به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، چشم دل به تماشای اصفهان که این همه هست، میدوزیم و حسرت از این که این همه نیست، میخوریم!
اصفهان این همه نیست را تیشه نادانی در دوران گذشته بر هستی پرمایه هنری این سرزمین فیروزهای زده و این همه هست اصفهان، ما را فرا میخواند تا در نگهداری و شناخت آن و بازگودی آن به دیگران کوشا باشیم.
اصفهان را تنها میتوان از دریچه سفرنامههای جهانگردان سده یازدهم و سیزدهم هجری و در دوران باشکوه شاه سلیمان صفوی که دارای 162 مسجد، 48 مدرسه، 241 راسته بازار، 1802 کاروانسرا، خان و تیم و همچنین 3هزار کبوترخانه و 273 حمام شناخت که تنها چشمهای از آن همه شکوه و جلال باقی مانده است و همچنان دلنوازی میکند.
اصفهان کهن دیاری که به سان تماشاگاه جهاننما است که یکی از زیبائیهای این شهر منارهای به یادگار مانده از دوره سلجوقی و صفویه است.
منارهها که چه در دوران پیش و دوران پس از اسلام به عنوان برج دیدهبانی از آن بهره گرفته میشد و در شب چون فانوسی برای کاروانهای کویر، آنها را به سوی شهرها راهنمائی میکرد و امروز پایدار و با قامتی بلند و افراشته، شماری از آنها در شهر اصفهان خودنمائی میکنند که از دیدگاه معماری و تزئینات آجری دارای اهمیت بسیاری هستند.
نخستین بار از منارهها برای فروزان کردن آتش زرتشت بهره گرفته میشد تا آنکه در دوران اسلامی و بعد از آن برای فراخوان مردم برای فریضه نماز انجام میشود و از فراز بلندی صدای اذان در شهر طنینانداز میشود.
اگر مسجد موزه هنرهای اسلامی بوده، مناره آئینه تمام نمای آن موزه است، در تاریخ معماری منارهها طراحی و ساخت و نقوش متفاوتی با دیگر آثار دارند.
مسجد حکیم اصفهان که در آغاز مسجد دیلمی بوده، منارهای با ارتفاع بیش از 100 متر داشته که بعضی از منابع تخریب آنرا به مغول و بعضی به تیمور لنگ نسبت میدهند، وجود چنین منارههائی نشان از اهمیت آنها به عنوان یک مرکز دیدهبانی و علامتدهی در هنگام دفاع از شهر در برابر دشمنان بود.
منارهها با وجود اینکه عناصری لاغر و کم تعادل به نظر میرسند، بسیار پر دوام هستند، علت این دوام را میتوان در محدودیت بام آن و نفوذ کمتر برف و باران دانست، از طرف دیگر شکل مخروطی و استوانهای آن عاملی مقاوم در برابر زلزله است.
توجه به اینکه اصفهان یکی از بزرگترین مراکز تمدنی گذشته ایران زمین بوده به ویژه در زمان سلجوقی و صفویه بیشترین تعداد مناره ها را که 17 عدد را در خود جای داده است.
منارهها در قدیم مورد توجه سیاحان و گردشگران بوده و در حال حاضر هم جذابترین بخش از لحاظ ارتفاع، نوع و سبک معماری، گرهچینی، کتیبه، گچکاری و کاشیکاری است.
مناره چهلدختران در محله کهن جویباره و به بلندی 40 متر، زیبائی ساده و دارای ظریفکاریهای زیبا و آجرنوشتههائی بوده که هنوز علت نام گذاری آن به چهل دختران ناشناخته مانده است.
مناره ساربان نیز از زیباترین منارههای دوره سلجوقی است که آن هم در محله جویباره و در نزذیکی مناره چهل دختران است و بلندای این مناره به 54 متر میرسد و از دیدگاه تزئینات دارای هفت قسمت متفاوت آجرکاری است.
مناره مسجد علی در کنار مسجد علی در خیابان هارون ولایه اصفهان قرار دارد که یادگاری از سده ششم هجری است و باندای این مناره به 52 متر میرسد و دارای تزئینات آجرچینی ظریف و کاشینوشتهای به رنگ فیروزهای است.
اما دو مناره دردشت و گنبد سلطان بخت آغا در مجله دردشت اصفهان در نزدیکی بازر قدیمی است که یادگار روزگار ایلخانیان است و آجرکاریها و کاشیکاریهای معرق به شکل نقوش هندسی بر آن خودنمائی میکند.
اما زیباترین و معروفترین منارههای اصفهان، منارجنبان است که آرامگاه شیخ عبدالله گارلادانی است و در 6 کیلومتری اصفهان در جاده آتشگاه قرار گرفته است که تاریخ این بنا به سده 12 هجری و اواخر سلطنت صفویه باز میگردد.
شهرت این بنا به دلیل نوسانی است که هنگام تکان دادن یکی از منارهها در سازه بنا ایجاد میشود و در واقع با تکان دادن مناره، مناره به نوسان در میآید و همزمان با آن مناره دیگر تکان میخورد که کارشناسان این رخداد را معجزه معماری شیخ گارلادانی میدانند.
منارجنبان بنائی شگفتانگیز در شهر اصفهان، تنها بنای موجود با این ویژگی در اصفهان نیست و همتای آن منارههای سردر مسجد جامع اشترجان است که تاریخ بناها نیز همزمان است.
اما اینها تنها منارههای این شهر تاریخی نیست، میتوان به مناره باغ قوشخانه، منارههای دارالضیافه، مناره ساربان و منار گلدسته نیز اشاره کرد.
انتهای پیام/ ر