خلوتی نمایشگاه کتاب، تهدیدی برای تنها بیلان کاری مسئولان؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، روز گذشته شنبه 10 اردیبهشت ماه چهارمین روز از نمایشگاه کتاب تهران بود. این روز هم به مانند روزهای دیگر نمایشگاه خلوتی محسوسی را تجربه کرد. به گونه ای که عمده ناشران از فروش بسیار اندک و عدم استقبال مخاطبان گلایه داشتند.

معمولا در نمایشگاه کتاب تهران دو روز به عنوان پربازدیدترین روزهای نمایشگاه معرفی می شود؛ جمعه اول و جمعه آخر روزهایی هستند که حجم عظیمی از مخاطبان وارد نمایشگاه شده و ناشران تلاش می‌کنند، در این دو روز بیشترین فروش را داشته باشند. اما نمایشگاه بیست و هشتم نخستین جمعه خود را در استقبال اندک مخاطبان به آخر رساند و روز بعد از آن نیز تفاوتی در میزان بازدید از نمایشگاه دیده نشد.

حجم تراکنش های دستگاه‌های کارت خوان موجود در نمایشگاه نیز دال دیگری بر این ادعا بود که نمایشگاه کتاب تهران  خلوت است. روز جمعه 18 اردیبهشت ماه تنها 190 هزار تراکنش انجام شده است و میزان تراکنش ها در روز چهارم نمایشگاه نیز تنها 109 هزار تراکنش بوده است.

با بررسی تفکیکی این تراکنش‌ها نسبت به سالن ها دیده می شود که حجم عمده‌ای از تراکنش‌ها در سالن ناشران دانشگاهی، ناشران بین الملل و ناشران آموزشی است. چرا که دانشجویان،  طلاب و نمایندگان دانشگاه ها در روزهای نخست نمایشگاه عمده خریدهای خود را از نمایشگاه انجام داده‌اند و حجم اندکی از این تراکنش‌ها به ناشران عمومی اختصاص دارد.

شاید بتوان گفت، یکی از دلایل خلوتی نمایشگاه کتاب تهران دلزده شدن مخاطبان از این بازار در هم و آشفته ای است که به نام کتاب در شبستان مصلی برپا می شود و در آن انواع و اقسام کتاب‌ها از آثار زرد و بی‌کیفیت که در سال‌های اخیر به شکل قارچ گونه‌ای رو به فزونی است تا کتاب‎های شاخص نویسندگان وطنی و ترجمه‎ای وجود دارند. با این تفاوت که حجم بسیار آثار زرد هم چون فال نامه ها،  سنگ شناسی ها ، آشپزی ها و... آنقدر چشم مخاطب را پر کرده اند که دیگر جایی برای دیده شدن آثار شاخص نیست.

از آنجا که این مشکل تنها اختصاص به سال جاری نداشته و در سال های گذشته نیز به وفور قابل مشاهده بوده است و موجب شده حتی مخاطب هدفمند هم نتواند در نمایشگاه به آنچه که مد نظر داشته برسد، بنابراین رفته رفته مخاطب از آمدن به نمایشگاه دلزده شده و ترجیح می دهد یا از خیر خرید کتاب بگذرد یا اینکه اساساً  آن را از کتابفروشی های سطح شهر خریداری کند.

سال هاست که نسخه علاج نمایشگاه کتاب تهران پیچیده شده است، اما هیچ دولت و مسئولی در هیچ دوره ای خطر آن را به جان نمی خرد که یکبار برای همیشه نشر از این وضعیت سردرگم خلاص شود، گویی این آمار بازدید که هر ساله میلیونی ارائه می شود، آنقدر به کام برخی از مسئولان شیرین آمده است که حتی به بهانه فنا شدن نمایشگاه نیز حاضر نیستند، از آن دست کشیده و نمایشگاه را تخصصی تر کنند.

به اذعان بسیاری از کارشناسان نمایشگاه کتاب تهران باید به چند نمایشگاه کتاب تخصصی تبدیل شود و نمایشگاه کتاب آموزشی و دانشگاهی، نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان و نمایشگاه کتاب تهران که شامل ناشران بین الملل و ناشران عمومی است باید از دل آن بیرون آید. آنگاه است که می توان گفت، مخاطب هدفمند به نمایشگاه آمده و بسیاری از مشکلات نمایشگاه از جمله هزینه‌های سرسام آوری که هر ساله برای ساخت این شهرک صرف می شود، نیز کاهش خواهد یافت.

با وجود اینکه بسیاری از مسئولان وزارت ارشاد و دولت به این نسخه و شفابخش بودن آن باور دارند، نمایشگاه کتاب تهران در سال‌های اخیر بسیار عریض و طویل شده است. علاوه بر آن باز گذاشتن مسیر دریافت پروانه نشر روز به روز بر تعداد ناشران اضافه می‌کند، ناشرانی که هر سال نیز بر تعداد تقاضاهایشان برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران افزوده می‌شود. از آنجایی که سال هاست یارانه های نشر حذف شده بسیاری از این ناشران که به طمع یارانه های نشر به این حوزه آمده اند،  اقدام به انتشار کتاب های موازی، کپی برداری های ضعیف و پرینت شده از اینترنت و ... می کنند.

از این روز برخی از فعالان حوزه نشر و اهل فرهنگ و حتی مسئولان معتقد هستند،  اگر در نمایشگاه کتاب تهران ناشران با توجه به کیفیت آثارشان گزینش شده و از میان 2500 ناشر عمومی تنها 100 ناشر برجسته که کتاب های شاخص منتشر می کنند، در نمایشگاه حضور داشته باشند، آنگاه نمایشگاه می تواند به آن کارکردی که از آن انتظار می رود دست یابد.

کاهش هر ساله مخاطبان نمایشگاه کتاب نشانه ای بر عدم کارایی مناسب نمایشگاه است و نشان می دهد اگر وضع به همین منوال پیش رود، نکته بسیار قابل توجه نمایشگاه کتاب تهران البته از دید مسئولان که همان پربازدید کننده ترین نمایشگاه کتاب جهان است، نیز از بین خواهد رفت.

انتهای پیام/