به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بیست و هشتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران چند روزی است به کار خود پایان داده است، نمایشگاهی که بنا به گفته مسئولانش بیش از 60 میلیارد تومان تنها از طریق دستگاههای کارتخوان کتاب خریداری شده و البته نسبت به سال گذشته از بازدیدکننده اندکتری برخوردار بوده است.
نمایشگاه کتاب همچنین در بیست و هشتمین دوره یکی از حقایق تلخ صنعت نشر را نیز از دل خود بیرون داد و آن حجم انبوهی از ناشران عمومی بود که بر خلاف ضوابط نمایشگاهی به طور چشمگیری به عرضه آثار ناشران دیگر میپرداختند، این اقدام که دلایل متعدد اقتصادی دارد، به اندازهای شدت و حدت داشت که تعطیلی یک یا چند روزه بیش از 116 غرفه را به دنبال داشت.
یکی دیگر از چالشهای نمایشگاه کتاب تهران در بعد داخلی، عرضه کیلویی انواع و اقسام کتابهایی بود که در چند ساله اخیر تحت عنوان کتابهای «زرد» برای مخاطبان شناخته شده است، این کتابها که عموماً با عناوینی چون «سنگشناسی»، «فال» و... منتشر شدهاند، کپیهای نویسنده از مطالب مختلفی است که در محیط اینترنت منتشر شده و خوب طبعاً ازدیاد آنها در شبستان مخاطب را در انتخاب آثار مناسب و شاخص محدود کرده بود.
اما نمایشگاه کتاب تهران در بعد بینالمللی در این دوره رشد چشمگیری داشت، از طرفی حضور برخی از وزرای خارجی و رؤسای نمایشگاهها نمایشگاه کتاب تهران و ایران را به بیشتر معرفی کرد و از طرفی دیگر به نظر میرسید، که ناشران خارجی با دست پر به نمایشگاه آمده بودند، در این زمینه با حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی راد رئیس هیئت نظارت بر ضوابط نشر و دبیر علمی جایزه کتاب سال گفتوگو کردهایم، مهدویراد که به منظور تههی منابع کتابخانه تخصصی علوم قرآنی قم بخش عربی نمایشگاه را به گفته خود زیر و رو کرده است، معتقد است که نشر در جهان اسلام طی دو تا سه سال گذشته رشد چشمگیری داشته و ناشران عربی امسال به لحاظ کیفیت منابع بسیار راضیکننده بودهاند. متن این گفتوگو به شرح ذیل است:
بخش عربی نمایشگاه تحول کیفی قابل توجهی پیدا کرده بود
* تسنیم: در بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران، 3 هزار ناشر در قالب 78 موزع، 37 هزار و 64 عنوان کتاب عرضه کردند، شما بخش عربی نمایشگاه را به چگونه ارزیابی کردید؟
من تحقیقاً در تمام این بیست و هشت دوره نمایشگاهی که برگزار شده است، حضور داشتم و بیشترین دغدغهام بخش عربی بود، حتی در سالهای گذشته بر این بخش نظارت داشتم و البته برای کتابخانه تخصی علوم قرآنی نیز همه ساله از این بخش خرید داریم، در این دوره اما بخش عربی نمایشگاه تحول کیفی قابل توجهی پیدا کرده بود، اولاً کتابهای مسئلهدار روز به روز کمتر میشود، چرا که ناشران عربی نیز به دنبال سود خود هستند و آرام آرام خط قرمزهای ما را دقیقتر میدانند و متوجه هستند چه کتابی را بیاورند چه کتابی را نیاورند، اما مهم کتاب با کیفیت است.
یکی از ناشران عربی بنام دارالناصیف که کتابهای مصری را عرضه میکند، امسال به تمامی کتابهایی با کیفیت بالا عرضه کرده بود، در حالیکه در سالهای گذشته میان کتابهایش هم آثار ضعیف و کم محتوا دیده میشد و هم آثار مناسب. در این دوره ولی حتی یک کتاب ضعیف در میان آثارشان وجود نداشت، همچنین یکی دیگر از ناشران سوری امسال به نمایندگی از 10 ناشر لبنانی و سوری در نمایشگاه شرکت کرده بود که بیش از 100 عنوان از آثار شاخص جهان اسلام را عرضه کرده بود.
* تسنیم: امسال عمان نیز میهمان ویژه نمایشگاه بود، حضور این کشور و ناشران عمانی را چگونه دیدید؟
حضور عمان نیز یکی از جلوههای خوب نمایشگاه بود، البته توقع داشتیم ناشران عمان هم شرکت کنند، ولی تنها یک ناشر خصوصی از عمان شرکت کرده بود و مابقی حضور به وزارت فرهنگ عمان خلاصه میشد، اما حضور عمان بسیار با اهمیت بود، چرا که جامعه علمی نیاز داشت از نزدیک اباضیه را بشناسند، اباضیه مذهبی از مذاهب اهل سنت است که مهمترین پایگاهش عمان است، اینها چون معروف به خوارج بودهاند، تا چند سال پیش جهان اسلام توجه خوبی به آنها نداشت و اینها تلاش کردند خود را بشناسند و نشان دادند که ربطی به خوارج صدر اسلام ندارند، عمانیها بخش قابل توجهی از آثاری که شناخت اباضیه را ممکن میسازد، با خود آورده بودند.
حضور عتبات با حجم انبوهی از کتابهای تشیع خرسندکننده بود
از دیگر نکات جالب بخش عربی حضور عتبات در نمایشگاه کتاب تهران بود، عتبه علویه، عتبه عباسیه، عتبه حسینیه انبوهی کتاب خوب تولید کرده و آنها را در نمایشگاه عرضه کرده بودند، اینکه بعد از سقوط صدام اینها رشد قابل توجهی کردند، بسیار خرسند کننده بود.
حضور ناشرانی چون دارالاروقه، دارالتکوین، دارالثقافه برای اولین بار در نمایشگاه کتاب تهران نیز بسیار جذابیت داشت، چرا که این ناشران آثار خوبی در جهان اسلام نشر دادهاند.
بحث در هیئت نظارت برای مقابله با کتابهای زرد و کممحتوا
* تسنیم: اگر اجازه دهید برویم به سراغ بازار ناشران داخلی و البته ناشران عمومی، در شبستان مصلی در دید نخست کتابهای نازل و زرد غلبه بسیاری داشت، شدت این عرضه به گونهای بود که مخاطب در میان حجم انبوهی از این کتابها با بحران انتخاب کتاب خوب روبرو میشد، به نظر شما چرا تا این اندازه این کتابها رشد کرده و چگونه میتوان این رشد را متوقف کرد؟
من کاملا این مطلب را قبول دارم ، قبلا هم یک بار اجمالا درباره این موضوع در قانون نشر صحبت کردهایم، قانون نشر که شورای انقلاب فرهنگی آن را تصویب کرده است، در ارتباط با اینگونه کتابها موادی کلی دارد، در آخرین جلسه هیئت نظارت بر ضوابط نشر که اسفند گذشته برگزار شد، یکی از بحثهای بسیار حساسمان همین بحث بود که ما چقدر باید به این آثار میدان دهیم؟ از نظر قانونی و عرفی چقدر حق داریم جلوی این آثار را بگیریم؟ خود ما اعضای هیئت نظارت که از بازار کتاب خبر داریم، اذعان داریم که نشر اینگونه آثار بیداد میکند.
قم از مراکز مهم پخش کتابهای زرد و بیمحتوا شده است
حتی قم که باید مرکز فرهنگ تشبع باشد و حقاً و انصافاً کتاب های خوب در آن بسیار منتشر میشود، گرچه کیفیت آن خیلی بالا نیست، یکی از مراکز بسیار مهم پخش کتاب های زرد شده است، اینگونه کتابهای سست و بی پایه مانند نقطه سیاه در پارچهای سفید هستند که خود را بسیار زود نشان میدهد، البته باید این را نیز بگوییم که حقاً و انصافاً کتاب خوب در سال 93 کم نبود، اما هم چنان کمیت بر کیفیت سیطره دارد، اگر 100 کتاب درباره علوم قرآنی منتشر شده باشد، شاید تنها 15 تا 20 عنوان آن شاخص باشد.
سرقتهای بیادبانه در فضای نشر بیداد میکند
ماجرای کپی و از روی هم نوشتن و سرقتهایی که من میگویم «سرقتهای بیادبانه» واقعا در فضای نشر عجیب است، تنها راه مقابله نیز نقد است. بنا به فرموده رهبر انقلاب باید بیش از 20 برابر نقد موجود، فضای نقد وجود داشته باشد. یکی از این نویسندههای کپیکار تمام پاروقیهای کتاب محدث ارموی را به نام خود چاپ کرده است، در یکی از این پاروقِها مرحوم ارموی نوشته است که درباره این بحث در فلان کتاب مفصل صحبت شده است، این موجب شده تا کپی بودن کار نویسنده فاش شود، او حتی در این سرقت دقت نکرده و نوشتهها را یکبار نخوانده است. برای مقابله با این اقدام تنها تیغ نقد برنده است.
خلوتی نمایشگاه به گرانی کتاب و معیشت مردم باز میگشت
* تسنیم: نمایشگاه کتاب امسال خلوتتر از نمایشگاههای چند ساله گذشته بود، به نظر شما چرا نمایشگاه خلوت بود؟
خلوتی نمایشگاه از 3 سال قبل شروع شده بود، این خلوتی به گرانی کتاب و معیشت بر میگردد، واقعاً کتاب گران است، این خیزش گرانی غیرمنتظره است، در این 4 سال اخیر کتاب به صورت وحشتناکی گران شده است، از طرفی دیگر مردم ما هم به معنای واقعی کلمه کتاب خوان نیستند وگرنه خرجهای دیگری میکنند،که در برابر قیمت کتاب چیزی بسیار بالاتر و غیرضروری است. اما علت العلل خلوتی نمایشگاه کتاب وضع معیشت مردم و گرانی کتاب بود.
انتهای پیام/