روایتی از آنچه بر غواصان گردان یونس در عملیات کربلای ۴ گذشت + تصویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، نقش ویژه اصفهان در دوران دفاع مقدس بر هیچ کسی پوشیده نیست که البته این نقش در برخی برهه‌ها و زمان‌های حساس، خودش را به صورت ویژه‌تر نشان داده است.

عملیات کربلای چهار نیز یکی از همان حضور‌های ویژه و نقش آفرین رزمندگان اصفهانی به ویژه غواص‌هایی است که مظلومانه و در اوج قدرت، ایثارگری‌های فراوانی را از خود برجای گذاشته و سند پرافتخار دیگری از این دیار قهرمان پرور هستند.

بازگشت پیکر مطهر 175 شهید غواص به میهن اسلامی‎مان در روزهای اخیر زمینه‌ای شد تا به سراغ فرمانده گردان حضرت یونس لشکر 14 امام حسین(ع) که به عنوان یکی از گردان‌های خط شکن در دوران دفاع مقدس؛ غواص‌های زیادی را تربیت کرده و در عملیات‌های متعددی همچون بدر، والفجر8، کریلای سه و نهایتا کریلای چهار از حضور پر قدرت آنها استفاده کرده است، رفته و پای صحبت‌هایی از جنس مظلومیت بچه‌های غواص در جنگ تحمیلی بنشینیم.

سردار «سید احمد موسوی»؛ مسئول اطلاعات عملیات لشکر امام حسین(ع) در دوران دفاع مقدس از سال 62 تا پایان جنگ است. او آخرین مسئولیت خود تا قبل از بازنشستگی از لشکر 14 امام حسین(ع)، مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در مدت 7 سال و از سال 85 تا سال 92 اعلام می‌کند. ناگفته نماند که سردار سال 88 بازنشسته شده است ولی روحیه انقلابی‌اش حکم می‌کند که چندسالی اضافه بر قانون، خدمت کند.

تسنیم: سردار در حال حاضر در کدام جبهه، مشغول فعالیت هستید؟

سردار موسوی: در حال حاضر مشغول کارهای فرهنگی دفاع مقدس بوده و با اداره تدوین لشکر امام حسین(ع) همکاری دارم و پروژه اطلاعات عملیات لشکر امام حسین(ع) را در دست انجام داریم و نهایتا در موسسه همیشه‌های هنوز کار تدوین کتاب های دفاع مقدس را انجام می دهیم.

تسنیم:چه سالی به جبهه نظامی ایران و عراق اعزام شدید؟

سردار موسوی: از ابتدای جنگ؛ از آبان 59

تسنیم: کدام منطقه عملیاتی؟

سردار موسوی: سال نخست گیلان غرب و بعد جبهه جنوب در لشکر امام حسین(ع).

تسنیم: مسئولیت اطلاعات عملیات لشکر امام حسین(ع) از چه زمانی به عهده شما گذاشته شد؟

سردار موسوی: از سال 62 مستقیما از طرف شهید حاج حسین خرازی؛ فرمانده لشکر امام حسین(ع) به این سمت منصوب شدم.

تسنیم: آن زمان چند سالتان بود؟

سردار موسوی: 21 سال

تسنیم:چه شد که فرمانده گردان حضرت یونس شدید؛ گردان غواصان لشکر امام حسین(ع)؟

سردار موسوی: با توجه به اقتضائاتی که حکم کرد و عملیات‌های آبی خاکی که شکل گرفت، تصمیم بر آن شد که غواصی در جنگ داشته باشیم. لذا گردانی بدین منظور شکل گرفت.

تسنیم:غواصی و حضور غواصان لشکر امام حسین(ع) در جنگ از چه زمانی آغاز شد؟

سردار موسوی: از عملیات بدر، منطقه عملیاتی آبهای هور الهویزه بود که برای رسیدن به منطقه دشمن و خشکی، باید 40 کیلومتر داخل آب طی می‎شد. البته غواصی در این عملیات به معنای تخصصی و با تجهیزات کامل نداشتیم بلکه فقط در حد لباس غواصی پوشیدن و داخل آب راه رفتن بود.

تسنیم: چرا؟

سردار موسوی: چون نهایت عمق آب نزدیک دژ دشمن کمتر از یک متر بود! بچه ها در این عملیات فقط لباس غواصی پوشیدند و نسبت به شناسایی مواضع دشمن اقدام کردند.

تسنیم:باتوجه به اینکه بار اول غواصی در جنگ را تجربه می‌کردید در خصوص آموزش غواصان چه اقداماتی انجام دادید؟

سردار موسوی: این موضوع زمینه‌ای شد تا ما در ابتدا عده‌ای از بچه ها را برای آموزش غواصی به زیباکنار اعزام کرده و آنها نیز، بچه‎های دو گردان‌ خط شکن در عملیات بدر را آموزش دهند.

تسنیم: پس در عملیات بدر هنوز گردان غواصان تحت عنوان گردان یونس تشکیل نشده بود؟

سردار موسوی: خیر؛ هنوز سازماندهی خاصی در این زمینه صورت نگرفته بود.

تسنیم:غواصی در جنگ از چه زمانی جدی‌تر مطرح شد؟

سردار موسوی: بعد از عملیات بدر اواخر سال 64 تصمیم بر این شد عملیات والفجر 8 در اروند رود انجام شود. آنجا چون عبور از رودخانه اروند را داشتیم، غواصی هم جدی‌تر شد. آن زمان شهید خرازی به عنوان فرمانده لشکر امام حسین(ع) تصمیم گرفتند از چند گردان، یک سری از نیروهای خط شکن شان را جدا کرده و در اختیار واحد اطلاعات عملیات بگذارند تا آموزش غواصی ببینند! این افراد در کنار رودخانه کارون آمادگی پیدا کرده و آموزش غواصی دیدند.

نزدیک عملیات که شدیم تصمیم بر این شد که نفرات آموزش دیده در قالب یک گردان جداگانه سازماندهی شوند. بنابراین گردان حضرت یونس از این عملیات تشکیل و ساماندهی و مسئولیتش بر عهده واحد اطلاعات عملیات لشکر گذاشته شد.

تسنیم:پس همزمان با عملیات والفجر 8 گردان حضرت یونس تشکیل شد؟

سردار موسوی: بله؛ دقیقا همزمان با عملیات والفجر 8  و به صورت رسمی گردان غواصان لشکر امام حسین(ع) شکل گرفت.

تسنیم:شما از همان زمان فرمانده گردان حضرت یونس شدید؟

سردار موسوی: بله؛ شهید خرازی مستقیما مسئولیت این گردان را به بنده واگذار کردند. در جهت تامین کادر این گردان، حدود 20 نفر از نیروهای اطلاعات عملیات لشکر از این قسمت جدا شده به گردان یونس پیوستند. اینجا بود که گردان حضرت یونس به عنوان گردان غواصان لشکر امام حسین تشکیل شد.

برای عملیات والفجر 8 معاون خودم حسن قربانی را به عنوان مسئول مستقیم گردان حضرت یونس معرفی کردم که 20 نفر از بچه‌های اطلاعات عملیات لشکر امام حسین(ع) نیز او را همراهی کرده و در واقع سازماندهی گردان را انجام داده و برای عملیات آماده شدند.

در این عملیات تعدادی از بچه‌های خودمان که آموزش‌های غواصی را دیده بودند و از بچه‌های اطلاعات عملیات خودمان بودند و در این گردان نیز مسئولیت داشتند، را در شناسایی عبور از رودخانه و باز کردن محور مدنظر مورد استفاده قرار دادیم.

یعنی حتی شناسایی با غواص هم داشتیم. شب عملیات هم هدایت غواص‌ها را غواص‌های اطلاعات عملیات لشکر امام حسین(ع) به عهده گرفتند و نهایتا گردان یونس در آن عملیات به عنوان خط شکن وارد شد و عملیات والفجر 8 هم با موفقیت به سرانجام رسید.

در ادامه عملیات «حسن قربانی» فرمانده گردان و دوتن از فرمانده گروهان‌ها به نام‌های «جمال اصفهانیان» و «عباس افیونی» به شهادت رسیدند.

تسنیم: از اسکله الایمه در خلیج فارس و حضور غواص‌ها در عملیات کربلای 3 بگویید.

سردار موسوی: عملیات والفجر 8 که تمام شد، به ما ماموریت داده شد که بر روی اسکله الایمه عراق در خلیج فارس) 20 کیلومتر از دهانه اروند به سمت خلیج فارس) یک عملیات داشته باشیم. آنجا دوباره از طرف شهید خرازی ماموریت ساماندهی مجدد گردان حضرت یونس و گرفتن نیروی جدید به من داده شد.

با توجه به کادری که داشتیم و نیروهای غواصی که آماده شده بودند، گردان یونس دومرتبه بازسازی و نیروهای غواص جدیدی به آنها اضافه شد. 

پس از آن در کنار کارون و کنار خلیج فارس (نهر قاسمیه)؛ آموزش‌ها داده شد و برای عملیات کربلای 3 آمادگی لازم کسب گردید، در آن عملیات من باز به عنوان فرمانده گردان حضرت یونس بودم و البته مسئول اطلاعات عملیات لشکر 14 امام حسین(ع)، بنابراین کار را پیگیری می کرده و یک نفر را نیز به نام «محمدعلی شفیعی»  به عنوان جانشین خود در گردان معرفی  نمودم تا بیشتر با بچه‌های غواص کار کند.

عملیات کربلای 3 که نخستین عملیاتی بود که غواص‌ها در خلیج فارس انجام می دادند نیز با موفقیت در شهریورماه سال 65 انجام شد. در آن عملیات غواص‌ها اسکله الایمه را با حدود 150 اسیر گرفتند.

تسنیم:شنیده‌ایم در عملیات کربلای 3 فقط غواص‌های اصفهانی حضور داشتند؟

سردار موسوی: بله در عملیات والفجر 8 همه گردان‌ها از شهرهای مختلف غواص داشتند ولی در عملیات کربلای 3، فقط غواص‌های لشکر امام حسین(ع) حضور داشتند و خط شکن بودند.

تسنیم:از ماموریت بعدی گردان حضرت یونس؛ یعنی عملیات کربلای 4 بگویید.

سردار موسوی: در این عملیات هم باز ماموریت به لشکر امام حسین(ع) داده شد در محدوده خرمشهر تا شلمچه. اینجا لشکرهای دیگر هم بودند. یکی از لشکرهایی که ماموریتش کار غواصی بود، لشکر 14 امام حسین(ع) با کاری تقریبا سنگین‌تر از بقیه بود.

تسنیم:چرا سنگین تر؟

سردار موسوی: به این دلیل که ما دو جزیره «ام الرصاص» که روبروی ما و دیگری جزیره «بلجانیه» که در عمق عراق بود، را باید پشت سر می گذاشتیم. سمت راست‌مان هم جزیره «ماهی» و جزیره «بوارین» قرار داشت. لذا باید از بین نیروها که هر دو طرف دشمن بود می گذشتیم تا به جزیره «بلجانیه» برسیم. ما این ماموریت را در مرحله شناسایی کاملا انجام داده و بچه‌های ما هر دو جزیره «بلجانیه» و «ام الرصاص» را با موفقیت مورد بررسی قرار دادند.

لشکر امام حسین(ع) در عملیات کربلای چهار مامور شد، به جای یک گردان؛ دو گردان غواص را به منطقه اعزام کند. شهید خزاری هم دستور دادند تعداد غواص‌های گردان یونس را به 600 نفر برسانیم که نهایتا 500 غواص در قالب 5 گروهان  ساماندهی و آماده اعزام به عملیات کربلای 4 شد.

فرماندهانشان هم از بچه‌های اطلاعات عملیات و بچه‌های غواص بودند. بیش از 20 نفر از بچه های اطلاعات عملیات و بقیه هم از بچه‌های گردان های دیگه و آموزش دیده؛ کسانی که حداقل در عملیات‌های والفجر 8 و کربلای 3 حضور داشتند. این 5 گروهان ماموریت پیدا کردند که سه گروهان، وارد «بلجانیه» و دو تا دیگری وارد «ام الرصاص» شوند.

تسنیم: عمده فعالیت گردان حضرت یونس در عملیات کربلای 4 چه بود؟

سردار موسوی: در ابتدا خط شکنی بود. و پس از آن گردان‌های دیگر از خطی که اینها شکسته بودند عبور کرده و ادامه عملیات می‌دادند.

تسنیم: پس گردان حضرت یونس خط شکن عملیات کربلای چهار بود؟

سردار موسوی: بله البته یک قسمتی از محدوده عملیاتی خط شکنی اش با گردان یونس و بچه‌های اصفهان بود. استان‌های کرمان، شمال، مشهد و خوزستان نیز در کنار ما ماموریت داشتند.

تسنیم:ماموریت لشکر امام حسین(ع) در عملیات کربلای چهار به چه نحوی انجام شد؟

سردار موسوی: به این صورت که این 5 گروهان وارد عملیات و تعدادی در «ام الرصاص» و بقیه در«بلجانیه» پیاده شدند و خط شکنی را انجام دادند و تا حدی با دشمن درگیر شده و پیشروی کردند. البته در ادامه کار که گردان‌های دیگر باید با قایق به اینها کمک می‌کردند، دچار مشکل شدیم.

به این دلیل که بعضی مواضع دشمن مثل جزیره ماهی و بوارین سقوط نکرد و قایق‌هایی که قرار بود برای کمک به غواص‌ها در بلجانیه بروند، مورد هدف دشمن قرار گرفت. برای همین ما نتوانستیم تعداد نیروی قابل ملاحضه ای را به جلو بفرستیم، 5 گروهان ما با تلفات بالایی روبرو شد. تا اینکه دستور عقب نشینی آمد.

تسنیم:با این همه شدت حملات دشمن در کربلای چهار، تلفات را چطور به عقب آوردید؟

سردار موسوی: صبح زود بچه‌هایی که در جزیزه بلجانیه بودند، آمدند عقب و مجروحانی که می‌توانستند را هم با خود آوردند، ولی برخی هم نه، نمی شد. یعنی اصلا امکانش نبود، تعدادی از بچه‌های غواص که اکثرا مجروح بودند و یا در محاصره عراقی‌ها قرار گرفته بودند، اینها همان جا ماندند  و متاسفانه یا به اسارت درآمدند و یا اینکه به شهادت رسیدند.

تسنیم:حدودا چند اسیر و زخمی و شهید در عملیات کربلای چهار دادید؟

سردار موسوی: کسانی که اسیر شدند و بعد آزاد شدند حدود 60 نفر از لشکر امام حسین(ع) بودند، زخمی‌های مان هم زیاد بودند و تنها 200 نفر آنها به صورت سرپایی مداوا شدند. حدود 110 نفر هم شهید شدند... که بعضا جنازه‌ها ماند یا در آب رفت .

تسنیم:غواص‌‌های اصفهانی چقدر در عملیات کربلای 4 و خط شکنی نقش داشتند؟

سردار موسوی: اصفهان در عملیات کربلای چهار با دو لشکر بزرگ حاضر گردید؛ لشکر 14 امام حسین(ع) و لشکر نجف اشرف. بر این اساس و طبیعتا نیروی بیشتری را در این عملیات داشت و البته محدوده بزرگ‌تر عملیاتی نیز نسبت به دیگر شهرها در اختیارش قرار گرفته بود.

تسنیم:پس می‌توان گفت، نقش عمده عملیات کربلای 4 با اصفهانی‌ها بود؟

سردار موسوی: بله؛ چون هم دو تا گردان داشت و هم این که محدوده عملیاتی بزرگ‌تری با حساسیت بیشتر.

تسنیم: حدودا چه تعداد نیرو از اصفهان به این عملیات وارد شدند؟

سردار موسوی: حدود 2 هزار نیرو از لشکر 14 امام حسین(ع) و یک هزار نفر هم از لشکر نجف اشرف. اما نیرویی که لشکر امام حسین(ع) وارد کرد خیلی بیشتر از بقیه بود.

تسنیم: احتمال دارد سهم زیادی از این 175 شهید غواص به اصفهان اختصاص داشته باشد؟

سردار موسوی: احتمالش هست! چون تعداد شهدایی که ما در کربلای چهار دادیم از جاهای دیگر بسیار بیشتر بود.

تسنیم:ماموریت شما بعد از عملیات کربلای چهار تمام شد یا همچنان فرمانده گردان بودید؟

سردار موسوی: آخرین عملیاتی که بچه‌های غواص گردان یونس انجام دادند، همین عملیات کربلای 4 بود. کربلای 5 ما دیگر با غواص وارد نشدیم چون در واقع نیازی به غواصی نبود.

تسنیم:یعنی گردان حضرت یونس بعد از عملیات کربلای 4 منحل شد؟

سردار موسوی: خیر؛ بعد از عملیات کربلای 5 و شهادت شهید خرازی، گردان یونس به صورت مستقل و به عنوان گردان پیاده عمل می کرد.

تسنیم:به فرماندهی شما؟

سردار موسوی: خیر به فرماندهی فردی به نام محمدعلی شفیعی. من همچنان مسئول اطلاعات عملیات لشکر 14 امام حسین(ع) بودم تا پایان جنگ.

تسنیم:میانگین سنی بچه های غواص چقدر بود؟

سردار موسوی: میانگین 18 سال!

تسنیم: اشاره ای کردید به چگونگی تشکیل گردان یونس، دستور از طرف کی بود؟ اصفهان چقد لزوم این را داشت که گردانی تحت عنوان گردان غواصان داشته باشد؟

سردار موسوی: براساس ماموریت لشکرها بود و دستور هم از طرف فرماندهی لشکر. ضرورت به خاطر نوع عملیات بود.

تسنیم:تجهیز غواصان گردان حضرت یونس، چطور انجام می‌گرفت؟

سردار موسوی: از نظر لباس غواصی و تجهیزاتش ما و همه گردان‌ها کاملا از طریق قرارگاه کربلا پشتیبانی می‌شدیم ولی از طریق نیازهای دیگر مثل حوله یا مواد غذایی مقوی و تقویت بدنی بچه‌ها، اصفهان خود پشتیبانی‌های لازم را انجام می‌داد.

تسنیم: آموزش‌شان چی؟

سردار موسوی: آموزش از طریق فرماندهانی که خود دوره‌های آموزشی را در شمال و جاهای دیگر دیده بودند، انجام می‌شد. یعنی استانی بود. حتی در مرحله ای آوردیم‌شان اصفهان در دریاچه ذوب آهن یا برخی از استخرها!

تسنیم: انتخاب بچه ها چطور بود؟ به میل خودشان می‌آمدند برای غواصی؟

سردار موسوی: داوطلبی بود. چون اگر کسی نمی خواست که اصلا نمی‎‌آمد به گردان حضرت یونس. بعضا حتی برخی افراد را هم رد می‌کردیم. آنهایی که آمادگی نداشتند و نمی توانستند کار غواصی را انجام بدهند.

تسنیم:روحیه خاص بچه‌های غواص چه بود؟

سردار موسوی: بالا بودن معنویت شان. شجاعت شان. به هرحال اسم شون خط شکن بود. یعنی از اول با دشمن روبرو می‌شوند که این ویژگی خاص خودش را می خواهد. در کل سختی مضاعفی را بچه های غواص باید تحمل می کردند چه در آموزش ها و چه در خود غواصی!

تسنیم:چقد سختی عملیات کربلای چهار را حس کردید؟ با توجه به مسئولیتی که داشتید! تلفات بالای کربلای چهار چقدر روی شما تاثیر گذاشت؟

سردار موسوی: سختی که زیاد بود چه در آموزش چه در عملیات. بچه‌ها باید برای اولین بار نوعی از غواصی را انجام میدادند که سرشان زیر آب باشد. در عملیات قبلی سرشان بالا بود. این خوب خودش یک مشکلاتی را داشت.

از طرف دیگر هوشیاری دشمن و آمادگی کاملش هم در این عملیات برایمان آشکار بود. باز با توجه به این اتفاق و این مسایل، غواص‌ها وارد رودخانه شدند و تا آنجایی که دشمن در سطح رودخانه شلیک می‌کرد ماموریت شان را انجام دادند و با این که رسیدند به مواضع خودشان ولی امکان کمک رسانی به آنها نبود. اینها شرایط سخت عملیات کربلای چهار بود .

تسنیم: روحیه بچه‌ها چطور بود؟

سردار موسوی: برای انجام عملیات خوب بود. آماده بودند با توجه به همه این شرایط. هیچ کدام عقب نزدند. بعدش هم که در سختی ها قرار گرفتند خودشان یک قسمتی را پیشروی و تلفاتی را وارد کردند. 

تسنیم: عملیات کربلای چهار در مجموع چقدر طول کشید؟

سردار موسوی: همان شب اول در مرحله بلجانیه تمام شد و صبح عملیات هرکسی آنجا مانده بود باید برمی‌گشت عقب ولی در ام الرصاص روز بعدش هم بودیم. آمدیم آنجا ماندیم و  48 ساعت بعد برگشتیم عقب. در مجموع سه روز این عملیات به طول انجامید.

تسنیم: وقتی خبر برگشت 175 غواص را شنیدید؟

سردار موسوی: به هرحال ما خبر بازگشت هر کدام از شهدای مان را که می‌شنویم چه در قالب شهدای شناسایی شده و  چه در قالب شهدای گمنام؛ خوشحال می‌شویم. چرا که اینها تاثیرشان را با خود می‌آورند؛ بماند که بعضی متوجه نمی‌شوند ولی آنهایی که باید متوجه شوند، می‌شوند. من ندیدم به شهدا کسی بی احترامی کند. همه در مقابل آنها تواضع نشان می‌دهند و این همه نشانه حقانیت آنهاست. البته برخی جاها هنوز هم  مظلومیت و حقانیت شهدا دیده می‌شود.

شهدای غواص هم جز آن دسته از شهدایی بودند که واقعا مظلومانه به شهادت می‌رسیدند. کسانی که خط شکن بودند. واقعا ایثارگری می‌کردند تا به یک پیروزی دست یافته و در مقابل دشمن برتری به دست آورند.

گفت‌و‌گو از زیــنب تاج‌الدین

انتهای پیام/ج