۱۴ گونه گیاهی و ۱۳ گونه جانوری چهارمحال و بختیاری در معرض خطر انقراض
براساس طبقهبندی IUCN ۱۴ گونه گیاهی و ۱۳ گونه جانوری استان در معرض خطر و احتمال بالای انقراض قرار دارند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، گونههای زیستی و جانوری از آغاز پیدایش حیات تاکنون همواره در حال انقراض بودهاند. در طول تاریخ کره زمین شاهد 5 دوره به نسبت کوتاه بوده که در این دورهها نرخ انقراض گونهها بسیار زیاد بوده اما طی 400 سال گذشته نرخ انقراض جانوران در خصوص پرندگان 128 برابر و پستانداران 176 برابر در مقایسه با استاندارد بلندمدت افزایش یافته است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری در زمینه تراکم بالای گونههای گیاهی و جانوری استان گفت: چهارمحال و بختیاری به دلیل دارا بودن حدود 87 درصد از اکوسیستم کوهستانی، وجود گونههای گیاهی و جانوری متعدد و متوسط 28.3 درصد گونه بومی در میلیون هکتار بالاترین میزان گونههای بومی ایران را دارد.
احمدی با بیان اینکه 294 گونه جانوری از 185 جنس و وابسته به 90 خانواده در استان شناسایی شده است، تصریح کرد: 70 گونه پرنده معادل32.6 درصد، 35 گونه خزنده معادل 17.1 درصد، 22 گونه ماهی معادل 12.2 درصد، 62 گونه پستاندار معادل 32 درصد و 25 گونه دوزیست معادل 25 درصد از گونههای جانوری کشور در استان شناسایی شدند.
وی با اشاره به کاهش شدید گونههای جانوری در طی سالیان اخیر در استان گفت: براساس طبقهبندی IUCN، 13 گونه معادل 8.5 درصد از گونههای جانوری استان در لیست گونههای سرخ کشور قرار دارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری بیان کرد: گونههای جانوری در خطر انقراض استان شامل پلنگ، کرکس، اردک سفید، کل و بز، خفاش نعل اسبی مدیترانهای، خفاش انگشت دراز، خفاش نعل اسبی محلی، دلیجه کوچک، شاه باز، اردک مرمری، لاک پشت مَهمیزدار غربی، شاه روباه و قورباغه درختی است.
14 گونه گیاهی با ارزش در معرض خطر نابودی
محقق بخش تحقیقات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به تنوع گیاهی بالای استان گفت: تاکنون 1500 گونه گیاهی در استان شناسایی شده است.
وی با اشاره به اینکه 14 گونه گیاهی استان در معرض خطر انقراض هستند، گفت: گونههای گل نرگس گونه تازتا، کرفس کوهی، کرفس سفید، مرزه کلاری و لاله واژگون زاگرسی با یک درجه حفاظت بالاتر در طبقه EN (احتمال بالای انقراض) و چشم ونوس، بومادران بختیاری، موسیر، رازیانه کوهی غشائی، باریچه، آنقوزه، عروس سنگ زردکوهی، عروس سنگ زاگرسی و زرین گیاه با یک درجه حفاظتی پایینتر در طبقه VU (احتمال بالای تهدید و در خطر بودن) هستند.
شیرمردی با اشاره به اینکه بر اساس تحقیقات انجام شده در سالهای 87 تا 90 با مشارکت دکتر ولی الله مظفریان، استاد دانشگاه و محقق بیش از 100 گونه گیاهی استان که در گذشته به ثبت رسیده تاکنون مشاهده نشده است، خاطرنشان کرد: با تحقیقات انجام شده توسط دکتر مظفریان به علت عدم تحرک گونههای گیاهی نمیتوان با قطعیت گفت که این گونهها منقرض شدند.
وی ادامه داد: نظر به اینکه گونه "مرزه کلاری" با سطح وسعت کمتر از 500 متر مربع از گونههای بومی استان است که در هیچ جای دنیا مشاهده نشده است، گفت: این گونه بومی کشور به علت چرای بیرویه دام در حال انقراض و متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی از سوی مسئولان در راستای احیای این گونه با ارزش انجام نشده است.
گونه موسیر در استان احیا میشود
شیرمردی با اشاره به اینکه با تبلیغات مرکز تحقیقات و حمایت منابع طبیعی، مزارع دیم رها شده که اثرات مخربی بر اکوسیستم محیط زیست دارند با کشت، گونه موسیر احیا میشود، تصریح کرد: با اجرای این روش گونه موسیر و مزارع غیر قابل کشت احیا میشوند.
وی خاطرنشان کرد: میتوان با ترویج این طرح از انقراض دیگر گونهها از جمله کرفس کوهی و باریچه با کشت بذر در مزارع بایر جلوگیری کرد.
شیرمردی عدم آگاهی کشاورزان از روشهای کشت و کمبود امکانات و توان مالی آنها را از مهمترین عوامل تأثیرگزار بر جلوگیری از احیای این گونهها دانست و عنوان کرد: مسئولان میتوانند با کمک مالی به کشاورزان زمینه احیای گونههای با ارزش در معرض نابودی را فراهم کنند.
طرح واگذاری مدیریت کوچ به عشایر استان
محقق بخش تحقیقات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری گفت: قبل از انقلاب مدیریت کوچ با توجه به شرایط آب و هوایی و پوشش گیاهی منطقه از سوی ریش سفید و یا خان طایفه تعیین میشد اما پس از انقلاب عشایر در مورد تعیین زمان کوچ دچار سردرگمی شدند.
شیرمردی با اشاره به اینکه اجرای این طرح سبب تأخیر در زمان کوچ و ورود زود هنگام دام به مراتع میشود، بیان کرد: اگر دام زمانی که گیاه به بذر نشسته وارد مراتع شود، در اثر تردد دام بذر به زیر خاک خواهد رفت و سال بعد تراکم رویش گیاه افزایش مییابد.
وی عدم هماهنگی و همکاری دستگاههای اجرایی دخیل در حفاظت و بهرهبرداری از منابع را از بزرگترین موانع بر سر راه احیای محیط زیست دانست و خاطرنشان کرد: احیای گونههای گیاهی و جانوری در صورت همکاری منابع طبیعی، محیط زیست، میراث فرهنگی و امور عشایری محقق میشود وتا زمانیکه هر یک از دستگاهها تنها در حوزه خود بدون توجه به حوزه دیگر دستگاهها فعالیت کند محیط زیست استان هر روز بیشتر به سمت نابودی خواهد رفت.
رئیس حفاظت از محیط زیست طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه کاهش تنوع زیستی و جانوری استان در اثر 5 عامل اساسی است، گفت: تخریب و از بین رفتن زیستگاههای طبیعی در اثر توسعه فعالیتهای کشاورزی، جنگلداری و توسعه نواحی شهری، حضور دام بیش از ظرفیت در زیستگاههای حیات وحش، شکار غیرقانونی و وجود سلاحهای غیرمجاز، عدم رعایت حق آبه ضروری برای حفظ تعادل محیط زیست در رودخانهها و تالابها است.
اشکانی تصریح کرد: تغییرات آب و هوایی، اشکال مختلف آلودگی، بهرهبرداری بیش از حد و ناپایدار، جزیرهای شدن زیستگاهها، عدم وجود قوانین و مقررات کافی، عدم توجه به ارزشهای گوناگون حیات وحش در برنامهریزیهای توسعه، زندهگیری و تجارت غیرقانونی گونههای جانوری، بهرهبرداری بیرویه از منابع آبی و تهدید تالابها، گونههای مهاجم بیگانه که به صورت عمد یا تصادفی در محیطهای جدید به رقابت با گونههای بومی پرداخته یا آنها را شکار میکنند و در برخی موارد به دلیل عدم امکان سازگاری با گونههای بومی منجر به کاهش گونهها میشوند از دیگر عوامل تخریب و نابودی محیط زیست طبیعی استان هستند.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده در خصوص حفاظت از گونههای زیستی و جانوری استان بیان کرد: تهیه برنامههای مدیریت مناطق تحت مدیریت و اقدامات اولیه برای اجرایی نمودن آنها، پیگیری درباره توسعه و بکارگیری توسعه تکنولوژیهای نوین برای مدیریت و حفاظت گونههای جانوری، سرشماری و پایش مداوم حیات وحش در مناطق تحت مدیریت، پیشگیری از بیماریهای حیات وحش و پایش مستمر در خصوص جلوگیری از شیوع بیماریها، جلوگیری از ورود گونههای جانوری غیربومی مهاجم به اکوسیستم، استقرار مدیریت زیست بومی در تالابهای استان، شناسایی گونههای گیاهی و جانوری و زیستگاههای آنها و معرفی مناطق جدید جهت ارتقاء به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، معرفی تالابهای دارای ارزش جهانی به کنوانسیون رامسر جهت قرارگیری در لیست این کنوانسیون، معرفی مناطق دارای ارزش جهانی بالا در لیست مناطق حفاظت طبیعی - زیستی جهان، اعلام نظر درباره استقرار واحدهای صنعتی و خدماتی و پایش مداوم جهت جلوگیری از تخریب و آلودگی زیستگاهها از جمله اقدامات انجام شده در راستای حفظ محیط زیست طبیعی استان است.
گزارشی از سپیده شفیعینژاد
انتهای پیام/ ب