به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، سرچشمههای فرهنگ پیوسته اصفهان از دیرهنگام باورها داستانها هنرها و نمادهایی میپیوندند که هر کدام بازتاب آرزوئی میهنی و جهت یافته است و نگاه ویژه به تاریخ و میراث فرهنگی و هنر فراگیری آموختههای روزگاران را در دل روشن میکند تا این دانستهها راهگشای راهی به سوی آینده باشد.
هنر و تاریخ این سرزمین فیروزهای چنان دامن زیبائی خود را گسترانیده که قلب هر انسانی را مجذوب خود میکند و باید به خاطر داشته باشیم که این دامن فیروزهای فقط گوشهای از تمام داشتههای اصفهان است و این کهن دیار سالهائی همتای تاریخ گذشته برخود را میطلبد که بر آن تدبر و تفکر شود.
همه زیبائی اصفهان را که در گوشهای جمع کنیم، از عظمت و شکوه مسجد شیخلطفالله نمیتوان گذشت، شیخ لطف الله، مسجدى در اصفهان در میان هزاران مسجد لاجوردى این شهر، رو به آفتاب نشسته و تماشاگر گذر تاریخ است این بنا یکی از نفیسترین آثاری بوده که از زمان صفویه در اصفهان به جای مانده و همچون جواهرى درخشان در تاریخ معمارى ایرانیان مىدرخشد.
این مسجد بینظیر در ضلع شرقی میدان نقش جهان و در مقابل کاخ عالی قاپو واقع شده است و شاخصههائی در این مسجد دیده میشود که در زمان خود کمنظیر بود.
گنبدی زیبا، عظیم و باشکوه مسجد شیخلطفالله، آن را هنگامی که از بیرون بنگری در پشت سردر قسمتی از آن را پنهان میبینی، گنبدی که در سپیده دم به رنگ صورتی است و به هنگام نیمروز کرمی رنگ و در غروب خورشید رنگ آجری به خود میگیرد و خورشید گوئی که در سیر تابش روزانهاش، هر آن رنگی از زندگی را به اسلیمیهای پرپیچ و خم این گنبد مینائی میبخشاید.
گنبد از بیرون چه از حیث رنگ و چه از نظر شکل نامعلوم است، فرم قوزی و رنگ غالب و سطح کاشی مه آبی براق است و نه شیر قهوهای مات، اسلیمیها به رنگ سفید براق، فیروزهای و آبی سیر با خمشهای پرشکوه در زمینه رنگ نخودی پیچ میخورد و رنگ آبی چشمگیری در گردنه گنبد به کار رفته است.
بهره ماهرانه از تضاد کاشیهای براق و مات به کارگرفته شده در گنبد، درخشندگی دلانگیزی به هنگام برخورد نور خورشید به سطح میبخشد.
سر در ورودی این بنا اندکی در پشت غرفههای دو طبقه میدان نقش جهان طراحی شده و همچون دو دیوار جانبیاش در پوششی از کاشیهای آراسته به تزئینات گل و بوته و به رنگ فیروزهای خودنمائی میکند.
جلوخان مسجد با عقب نشستگی از بدنه شرقی میدان آغاز میشود که بعد از عبور از چهار پله به محوطه سردر میرسیم، قسمت تحتانی دیوارهای این محوطه با سنگ مرمر زرد پوشیده شده است، سکوهای بزرگ کناری هم از همین نوع سنگ هستند.
در ورودی مسجد به صورت 2 لنگه است که از چوب چنار یکپارچه ساخته شده و پس از گذشت چهارصد سال هنوز پابرجا مانده است، در جلوی مسجد حوض 8 ضلعی زیبایی قرار داشته که در سالهای 1316 تا 1318 برداشته شده است.
ویژگی اصلی مسجد شیخلطفالله را میتوان پس از گذر از ورودی به چشم دید، مسجد برخلاف دیگر مسجدهای ایرانی، دارای حیاط چهار ایوانی نیست، همچنین از داشتن مناره نیز محروم است.
کاشی نوشته سردر مسجد سال 1012 هجری را نشان میدهد که سال پایان ساخت سردر است و بر فراز آن در بالای پنجره مشبک جمله "مایه محتشمی خدمت اولاد علی" آمده که نشان از اوجگیری موج تشیع در دوره صفویه دارد.
در هنگام ورود به مسجد و درست در آستانه در، بیننده خود را روبهروی راهروئی نیمه تاریک مییابد که با کمی شکیبائی چشمان به این تاریکی عادت میکنند تا بیننده بتواند به ظرافت و زیبائی نقشهای کاشیهای آبی رنگ پی ببرد.
در انتهای راهرو چرخش به سمت راست راه به راهروی دوم و سپس با گردش مجدد به سمت راست، روبهروی مسجد قرار میگیرد، در هنگام ورود و در آستانه در، بیننده میتواند دریابد که زاویه 45 درجه را طی کرده است، چراکه محور محرای مسجد، با محور میدان اختلاف دارد.
طاووس هزار نقش پرگشوده مسجد شیخلطفالله
وقتی به گنبد مینگری، گنبد را به سان طاووسی پرگشوده مییابی، این احساس ناشی از گرد و لوزی در سطح گنبد است که شباهت بسیاری با دمطاووس دارد.
نقوش و رنگهای به کار رفته در کاشیکاری استادانه گنبد مسجد، از زیباترین کاشیکاریهای موجود در معماری ایران است.
معمار بزرگ این بنا، گنبدی تک پوش ساخته که قطر بیرونی آن 22 متر و بلنی آن 32 متر است و در زیر فشای گنبدخانه، با بهرهگیری از فیل پوشهائی، گوشههای فضای مربعی به تدریج هشت پهلو و سپس به دایره تبدیل میشود و در فراز گنبد قرار میگیرد، این تقسیمبندی و طراحی آن چنان ماهرانه صورت گرفته است که بیننده با نگاهی در مقابل گوشهها، احساس میکند در فضای هشت پهلو قرار گرفته است.
جلوگری نور و صدا و رنگ در مسجد شیخلطفالله
نور درون مسجد از پنجرههای مشبکی که در جوانب گوناگون ساقه گنبد ساخته شدهاند تامین میشود و پرتوی که از این پنجرهها به درون مسجد میتابد، علاوه بر ایجاد روشنائی کافی، خود به خود نمایشگر فضای روحانی در درون مسجد است.
انعکاس هفت باره صدا یکی از معجزههای اکثر مساجد اصفهان است که مسجد شیخلطفالله به دلیل ویژگیهای خاص خود و فضای روحانی حاک بر آن شگفتی انسان را چند برابر میکند.
بیشک یکی از شاهکارهای بینظیر معماری را در محراب مسجد میتوان مشاهده کرد که در این محراب کاشی کاریهای معرّق و مقرنسهای بسیار ظریفی به چشم میخورد و همچنین دو لوح داخل محراب وجود دارد که عبارت "عمل فقیر حقیر محتاج بر رحمت خدا محمدرضا ابن استاد حسین بنای اصفهان" روی آن حک شدهاست.
شور، هیجان، سکوت و آرامش باشکوه در مسجد شیخلطفالله
مسجد شیخلطفالله، ساختار شگرفی از هنر معماری اسلامی است که به دست محمدرضا اصفهانی بنا شده است و این بنا به حدی بینظیر و زیبا است که پروفسور پوپ در کتاب بررسی هنر ایران مینوسید که به سختی میتوان این اثر را محصول
دست بشر دانست.
کوچکترین نقطه ضعفی در این بنا دیده نمیشود، اندازهها بسیار مناسب، نقشه طرح بسیار قوی و زیبا و به طور خلاصه توافقی است بین یک دنیا شور و هیجان و یک سکوت و آرامش باشکوه که نماینده ذوق سرشار زیباشناسی بوده و منبعی جز ایمان مذهبی و الهام آسمانی نمیتواند داشته باشد.
نکتهای که پژوهشگران و سیاحان بر آن متفق القولند اختصاصی بودن مسجد شیخ لطف الله و جلوگیری از ورود اغیار به آن است، این نکته را استثنائی بودن مسجد یعنی عدم وجود صحن و مناره که در تمامی مساجد اسلامی جزء لاینفک بنا است تأیید میکند.
انتهای پیام/ ر