در همین رابطه در یک ماه اخیر تهران و مسکو شاهد حضور مقاماتی از سوریه و عربستان بوده اند و رایزنی هایی در خصوص طرح ایران انجام شده در همین رابطه برای تحلیل بهتر رفتار آمریکا و عربستان به عنوان دو بازیگر مهم تحولات سوریه با «توماس لیپمن» به گفتگو نشستیم.
لیپمن در حال حاضر از کارشناسان موسسه خاورمیانه در واشنگتن است. وی به مدت 30 سال و از نزدیک سیاست خارجی عربستان و همچنین روابط واشنگتن و ریاض را زیر نظر داشته است. لیپمن شش کتاب درباره سیاست های به رشته تحریر درآورده که عبارتند عربستان در لبه؛ آینده نامعلوم متحد آمریکا، مصر بعد از ناصر، فهم اسلام، در داخل میراژ؛ همکاری شکننده امریکا با عربستان، مادلین آلبرایت و دیپلماسی جدید امریکا، و شوالیه عرب. برخی از کتاب های لیپمن برنده جوایز معتبر بین المللی همچون جایزه بنجامین فرانکلین شده اند.
لیپمن همچنین از مدیران ارشد روزنامه واشنگتن پست محسوب می شود. متن این مصاحبه به شرح زیر است.
*عربستان و ایران در سال های اخیر رابطه ای پرتنش داشته اند به نظر شما ریشه این تنش و اختلافات چه مواردی هستند؟
ریشه اختلافات ایران و عربستان تاریخی طولانی دارد و برخی می گویند که ریشه این اختلافات به دوران صدر اسلام باز می گردد. یکی از تنش های میان ایران و عربستان وضعیت شیعیان عربستان است. اما آنچه که در سال های اخیر موجب تشدید تنش های ریاض و تهران شده اختلاف دیدگاه دو کشور در مواردی همچون حمایت از اسد، حزب الله لبنان، تحولات عراق و یمن بوده اند.
*برخی کارشناسان معتقدند که دلیل اصلی کاهش بهای نفت در بازارهای جهانی، اقدامات عربستان سعودی به ویژه افزایش تولید نفت از سوی این کشور است. به گفته این کارشناسان هدف ریاض از این کار ضربه زدن به کشورهایی همچون ایران و روسیه است. آیا شما با این دیدگاه موافقید؟
سیاست عربستان در مورد بازار نفت سالهاست که به همین شکل است. این درست است که بهای فعلی نفت موجب وارد شدن آسیب های اقتصادی به مردم کشورهایی که عربستان آنها را دوست ندارد از جمله ایران و ونزوئلا شده اما همین سیاست های ریاض زیان های زیادی را برای آمریکا نیز در پی داشته است. در مورد روسیه با وجود این حقیقت ریاض و مسکو همکاری های نزدیکی در برخی از مسائل همچون سوریه دارند و نفت در روابط آنها تاثیر منفی نداشته است.
*همانطور که مطلع هستید ایران و روسیه تلاش جدیدی را برای بازگرداندن صلح به سوریه آغاز کرده اند. آیا این اقدام مشترک می تواند منجر به نتیجه شود؟
عربستان و آمریکا یا هرگونه طرح صلحی که موجب ابقای اسد در قدرت شود مخالف هستند.
*برخی کارشناسان معتقدند که پس از توافق هسته ای ایران کشورهای غربی به دنبال افزایش همکاری های خود با ایران در موضوعات منطقه ای از جمله سوریه هستند آیا شما با این دیدگاه موافقید؟
ممکن است این توافق موجب آغاز دوره ای جدید در خاورمیانه شود. اوباما خواستار ایجاد روابط سازنده بیشتری با ایران است اما این امر به مقامات ایرانی نیز بستگی دارد.
*نظر شما درباره ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا چیست؟ آیا این ائتلاف به اهداف خود رسیده است؟
این ائتلاف تا کنون اشتباهات زیادی داشته است. این ائتلاف در حقیقت فقط متشکل از آمریکا و عربستان است و این یک موقعیت غیر قابل دفاع است چون آنها می خواهند با داعش مقابله کنند اما حاضر نیستند با نیروهای دواطلب شیعه در این راه همکاری کنند از همین رو این ائتلاف موفق نخواهد بود.
*همانطور که مطلع هستید کنگره آمریکا در حال بازبینی توافق هسته ای ایران است، اگر کنگره این توافق را رد کند جهان با چه پیامدهایی مواجه می شود؟
رد شدن توافق از سوی کنگره پیامدهای وحشتناکی به دنبال خواهد داشت که قابل تصور نیست. هیچ کس به درستی نمی داند چه اتفاقی می افتد اما با این وجود رد توافق اصلا اقدام مناسبی نیست.