به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، محمد دهقان عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی است. با وی درباره بیانیه لوزان و توافق احتمالی ایران و 1+5 گفتوگویی صورت گرفته است. وی میگوید: اگر ان شاء الله در توافق نهایی منافع ملت رعایت شود مجلس مشکلی در تصویب توافق ندارد.
متن کامل این گفتوگو را میخوانید:
ــ بهعنوان عضو هیئت رئیسه مجلس ارزیابی شما از مذاکرات سوئیس چیست؟
جمهوری اسلامی ایران از سالها قبل، چالشی طولانی با غرب در موضوع هستهای داشته و هنوز هم ادامه دارد. آمریکا و همپیمانانش هیچ گاه برنمیتابیدند که ایران وارد فعالیتهای هستهای شود؛ حتی در دوره اصلاحات که ما همه فعالیتهای هستهای خودمان را تعلیق کردیم باز هم طرف غربی اجازه فعالیت حتی 3 سانتیریفیوژ را به ما نمیداد و هرگونه فعالیت هستهای را منع کرده بودند، در نهایت ایران هم بهدلیل فشارهای بین المللی و اصرار دولتمردان وقت، خواست غربیها را پذیرفت.
اما در مجلس هفتم قانونی تصویب شد که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی برای دولت منع شد و بعد از آن دولت وارد فعالیتهای هستهای شد. بعد از این اقدام مهم مجلس گامهای بلندی در زمینه هستهای برداشته شد.
در این دوره، غنیسازی 20 درصد انجام گرفت و مشکلات راکتور تهران را خودمان حل کردیم. قبل از تولید میلههای سوخت 20 درصد، مذاکراتی با برخی مسئولان کشورهای برزیل و ترکیه که به تهران آمده بودند، انجام دادیم تا مواد غنیشده را بدهیم و سوخت 20 درصد بگیرم و آنها که بهنمایندگی از غربیها به ایران آمده بودند با این تبادل موافقت کردند، ولی آمریکاییها حتی این خواسته را هم قبول نکردند.
بعد از آن بود که دانشمندان ما خودشان غنیسازی 20 درصد را انجام دادند. این اقدام جهش بزرگی در موضوع هستهای کشورمان بود. همزمان با پیشرفتهای هستهای ایران، نگرانی و فشار غربیها نیز رفته رفته بیشتر شد. بعد از آن بود که آمریکا و اروپاییها با توسل به شورای امنیت تحریمهای سخت و بهقول خودشان فلج کنندهای را علیه ایران طراحی کردند.
غربیها بهلحاظ روانی هم علیه ایران جوسازیهای بسیاری کردند تا آنجا که برخی کشورهای منطقه باور کرده بودند ایران بهدنبال بمب هستهای است.
اقدامات خصمانه غرب علیه ایران و ایجاد موج ایران هراسی در حالی بود که ایران همواره حاضر به گفتوگوی منطقی بود و از چهار سال پیش یعنی از دو سال آخر مدیریت جناب آقای دکتر جلیلی، رهبر معظم انقلاب رویکرد جدیدی را در مذاکرات اتخاذ کردند و اجازه دادند تا تیم مذاکره کننده با برخی داشتههای خودمان در زمینه هستهای با طرف مقابل مذاکره کنند.
البته از وقتی دولت یازدهم روی کار آمد، تیم جدید مذاکره کننده با محوریت جناب آقای دکتر ظریف با تجربه و توانمندی و همچنین با اراده محکمتر و با پشتیبانی رهبر معظم انقلاب و با رعایت رهنمودهای ایشان وارد مذاکره شد.
این در حالی بود که با توجه به اوضاع سیاست خارجی آمریکا دولتمردان کاخ سفید کمکم به این نتیجه رسیدند که دیگر تحریمها نیز برای به زانو در آوردن ایران کارساز نیست و باید با جمهوری اسلامی ایران وارد مذاکره شوند.
البته در این میان اعتماد و حمایت رهبر انقلاب و باز گذاشتن دست مذاکره کنندگان ایران در مذاکره با گروه 1+5 را میتوان بیسابقه دانست و همین امر اعتماد به نفس تیم ایران را آنقدر افزایش داد که در حدود دو سال ابرقدرتهای جهان را وادار به مذاکره با ایران برای حل و فصل موضوع هستهای کشورمان کردند.
مطمئن باشید اگر اجازه رهبری نبود، آمریکا هیچگاه با این دولت وارد مذاکره نمیشد. خاطرم هست در دولت گذشته اخباری به گوش میرسید مبنی بر اینکه آقای مشایی در سفر به نیویورک به آمریکاییها پیامی برای مذاکره داده بود اما مقامات کاخ سفید اعتنایی به این پیام نکردند چرا که آمریکاییها بهخوبی ساختار جمهوری اسلامی ایران را میشناسند و میدانند که سیاست گذاری و تصمیم گیری در زمینه روابط خارجی و امنیتی بهعهده رهبر انقلاب است و در چنین موضوع مهمی تنها ایشان هستند که اجازه مذاکره میدهند و خط قرمزها را مشخص میکنند.
رهبر انقلاب، مجلس و ملت را هم دعوت به پشتیبانی از دولت کردند و از همین رو امسال را بهعنوان سال «دولت، ملت، همدلی و همزبانی» نامگذاری کردند. البته این حمایتهای رهبری قطعاً به این معنا نیست که ایشان چک سفیدامضا به دولت داده باشند بلکه خط قرمزهایی هم برای دولت مشخص کردند.
رهبر انقلاب به این دولت اجازه دادند که مذاکره کنند و خودشان هم، چارچوبها و خط قرمزها را مشخص کردند. ایشان رسماً از تیم مذاکره کننده حمایت کردند و آمریکاییها نیز میدانند اگر تأیید و حمایت رهبری نبود هیچگاه وقت خودشان را به این اندازه صرف مذاکره نمیکردند.
ــ بهنظر شما مهمترین دستاوردهای مذاکرات هستهای در طول چند سال اخیر چه بوده است؟
مقاومت و ایستادگی ملت و تیم مذاکره کننده در طول ده سال اخیر در مقابل ابرقدرتهای جهان عزت ملی را برای جمهوری اسلامی ایران به ارمغان آورد که میتوان از آن بهعنوان دستاوردی بزرگ برای کشور یاد کرد. مقاومت و مذاکره باعث شد تا ایران جایگاه خودش را در جهان تثبیت کند و بهصورت رسمی جزو باشگاه هستهای جهان قرار بگیریم.
تاکنون سابقه نداشته کشوری ذیل بند هفت منشور سازمان ملل متحد قرار بگیرد و با آن کشور برخورد نشود اما ایران توانست با مذاکره و مقاومت حقانیت خودش را ثابت کند.
اینکه قدرتهای جهانی، ایران را بهعنوان کشور هستهای به رسمیت بشناسند، دستاورد بزرگی است و اصل اینکه در داخل کشور ما هیچکدام از تأسیسات هستهای بهصورت مطلق از بین نمیرود، هرچند محدودیت و اختلالی در برخی از آنها ایجاد میشود ولی خود این توانمندی هستهای حفظ سایتهای هستهای پذیرش آب سنگین اراک و سایر سایتها دستاورد مهمی است.
ــ یکی از خواستهای اصلی مردم از مذاکرات لغو تحریمها و گشایش اقتصادی و بهبود وضعیت معیشتشان است. بهنظر شما آیا طرف غربی راضی به لغو تحریمها خواهد شد؟
روشن است که بدون لغو تحریمها همه مذاکرات هستهای بیهوده است. هدف ما در مذاکرات اثبات حقانیت خودمان به جهان و از طرفی لغو تحریمهای ظالمانه است. همان طور که رئیس جمهور بارها اعلام کرد و اخیراً بعد از مذاکرات سوئیس هم تأکید داشتند همه تحریمها بعد از توافق جامع باید یکباره لغو شود. این اقدام باعث گشایش و بهبود اقتصادی کشور خواهد شد.
امروز مردم منتظر لغو تحریمها هستند تا وضعیت اقتصادی و معیشتی آنها بهبود یابد. البته با رفتار و سابقهای که ما از آمریکاییها داریم خوشبین نیستم که آنها بهراحتی زیر بار لغو تحریمها بروند همانطور که رهبر انقلاب فرمودند آمریکاییها اهل خدعه و فریب هستند. اینکه میگویم آمریکا قابل اعتماد نیست به این خاطر است که آنها بلافاصله بعد از مذاکرات سوئیس اظهاراتی خلاف بیانیه مطرح کردند، هرچند که ملاک اصلی برای ما اظهارات تیم مذاکره کننده کشورمان است که به آنها اعتماد داریم.
به تیم مذاکره کننده کشورمان توصیه میکنم تضمینهای لازم را برای اینکه طرف غربی به تعهداتش پایبند باشد در توافقنامه بیاورد تا در صورت فریبکاری آنها کشور دچار ضرر نشود هرچند که اگر آمریکا دست به چنین کاری بزند بیش از اینها آبرویش در دنیا خواهد رفت.
ــ برخی معتقدند بیانیه سوئیس ابهاماتی دارد که باید در فرصت سهماهه تا رسیدن به توافق جامع این ابهامات روشن شود، نظر شما چیست؟
یکی از نکات مبهم در بیانیه سوئیس این است که آمریکاییها گفتهاند لغو تحریمهای ایران باید بعد از تأیید آژانس باشد. حالا اگر ایران به تعهداتش عمل کرد و آژانس بعد از مدتی طولانی نظرش را اعلام نکرد چه میشود؟ در توافق جامع باید زمان محدودی مثلاً یکماهه برای اعلام نظر آژانس تعیین شود و اجرای تعهدات دو طرف دارای نظم خاصی باشد.
البته ملاک ما نظر تیم ایرانی است و ان شاء الله همانطور که آقای دکتر ظریف بارها گفتهاند و در جلسه غیرعلنی مجلس هم تصریح کردند تحریمهای شورای امنیت و اتحادیه اروپا بدون هیچ شرطی لغو میشود در عین حال برای آمریکاییها باید تضمینهای دقیقی همراه با زمانبندی آورده شود که از ابهامات سوء استفاده نکنند که ان شاء الله این موارد در توافق جامع رعایت خواهد شد.
یکی دیگر از موضوعات مهم که دولت باید برای آن تدبیر بیندیشد بحث افزایش واردات کشورهای خارجی به ایران بعد از لغو تحریمهاست. دولت نباید اجازه واردات بیرویه را بدهد تا ایران بهشتی برای شرکتهای خارجی شود. بعد از لغو تحریمها باید کالاهایی وارد کشور شوند که چرخ تولید را راه بیندازد. باید زمینهای در کشور فراهم شود که تولید رونق بگیرد نه مثل دو سال گذشته با اینکه تحریم بودیم واردت بیرویه کالاهای مصرفی داشته باشیم.
یکی دیگر از نگرانیهای جدی ما در توافقنامه احتمالی بحث نظارتهای بلاوجهی است که غربیها میخواهند از تأسیسات و مراکز نظامی ما انجام دهند. این موضوع با امنیت ملی ما سازگار نیست. مذاکره و توافقنامه بهمعنی این نیست که آمریکا و غربیها دست از دشمنی با ایران برداشتهاند و یا دشمنی آنها را فراموش کردهایم. به همین خاطر نمیتوانیم مرزهای دفاعی خودمان را بهروی آنها باز کنیم تا بهراحتی مشغول جاسوسی از مراکز نظامی ما شوند.
ــ منظورتان پذیرفتن و اجرای پروتکل الحاقی است، پروتکل الحاقی چه میگوید؟
پروتکل الحاقی میگوید هرجایی که از نظر آژانس مشکوک باشد باید مورد بازرسی قرار گیرد. خوب، حالا شاید فردا آژانس بگوید: "ما به پادگانهای نظامی شما مشکوک شده و باید آنجا را بازرسی کنیم." البته ما میتوانیم اجازه این کار را به آژانس ندهیم، پروتکل به کشورها اجازه میدهد که منعهایی برای بازرسیهای آژانس ایجاد کنند اما با این اقدام زمینه بهانهجویی برای آمریکاییها فراهم میشود و دوباره همین اوضاع ادامه پیدا میکند و آنها مدعی میشوند که ما در حال ساخت سلاح هستهای هستیم که اجازه بازدید به آنها نمیدهیم.
در این صورت ما بر سر دوراهی قرار داریم، یا باید قبول کنیم که آنها از هرجایی بازرسی و از اطلاعات نظامی و موشکی ما جاسوسی کنند و یا اینکه قبول نکنیم و دوباره چالش و بهانه جدید ایجاد کنند. تیم مذاکره کننده ما باید راه مناقشه با طرفی غربی را از همین الآن و در طول فرصت 3ماهه تا توافق جامع ببندد.
بهنظر من، ما نباید زیر بار پذیرش پروتکل الحاقی و نظارتهای فراتر از آن برویم چرا که برای آینده کشور بسیار خطرناک و زیانبار است. تیم مذاکره کننده همانطور که در برابر بسیاری از زیادهخواهیهای آمریکاییها مقاومت کردند در زمینه نظارتهای پروتکل الحاقی و فراتر از آن مقاومت کند و نپذیرد.
ــ آیا تصویب دائمی یا داوطلبانه پروتکل الحاقی نیاز به تصویب مجلس دارد یا خیر؟
طبق قوانین موجود که در سالهای 84 و 89 به تصویب رسیده است، هرگونه پذیرش نظارت فراتر از پادمان ممنوع است. قانونی که در آذر ماه سال 84 به تصویب مجلس رسیده است میگوید دولت موظف است در صورت هرگونه ارجاع یا گزارش درباره پرونده هستهای ایران به شورای امنیت کلیه همکاریهای داوطلبانه خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را به تعلیق درآورد.
در جای دیگر و در قانونی که در تیر ماه سال 89 به تصویب رسیده است، میگوید: دولت موظف است صرفاً در چارچوب توافقنامه پادمان معاهده منع سلاح هستهای با آژانس همکاری کند و اجابت درخواستهای فراتر از توافقنامه پادمان توسط دولت ممنوع است.
بر این اساس اینکه آقای ظریف در برنامه تلویزیونی اعلام کرد که بهصورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا میکنیم با قوانین موجود ما سازگار نیست. قانون این اقدام را منع کرده است. البته اگر نظام به این نتیجه برسد که در حال حاضر مصلحت این است که پروتکل الحاقی پذیرفته شود مجلس هم قانون را اصلاح کرده و منع را خواهد برداشت.
البته مشی امام و رهبر انقلاب هیچگاه زیر پا گذاشتن قانون نبوده و نیست. دولت آقای روحانی هم بارها بر قانونمداری تأکید کردهاند و انتظار داریم که دولت در این مورد به قانون عمل کند.
ــ آیا توافقنامه هستهای هم باید به تصویب مجلس برسد یا خیر. آقای لاریجانی در نشست خبری که در روزهای پایانی سال گذشته برگزار شد، گفته بودند که چون شورای عالی امنیت ملی مسئول پرونده هستهای است لذا تأیید و تصویب این توافقنامه در این شورا کفایت میکند و نیازی به تصویب مجلس نیست؟
قوانین ما در این زمینه روشن است و ابهامی وجود ندارد. این موضوع را به آقای لاریجانی هم گفتم که اصل 77 قانون و اصل 125 قانون اساسی میگوید همه تفاهمنامهها و توافقنامهها و قراردادهای بین المللی باید به تصویب مجلس برسد. این دو اصل شفاف و روشن قانون اساسی است.
هیچ دلیل و مصلحتی بالاتر از قانون نیست. با وجود احترامی که به آقای دکتر لاریجانی دارم بهلحاظ حقوقی با نظر ایشان موافق نیستم. شورای عالی امنیت ملی نمیتواند قانون اساسی را تغییر دهد. مصوبات شورای عالی امنیت ملی هم طبق قانون اساسی زمانی اعتبار دارد که به تأیید رهبر معظم انقلاب برسد و مشی رهبری هم هیچگاه این نبوده که اختیار مجلس را محدود کند.
البته قرارداد ژنو چون داوطلبانه بود، نیاز به تصویب مجلس نداشت اما توافق جامع چون سالها برای ایران الزامآور خواهد بود نیاز به تصویب مجلس دارد و با توجه به فضایی که در مجلس با رهنمودهای رهبر معظم وجود دارد اگر ان شاء الله در توافق نهایی منافع ملت رعایت شود مجلس مشکلی در تصویب توافق ندارد. البته اگر رهبر معظم مصلحت دیگری مد نظر داشته باشند مطابق اصل 57 به آن عمل خواهد شد.
ــ برخی سعی دارند حساسیتهای مجلس در رعایت قانون و یا نگرانیهای منتقدان مذاکرات را بهعنوان سنگاندازی مجلس در مسیر مذاکرات تعبیر کنند.
مجلس همانطور که از مذاکرات و تیم مذاکره کننده ایران و منافع ملت و کشور حمایت میکند به رعایت قانون هم حساس است. برخی میخواهند اینطور القا کنند که مجلس مخالف مذاکره است در حالی که اکثریت مجلس در طول دو سال اخیر از تیم مذاکراتی کشورمان حمایت صددرصد کردند. البته انتظار داشتیم که دولت در بحث مذاکرات رابطه بهتری با مجلس داشته باشد و قطعاً این کار بهنفع تیم مذاکره کننده بود. تیم مذاکره کننده همانطور که 18 ماه با طرف غربی مذاکره کرد اگر حداقل 18 ساعت با نمایندگان مجلس مذاکره میکرد همراهی بیشتر مجلس را بههمراه داشت.
مجلس هیچگاه رفتارهایی مشابه کنگره آمریکا نداشت که رئیس جمهور آمریکا مجبور شد علناً اعلام کند از رفتار برخی سناتورهای آمریکایی شرمنده است. ما نمایندگان مجلس همواره از تیم مذاکره کننده حمایت کردیم و البته نگرانیهای خودمان را هم از خدعه آمریکاییها اعلام داشتیم.
البته شاید تعدادی هم در مجلس نگرانیهای بیشتری نسبت به مذاکرات داشتند و آنها هم بیشتر نگران خدعه طرف مقابل هستند.
ــ برخی بهدنبال دوقطبی کردن مسئله هستهای در کشور هستند، این موضوع چهضرری برای کشور خواهد داشت؟
رهبر انقلاب بارها به ملی بودن موضوع هستهای تأکید کردند و با هوشمندی همه ارکان نظام را در بحث هستهای با هم هماهنگ کردند. ایشان مخالف دوقطبی سازی موضوع هستهای در کشور هستند، حتی به صدا و سیما هم اجازه ندادند که به اختلافات هستهای و دوقطبی شدن جامعه در این موضوع دامن بزند. اگر مسئله مهم هستهای توسط دولت، مجلس و یا گروههای سیاسی دستاویز مسائل سیاسی و انتخاباتی شود خیانت به مردم و کشور است. همه باید مراقب این موضوع باشند.
ــ به نظر میرسد که دستگاه دیپلماسی ما همه تمرکزش را روی مذاکرات هستهای گذاشته است. نظر شما راجع به نحوه عملکرد این وزارتخانه در سایر موارد چیست؟
مذاکرات هستهای و پایان دادن به آن در این برهه از زمان بهترین کار بود. چرا که ایران مسائل مهمی در منطقه دارد و دستگاه دیپلماسی ما در حال حاضر تمرکزش روی مذاکرات است. فعال نبودن دستگاه دیپلماسی در سایر مسائل خساراتی را برای کشور خواهد داشت و باید هرچه زودتر موضوع هستهای تعیین تکلیف میشد تا به مسائل دیگر هم بتوانیم بپردازیم.
انتهای پیام/*