خبرگزاری تسنیم - روز گذشته یادداشتی منتشر کردیم که در آن به خطرِ به تکرار افتادنِ ارکستر ملی ایران مطرح شد. پرسش اصلی در این یادداشت این نکته بود که فرهاد فخرالدینی مدیر هنری ارکستر ملی ایران برای جلوگیری از افتادن این ارکستر به ورطهی تکرار چه خواهد کرد.
ارکستر ملی تنها 270 قطعه در آرشیوش دارد. به طور حتم این ارکستر به رپرتوارهای تازه نیاز دارد. اما برای این کار باید پای آهنگسازان جوان را به ارکستر باز کرد.
فرهاد فخرالدینی مدیر هنری ارکستر ملی ایران، در نخستین نشست خبریاش از همه آهنگسازان جوان برای ارائه آثارشان به ارکستر دعوت کرده بود. این دعوت تا همین روزِ گذشته در حد یک تعارفِ ساده باقی ماند. اما دیروز شنبه 20 تیر 1394 ارکستر ملی ایران فراخوانی منتشر کرد و در آن از آهنگسازان جوان دعوت کرد تا آثارشان را برای اجرا به ارکستر ملی ایران ارائه کنند.
در همینباره و برای پرداختن به زوایای مختلفِ مشکلات آهنگسازی برای ارکستر ملی و کمبود آثار در این زمینه، گفتوگویی با رضا مهدوی استاد دانشگاه و نوازنده سنتور انجام دادهایم که در ادامه میتوانید گزیده صحبتهای مهدوی را بخوانید. متن کامل این گفتوگو فردا دوشنبه 22 تیر در خبرگزاری تسنیم منتشر میشود.
ارکستر ملی در آن دو سه سال ابتدایی، دوره موفقی داشت. اما آرام آرام ارکستر به ورطه تکرار افتاد و نقدهایی به آن شد. این که چرا ارکستر نامِ ملی گرفته اما سازهای غربی در آن است و این که چرا نام دیگری ندارد. همچنین این که چرا ارکستر از تمام آهنگسازان و پتانسیل کل کشور در امر آهنگسازی استفاده نمیکند.
آثار ارکستر مهرنوازان تنظیمهای امروزی داشت اما چنگی به دل نمیزد و به نوعی نمایش قدرت و تکنیک بود. ارکستر نتوانست آن حس و حال ارکستر گلها و ارکستر ملی در دو سه سال ابتدایی فعالیتش را داشته باشد.
به طور حتم ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک دو مقوله جدا از هم هستند و ادغام آنها به هیچ وجه کار درستی نبود.
باید بیایند و پروبال ارکستر را بگیرند و از گذشتگان و پیشکسوتانی مانند استاد لشگری در کنار نسل جوان استفاده کنند. این که ارکستر را به جوانان بدهند و آنها هم بخواهند با این ارکستر کسب تجربه کنند نه برای ارکستری با نام ارکستر ملی مناسب است و نه برای جایگاه استاد فخرالدینی.
ارکستر باید شورایی ترکیبی از بزرگان موسیقی کشور داشته باشد تا آنچه به صحنه میبرد نه تکراری و نه صرفِ قدرتنمایی نوازندگانِ جوان با تکنیک نوازندگی باشد.
به واسطه تجربه مدیریتی عرض میکنم که آهنگسازان بسیار خوبی در کل کشور داریم. اما سیستمهای فکری وجود دارد که اجازه نمیدهد تمام تواناییها بروز کند. این قضیه همیشه در فرهنگ ما بوده و هست؛ همیشه یک عده در همه جا هستند و مانع از اندیشههای نو میشوند.
رهبرِ محترمِ ارکستر ملی، جناب فخرالدینی بارها گفته است که از پتانسیل آهنگسازان جوان استفاده میکند و حتی از خوانندگان جوان خواسته که بیایند و برای حضور در ارکستر تست بدهند. منتها همه اینها را باید در عمل دید و حرف را به عمل تبدیل کرد.
تا زمانی که دیدگاه و فکرمان پر کردنِ تالار وحدت برای یک یا دو شب است دچار یک اشتباه راهبردی هستیم.
برخی از افراد موج سواراند و دور رهبر ارکستر و مسئولان ارشاد را میگیرند و خودشان در همه جا ورود میکنند. دانشگاه و بسیاری جاهای دیگر را در قبضه دارند.
در دورهای اجازه نمیدادند، نخبگان موسیقی وارد صداوسیما شوند و آثارشان در آنجا پخش شود. هر نخبهای که اثری به صداوسیما میداد، شورایی آنجا بود و اثر را رد میکرد.
این که ما آهنگساز نداریم که ملودی بدهد کاملا اشتباه است. برای مثال استاد احمد پژمان که همه دنیا قبولش دارند و هنوز در 80 سالگی چهرهای چندوجهیاست. در عرصه پاپ، بینالملل، موسیقی سنتی و موسیقی فیلم تواناییهای بالایی دارد. اگر اراده کنند و از ایشان بخواهند به طور حتم ملودیهای زیبایی به ارکستر میدهد.
در همان مراسم گرامیداشت فخرالدینی، اگر دقت کرده باشید، احمد پژمان در ردیفهای آخر سالن نشسته بود. در حال که برخی از کسانی که در ردیف نخست نشسته بودند، جایشان آنجا نبود.
بحث آقای فخرالدینی نیست، ایشان همه کاره ارکستر نیست. تنها یک بخش از ارکستر مدیر هنری است. سیاستگذاریهایی آنجا هست که احمد پژمان آنها را نمیپسندد و تمایل ندارد که حضور داشته باشد و استفاده ابزاری از او شود.
اگر آقای روحانی اراده نمیکرد و از یک ردیف خارج از برنامه 10 میلیارد تومان به ارکسترها کمک نمیکرد، هرگز شاهد بازگشایی ارکسترها نبودیم. در حال حاضر 4 میلیارد تومان از این 10 میلیارد وصول شده است. این بودجه ارشاد نیست و از بخش اختیارات ریاست جمهوری اختصاص داده شده است. تاریخ ایران این پول سابقه نداشته است. 10 میلیارد تومان پول زیادی است.
در حال حاضر یک سری جوان دور ارکستر ملی را گرفتهاند و فخرالدینی هم نمیداند چه بلایی دارد سرش میآید، شعار جوانگرایی میدهد اما ارکستر ملی برای این جوانان محل آزمون خطا است.
اثری که در حال حاضر از ارکستر «مهرنوازان» به صورت تصویری منتشر شده است، به هیچ وجه قابل دفاع نیست.
ایشان مصاحبه کرده که خوانندگان بیایند و امتحان بدهند. سخن خوبی است اما آیا عزمی برای آزمون گرفتن و حضور چهرههای جدید هست؟ نمیخواهم واژه «مافیا» را به کار بگیرم اما نمیشود که همیشه یک عده محدود حضور داشته باشند.
همه اینها نشان میدهد که موسیقی در سالهای بعد از انقلاب هیچ راهبردی نداشته است. ما نه موسیقی انقلابی، نه موسیقی دفاع مقدس و نه موسیقی سرودِ مدارس را نتوانستیم حفظ کنیم.
بزرگان عرصه موسیقی و آهنگسازی به عمد آثارشان را در اختیار ارکستر قرار نمیدهند. آنان میدانند که اگر آثارشان را به ارکستر بدهند، کسانِ دیگری با آثار آنان مطرح میشوند. به این بزرگان باید احترام گذاشت و از آنان به طور رسمی دعوت کرد. تعارف و تعریف را باید کنار گذاشت.
از 10 میلیارد تومانی که به ارکستر تعلق گرفته 5 میلیارد به ارکستر ملی و 5 میلیاد به ارکستر سمفونیک میرسد. در کنار این بودجه بلیتفروشی هم هست. در کنار همه اینها شرکتهایی هستند که سالن را بخرند. اینها واقعیت است.
متن کامل صحبتهای رضا مهدوی درباره ارکستر ملی ایران را فردا در خبرگزاری تسنیم بخوانید.
انتهای پیام/