آورند.
به هرروی هر چه باشد پاکستان برای اثبات صداقت خود، راه درازی در پیش دارد.
انتهای پیام/ع