به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، حدود کمتر از یک ماه پیش، دولت امان «ناصر جوده» وزیر خارجه خود را راهی ایران کرد. تحلیلهای متعددی درخصوص سفر جوده به ایران که پس از حدود 2 دهه کنارهگیری امان از تهران صورت گرفت، مطرح شده است.
روزنامه فرامنطقهای رای الیوم در تحلیلی در اینباره نوشت: «بهبود روابط دیپلماتیک بین اردن و ایران که به طور ناگهانی تغییر کرد و شتاب فزایندهای گرفته است، توجهها را جلب کرده است؛ روابط دیپلماتیک 2 کشور که حداقل پس از 2 دهه قطع- رو به بهبودی گذاشته است. پس از سفر ناگهانی ناصر جوده، وزیر خارجه اردن به پایتخت ایران، تهران، عبدالله دوم (پادشاه اردن) در پیامی عید نوروز را به آیتالله علی خامنهای، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران تبریک گفت و همچنین "هایل داود" وزیر اوقاف اردن نیز از "سید حسین فضلالله" مرجع دینی لبنانی استقبال کرد.
دلایل متعددی را برای توجیه چرایی همگرایی ایران و اردن میتوان عنوان کردد؛ نخستین دلیل این امر توافق هستهای آمریکایی- ایرانی است که در آستانه نهایی شدن است و این توافق در صورت امضا شدن میتواند همه معادلات قدرت و نفوذ در منطقه را بر هم بزند. در این میان، همه شواهد حاکی است که این توافق ظرف چند روز آینده امضا خواهد شد؛ این توافق همچنین به لغو تحریمهای اقتصادی آمریکا و اروپا بر ضد ایران و به رسمیت شناختن این کشور به عنوان ابرقدرت منطقهای منجر خواهد شد. چنین وضعیتی به این معنا است که ایران ممکن است از فهرست سیاه آمریکا خارج شود پس چرا باید در فهرست سیاه اردن باقی بماند؟
دومین دلیل این امر آن است که حضور نیروهای ایرانی (سپاه پاسداران) در نزدیکی مرزهای اردن و سوریه و مشخصا در "القنیطره" و "درعا" برای پایان دادن به تسلط گروههای اسلامی تندرو (جبهه النصره) بر این مناطق همجوار با جولان اشغالی است. تسلط ارتش سوریه و نیروهای سپاه پاسداران ایران با پشتیبانی یگانهایی از "حزبالله" بر این مناطق به مصلحت اردن است. هر چند دولت اردن عکس این واقعیت را ادعا میکند. به طور خلاصه میتوان گفت ایران و متحدانش به لحاظ سیاسی و نظامی همسایه اردن شدهاند.
سومین دلیل این امر آن است که اردن در حال حاضر به دنبال گزینههای جایگزین در سیاست خارجیاش و توسعه چشماندازهای همکاری اقتصادی و سیاسی برای فائق آمدن به بحران مالی و اقتصادی شدیدی است که در آن بهسر میبرد. اردن با کسری بودجه سالانه یک میلیارد دلار مواجه شده است و نزدیک به 30 میلیارد دلار بدهی دارد، بهویژه اینکه اردن اکنون شاهد تزریق کمکهای میلیاردی کشورهای عربی حوزه خلیجفارس به مصر است، اما یک ذرهای از این کمکها در اختیار آن گذاشته نمیشود.
درخصوص چهارمین دلیل بهبود روابط ایران و اردن باید گفت که گروه داعش و گسترش دامنه آن خطری مشترک برای ایران و اردن محسوب میشود و ممکن است چنین بستری پایههای همکاری امنیتی بین دو کشور را تشکیل دهد. نیروهای ایرانی در کنار نیروهای عراقی در استان صلاحالدین برای مقدمهچینی و یا ایجاد زمینه ورود به نبردی سرنوشتساز که همان جنگ پس گرفتن موصل پس از تکریت است، میجنگند.
استراتژی اردن در بیشتر مواقع مبتنی بر واقعگرایی و انعطافپذیری است که به نفع بقای اردن و ثبات و امنیت آن باشد. بیتردید، تصمیم گیرندگان اردن درک کردهاند که معادلات قدرت در منطقه و ائتلافهای موجود به سرعت در حال تغییر است. از اینرو، قبل از آنکه زمان از بین برود برای ایجاد جای پا برای خود تلاش میکند. لغو تحریمهای ایران سبب خواهد شد که این کشور بازاری برای تولیدات اردن شود. فراتر از آن، اردن ابرقدرتی مانند آمریکا نیست که تصمیم گرفته است چرخشی اساسی در سیاستهایش در قبال ایران ایجاد کرده است و در همین چارچوب سیاستهایش در قبال سوریه نیز تغییر یافته است. سیاست آمریکا در این زمینه از اعزام ناوهای هواپیمابر، برگزاری رزمایشهای نظامی و طرح تلویحی حمله نظامی به برنامه هستهای ایران به مذاکره و راهحل مسالمتآمیز با آن تغییر یافته است. بنابراین اگر آمریکا در این خصوص سیاستهایش را تغییر داده است چرا اردن چنین رویکردی را در پیش نگیرد و این چیزی است که عقل و منطق آن را تایید میکند.
"نایف الفائز" وزیر گردشگری اردن اعلام کرد که از سفر گردشگران ایرانی به اردن استقبال میکند و این مشخصا نشان میدهد که اردن از "بخلورزی" مالی کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس بر این کشور در تنگنا قرار گرفته است و تلاش میکند منابع مالی جدیدی برای خود ایجاد کند. اردن به تبعیت از عربستان سعودی طی 40 سال گذشته از ورود گردشگران دینی ایران برای زیارت اماکن زیارتی در منطقه "الکرک" بهویژه زیارت مرقد جعفر طیار جلوگیری کرده است که ممکن است سالانه دهها و شاید هزاران زائر و گردشگر ایرانی برای زیارت این مراقد به اردن سفر خواهند کرد و در نتیجه این کشور قادر به اشتغالزایی برای جوانان بیکار به ویژه در مناطق فقیرنشین جنوبی خواهد شد.
نمیدانیم که آیا مقامات اردن پیش از همگرایی رو به شتاب با ایران با متحدان عرب حوزه خلیجفارس خود بهویژه عربستان سعودی رایزنی کردهاند و به طور دقیق عواقب هرگونه واکنشهای داخلی را که ممکن است در پی ورود زائران ایرانی برای بازدید از زیارتگاهها در جنوب کشور پیشبینی کردهاند یا خیر؛ بویژه اینکه مناطق جنوبی پایگاهی برای تندروها به شمار میرود.
گمان نمیرود که مقامات اردن چنین انعطافی را در سیاست خارجی خود بدون اتخاذ احتیاط لازم دنبال کرده باشند. اما در همه احوال این حق اردن است که به دنبال منافع اقتصادی و امنیتی خود باشد و راهکارهایی را برای گذر از بحرانهای وخیم در سایه "تنگنظری" برادرانش جستوجو کنند.»
انتهای پیام/ع