آیا راه حل توافقی در لبنان امکانپذیر است

به گزارش خبرگزاری تسنیم، روزنامه السفیر لبنان در مقاله‌ روز دوشنبه خود نوشت: لبنان 470 روز است که رئیس‌جمهور ندارد، هم‌زمان با آغاز شمارش معکوس برای برگزاری نشست گفتگوهای داخلی که چهارشنبه برگزار می شود، گزینه‌های پیش روی طبقه سیاسی این کشور بسیار تنگ به نظر می‌رسد، آنهم در شرایطی که قواعد بازی که این طبقه به آن عادت کرده بودند تغییر کرده است و آنها دیگر نمی‌توانند مانند روزهای قبل از انتفاضه 22 و 29 آگوست با منافع مردم و دولت در ورزشگاه خالی بدون مردم و بدون داور بازی کنند.

سؤالی که مطرح است اینکه نشست گفتگوهای مجلس نمایندگان چه چیزی ممکن است به گفتگو‌های داخلی بین جریان المستقبل و حزب‌الله لبنان اضافه کند، گفتگوهایی که نتوانست بیش از حد انتظار ظاهر شود. آن هم در شرایطی که حرکت اعتراضی انجام شده در روزهای 22 و 29 آگوست در کاهش التهاب مذهبی بیش از اقدامات عین التینه [منطقه ریاست پارلمان لبنان ] در برگزاری گفتگوها در یک سال گذشته تأثیرگذار بوده است.

سوال بعدی اینکه این گفتگوها چه چیز را به گفتگوهای جریان آزاد ملی و حزب نیروهای لبنانی اضافه خواهند کرد، گفتگوهایی که شاید برای بهبود مناسبات دوجانبه مفید بود، اما نتوانست هیچ پیشرفتی را در سطح پرونده انتخاب رئیس‌جمهور محقق سازد؟ چه تضمینی وجود دارد گفتگوهای سال 2015 موفقیت‌آمیز باشد در حالی که مجلس نمایندگان در گفتگوهای سال 2006 شکست خورد؟ آن هم در شرایطی که گفتگوهای موجود در کاخ ریاست جمهوری با حضور میشل سلیمان رئیس‌جمهور سابق برای تعیین رئیس‌جمهور به شکست منجر شد.

آیا این احتمال وجود دارد که در بیروت راه‌حل توافقی به دست آید؟ چرا که در منطقه درگیری‌های عربی- عربی در سوریه و عراق و بحرین و یمن باعث ریخته شدن خون عرب‌ها می‌شود، عرب‌هایی که راه آزادسازی اراضی اشغالی فلسطین را گم کرده‌اند.

درست است که نبیه بری رئیس پارلمان لبنان برنامه‌کاری بررسی شده و متوازن را برای این گفتگوها ارائه کرده، اما اعضای گفت‌وگو کننده در تعیین اولویت‌های خود تفاوت‌های ملموسی دارد، چرا که جریان المستقبل و متحدان آن معتقدند که روش صحیح آغاز گفتگوها تفاهم در زمینه انتخاب رئیس‌جمهور است، اما میشل عون رئیس جریان آزاد ملی و متحدان آن در حزب‌الله و هشت مارس معتقدند که روش درست برای بررسی مشکلات کشور یکی از گزینه‌های انتخاب رئیس‌جمهور از سوی ملت به صورت مستقیم یا تصویب قانون انتخابات و برگزاری انتخابات پارلمانی برای تعیین رئیس‌جمهور است. 

اگر شرایط برای توافق در زمینه تعیین رئیس‌جمهور هنوز مهیا نیست، اما ملاحظه می‌شود که میزان تعامل با طرح نسبیت در قانون انتخابات رو به‌ افزایش گذاشته است .این موضوع احتمالاً بتواند گذرگاهی امن برای پروژه اصلاحات در کشور مهیا کند، اصلاحاتی که برای اولین بار در تاریخ معاصر جمهوری لبنان انجام می‌شود، در این صورت برخی طرف‌ها باید مناقشه بیهوده اولویت مرغ  و تخم مرغ را که در مورد تعیین رئیس‌جمهور یا انتخابات پارلمانی مطرح می‌کنند، کنار گذارند.

نبیه بری رئیس پارلمان لبنان دیروز در جمع دیدارکنندگان با خود گفت موضوع تعیین رئیس‌جمهور بند اول بررسی‌ها در میز گفت‌وگوها خواهد بود و اگر توافق در این زمینه حاصل نشود به بندهای دیگر خواهیم پرداخت. چه کسی می‌داند شاید برای رسیدن به قانون انتخابات توافق کردیم و از طریق آن موفق به ایجاد یک روزنه شدیم. توافق بر این قانون در بسیاری از موارد کمک می‌کند، چرا که ما می‌توانیم انتخابات را بر اساس آن برگزار کنیم و بعد از آن بلافاصله رئیس‌جمهور را انتخاب کنیم. در این صورت کشورهای خارجی هیچ تأثیرگذاری بر روند تعیین پارلمان و رئیس جمهور نخواهند داشت.

اگر سمیر جعجع رئیس حزب نیروهای لبنانی خود را از گفت‌وگوهای داخلی این کشور کنار کشیده و ترجیح می‌دهد با قطر گفتگو کند و به این کشور سفر کرده است، در مقابل میشل عون با حمایت گسترده مردمی از سوی مسیحیان پشت میز قرار گرفته است. نشان دهنده این رویکرد نیز تظاهرات گسترده نارنجی‌پوشان بود که موقعیت ژنرال را در مذاکرات بهبود خواهد بخشید. موضوعی که البته امکان امتیازدهی از سوی وی در شرایط کنونی را مشکل‌تر خواهد کرد.

مشکلی که عون در درجه اول با آن مواجه خواهد شد، در مورد قاطعیت در موضع‌گیری است، وی همچنین باید در این رابطه بررسی کند که موقعیت طبیعی اش در خیابان و در کنار تظاهرات‌کنندگان روز چهارشنبه بر ضد طبقه حاکم سیاسی است یا در نشست گفتگوهایی که بین وی و تعدادی از شخصیت‌های همین طبقه برگزار می‌شود.

تصمیم جعجع برای تحریم میز گفتگوها میزان تناقض بین وی و سعد حریری رئیس المستقبل را افزایش خواهد داد، چرا که دفتر وی نیز در اعلامیه مکتوب خود با جشنواره برگزار شده حزب نیروهای لبنانی در معراب به سردی برخورد کرد. در این رابطه یک منبع سیاسی می‌گفت: در گذشته سعد حریری رهبر اول لبنان در جهان عرب به ویژه در کشورهای حاشیه خلیج فارس بود، اما در حال حاضر جعجع از وی پیشی گرفته است. سفر وی به قطر بعلاوه استقبال گرم از او در عربستان بدون حضور رئیس جریان المستقبل نشان دهنده این تغییر و تحول در جایگاه دو طرف است.

شاید بزرگ‌ترین چالشی که در برابر گفتگوها قرار دارد، این است که گفتگوها این بار در زمانی برگزار می‌شود که چالش‌ها و شکاف داخلی، کشور را تا آستانه فروپاشی کامل پیش برده است، اما هنوز معامله‌های منطقه‌ای و بین‌المللی که معمولاً به عنوان بستر سازش در لبنان بود، فراهم نشده است.

به این ترتیب مذاکره‌کنندگان در برابر دو گزینه خواهند بود، اول اینکه شجاعت جدا کردن خود از خارج را داشته و اثبات کنند که به اندازه کافی مسئولیت پذیر هستند که بتوانند روزنه‌ای در این تونل ایجاد کنند،‌ این احساس به همان اندازه که فرصتی برای لبنان مهیا می‌کند، فرصتی برای خود این عناصر نیز به شمار می‌رود. گزینه دیگر این است که بار دیگر در احیای لبنانی سازی تحولات این کشور شکست خورده و پیامدهای بی سابقه این رویکرد بر نظام سیاسی خود ومردم کشور را در سایه تحرکات مردمی بر عهده بگیرند.

انتظار می‌رود صدای جنبش مدنی به شدت در داخل سالن گفتگوها شنیده شود، سالنی که احتمالا از طریق شهروندان معترض به صف بندی های طایفه ای و مذهبی و فساد داخلی محاصره خواهد شد. شاید حرکت اعتراضی مردمی در معنای کلی خود از گروههای مختلف لبنان فراتر رود و مهم ترین محور حاضر در میز گفتگوها باشد، چرا که این گفتگوها نمی تواند صدای اکثریت خاموش و فریاد زننده را نادیده بگیرد.

انتهای پیام/ر