به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، در فاصله حدود 30 کیلومتری شرق زنجان و در قسمت جنوبی محور زنجان – تهران بزرگترین گنبد آجری جهان خودنمایی کرده و چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند.
گنبد سلطانیه به عنوان شاهکاری از معماری اسلامی، به عنوان بلندترین گنبد آجری جهان در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیدهاست.
بر اساس نظر کارشناسان احداث آرامگاه سلطانیه ارتباطی به رسوم نژاد مغول نداشته بلکه غازان خان و الجایتو به تقلید از آرامگاههای موجود در ایران به احداث آن همت گماشتهاند.
سبک نمای ساختمان سلطانیه در واقع تقلیدی از معماری سلجوقی است و نکته جالب توجه اینکه معماری گنبد سلطانیه الهام بخش معماری سبک گوتیک بوده که مشخصا از معماری گنبد سلطانیه تقلید کرده و از آن جمله کلیسای سانتاماریا دلفیوره در فلورانس ایتالیا را میتوان نام برد که به مدت صد سال بعد از اتمام گنبد سلطانیه توسط برونلسکی و گیبرتی احداث شد.
گنبد سلطانیه پس از کلیسای سانتا ماریا دلفیوره در فلورانس ایتالیا ومسجد ایا صوفیای استانبول سومین بنای عظیم تاریخی در جهان و نخستین بنای عظیم تاریخی در ایران است.
قید این نکته ضروری است که این بنا در رقوم هم کف و طبقه نخست با فضاهای اطراف مرتبط با گنبد دارای پلان نزدیک به مستطیل و ادامه مجموعه در طبقه دوم وسوم دارای پلان هشت ضلعی متمایل به منتظم است لیکن فضای زیر گنبد، گنبد خانه پلان هشت ضلعی دارد.
ملات بکار رفته در این بنا مخلوطی از گچ و مقدار اندکی آهک بوده گنبد 3 طبقه مشخص دارد، طبقه هم کف که ایوانهای هشت گانه را در خود جای داده است.
ر این بنا طبقه اول در 9.40 متری از کف فعلی قرار گرفته و شامل دهلیزهای ارتباطی است.
دهلیز دور تا دور این بنا را احاطه کرده و یک پلان 16 وجهی را بوجود آورده، طبقه سوم در 27.80 متر از کف قرار گرفته است.
گنبد سلطانیه از نظر تزئینات مرحله کمال معماری ایران و دانشگاه هنرمندان بوده که خلاقیت طراحان، معماران و مهندسان را به معرض قضاوت گذاشته است.
عمدهترین عوامل تزئینات در گنبد سلطانیه عبارتند از تزئینات آجری، تزئینات گچ بری، کتیبه نویسی وکاشی کاری که هر کدام از قسمتهای مختلف این بنا با تزئینات فوق منقش شدهاند.
هر قسمت این بنا زیبائیهای هنری خاص را به نمایش میگذارند آنچه که بر عظمت هنری این گنبد میافزاید ایوانهای طبقه دوم هستند که طاق این ایوانها به اشکال و سبک معرق و استفاده از انواع کاشیها تزئین یافتهاند که نقوش تمام این ایوانها با همدیگر متفاوت است.
گنبد سلطانیه مقبره الجایتو است که در 1302 تا 1312 میلادی در شهر سلطانیه، پایتخت ایلخانان ساخته شد و از آثار مهم معماری اسلامی از شیوه معماری آذری به شمار میرود.
این گنبد در هسته مرکزی شهر سلطانیه و در قسمت جنوب غربی کهندژ قرار دارد، گنبد سلطانیه به عنوان یکی از بناهای عظیم اسلامی و شاید با شکوهترین آنها و نگینی سر برافراشته وخودنمایی میکند. این بنای بینظیر در دوران حکومت سلطان محمد خدابنده در مدت 9 سال احداث شده است.
معماری گنبد سلطانیه نسبت به آثار هم ردیف خود از نظرعظمت و ابعاد منحصر به فرد بوده و نمونه بدیعی از یک آزمایش موفق است.
ین بنا 52 متر ارتفاع 25.60 متر دهانه قوس گنبد، 6.87 متر عرض جرزها به استثنای جرزهای شمال غربی و شمال شرقی که به عرض 12.4 متر بوده که طول جرز از قسمت بیرونی 17 متر و از سمت درونی 8.60 متر و دارای هشت ایوان و نزدیک به 50 اتاق است.
طبقه فوقانی و جدا از دهلیزهای داخلی گنبد سلطانیه، یکی از شاخصترین بخشهای آرمگاه است. این بخش بالکنهایی هشتگانه هستند که از ایوانها رو به بیرون شکل گرفتهاند و تزئینات زیبایی از کاشیکاری، مقرنس، تسمهکشی، گچکاری و تلفیقهایی از آجر و کاشی به همراه کتیبههای متعدد تشکیل شدهاند. این بالکنها چشماندازهای بینظیری دارند.
نورگیرهای خارقالعاده گنبد سلطانیه هر بینندهای را مبهوت میکند. برخی نورگیرهای این بنا را به ساعت آفتابی برای انجام امور مذهبی تشبیه کردهاند.
گفته میشود که اگر نور از سوراخ گنبد اصلی بتابد زمان اذان ظهر است. نوری که از پنجرههای بزرگ میتابد ساعت را نشان میدهد و نور پنجرههای کوچک، حدود دقیقه را به نمایش میگذارد. بر همین اساس گفته میشود که هشت ضلعی بودند بنا هم به همین علت است.
انتهای پیام/ ر