چرا نشست شورای ملی فلسطین به تعویق افتاد؟

با وجود اینکه در فلسطین موضوعات و مسائل مختلفی مطرح است که از جمله آنها می توان به : تشدید روند شهرک سازی صهیونیست ها و تصمیم آنها به تخریب 13 هزار منزل مسکونی فلسطینی های ساکن کرانه باختری و زمینه سازی برای اخراج ساکنان این مناطق و اجرای گام به گام طرح تقسیم زمانی و مکانی مسجد الاقصی اشاره کنیم که این اقدامات خطر و تهدید مشترکی را برای عموم فلسطینی ها و مسلمانان ایجاد می کند ، اما در روزهای اخیر به یکباره اغلب توجهات و بحث ها در فلسطین به یکباره به بحث تشکیل شدن یا نشدن نشست شورای ملی فلسطین متمرکز شد به گونه ایی که در مواردی بقیه مسائل و موضوعات مهم را در فلسطین تحت الشعاع قرار داد . بنا براین سؤالی که مطرح می شود این است که علت این همه توجه به این نشست و بحث  درباره آن چه بود و چرا به تعویق افتاد ؟

علل بحث انگیز شدن نشست شورای ملی فلسطین

یکی از علل اصلی در این زمینه حذف گروههای مقاومت فلسطینی شامل حماس و جهاد اسلامی از این نشست بوده است که واکنش و اعتراض این دو گروه و دیگر گروههای مقاومت را برانگیخت . نمایندگان این گروهها در کنفرانسی مطبوعاتی که روز پنجشنبه در نوار غزه برگزار کردند نشست شورای ملی را تهدیدی برای برنامه های ملی دانستند و این نشست را نقض قانون و ضربه به وحدت داخلی تعبیر کردند. در این کنفرانس مطبوعاتی نمایندگان حماس، جهاد اسلامی، جنبش مجاهدین، جنبش احرار، نیروهای صاعقه و جبهه خلق برای آزادی فلسطین( فرماندهی کل) حاضر بودند.

همچنین به گزارش شبکه تلویزیونی الاقصی شخصیتهای سیاسی، دانشگاهی و اجتماعی فلسطینی از گروههای ملی و اسلامی فلسطین خواستند دعوت محمود عباس برای تشکیل نشست شورای ملی در اواسط ماه جاری در رام الله را قبول نکنند. این شخصیتها در بیانیه ای از سازمان آزادی بخش فلسطین خواستند بر اساس نتایج و توافقات آخرین نشست سازمان و بر مبنای اساسنامه آن، نشست شورای ملی را در زمان عادی خود تشکیل دهد تا فرصت برای شرکت همه گروهها در کرانه باختری و نوار غزه وجود داشته باشد و راهبردی ملی با هدف آزادسازی فلسطین تدوین شود. رمضان عبدالله شلح، دبیرکل جنبش جهاد اسلامی به تعویق افتادن نشست شورای ملی را ضروری خواند و تشکیل جلسه رهبری موقت سازمان آزادی بخش فلسطین برای تصمیم گیری جهت بازسازی این سازمان با هدف تحکیم وحدت ملی را خواستار شد. جبهه خلق برای آزادسازی فلسطین و جبهه دموکراتیک هم از اعضای شورای ملی خواستند در نشست شورا شرکت نکنند. آنها تصمیم محمود عباس برای تشکیل نشست شورای ملی را اشتباه و تکروی خواندند که هیچ کمکی به کنار زدن اختلافات و ایجاد وحدت در فلسطین نمی کند.

علاوه بر این خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس در کنفرانس خبری خود در دوحه تحت عنوان « برنامه حماس برای خروج از بحران کنونی فلسطین» که بصورت مستقیم از شبکه الجزیره مباشر پخش می شد ضمن درخواست برای تعویق نشست شورای ملی فلسطین راهبرد دوستونی را برای برون رفت از بحران فلسطین  ارائه کرد و وی درقالب این پیشنهاد لزوم ادامه روند  آشتی ملی به منظور تعیین جایگاه در ساختار جدید سازمان آزادیبخش موسوم به ساف را مورد تاکید قرار داد . وی در تشریح  این  راهبرد گفت :"در این کنفرانس خبری بر دو مساله متمرکز می شوم. یکی مساله مسجدالاقصی و دیگری وجود اختلاف و تفرقه در عرصه داخلی فلسطین و نبود نهادهای جامع و شامل و فقدان راهبرد مشترک مقاومت.در پیامی جامع و کامل می گویم که بیایید تا فلسطین را از نو بسازیم، صفوف خود را متحد کنیم با یکدیگر کار کنیم، تصمیمات را با کمک یکدیگر اتخاذ کنیم، راهبرد مقاومت در برابراشغالگران صهیونیست را با هم به اجرا بگذاریم و مسوولیت درد و رنج ملت فلسطین در داخل و خارج را با هم بر عهده بگیرم. باید نهادها را بازسازی کنیم و همه با هم در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشیم و سپس با همه امکانات خود برنامه هایمان از جمله باز پس گیری قدس و پاکسازی مسجدالاقصی اجرایی کنیم.از فلسطینیان ساکن قدس، اراضی اشغالی 1948 و کرانه باختری و مردم تحت محاصره غزه می خواهم بصورت یکپارچه به سوی مسجدالاقصی راه بفتند و بدانند که بدون قدس وطنی برای ما باقی نمی ماند."

در این راستا حماس برای اینکه به عامل و مانع برگزاری نشست شورای ملی نشود جلوی خروج نمایندگان فتح از غزه را برای شرکت در این نشست نگرفت .غازی حمد معاون وزارت داخلی در نوار غزه  در این باره گفت:" حماس به آن دسته از اعضای شورای ملی فلسطین که در نوار غزه مقیم هستند اجازه می دهد تا برای مشارکت در نشست شورای ملی، از گذرگاه بیت حانون نوار غزه را به مقصد رام الله ترک کنند.» البته تشکیلات خودگردان این دو جنبش را در برابر گزینه اجباری (یا می آیند یا نمی آیند) قرار داده است با این حال انتظار ما این است که در نشست شورای ملی تصمیمات جسورانه اتخاذ شود . تصمیماتی که بتواند شرایط را در فلسطین تغییر دهد و بهبود ببخشد."

اما از دیگر عوامل موثر بر بحث انگیز شدن برگزاری نشست شورای ملی فلسطین و تعویق آن بدبینی شدید فلسطینی ها به نیات و اهداف پشت پرده محمود عباس از پیشنهاد برگزاری این نشست بوده است . خبرگزاری سمای فلسطین در تحلیلی در این باره نوشت :"نشستی که قرار است در رام الله برگزار شود ملاحظات زیادی را برابر خود دارد که در این میان مناسب ترین و واقعی ترین هدف برای برگزاری این نشست رامی توان تلاش محمود عباس برای دور کردن یاسر عبد ربه از محافل تصمیم گیری و سیاسی به ویژه کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش دانست.از این جهت ماموریت اساسی این نشست اخراج یاسر عبد ربه خوانده شد که در این سالها اتفاقات زیاد و گاه بسیار مهمی رخ داده است اما کسی برای برگزاری نشست شورای ملی فراخوان نداد اما تا محمود عباس با یاسر عبدربه اختلاف نظر پیدا کرد خواستار برگزاری نشست شورای ملی شد و حتی برای آنکه نشست عادی شورای ملی را بتواند به نشست فوق العاده تبدیل کند در اقدامی از پیش طراحی شده به همراه برخی از اطرافیانش از کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش استعفا کرده است (تا زمینه قانونی برای تبدیل نشست عادی به نشست فوق العاده فراهم شود)."

این خبرگزاری در ادامه بی توجهی مجلس ملی فلسطین به مسائل مهم در فلسطین  مورد نقد قرار داد و در تشریح آن نوشت :"در این سالها اتفاقات مهم زیادی رخ داد که فروپاشی روند صلح منطقه، افزایش دهها برابری شهرک سازی و شهرک نشینان، یهودی سازی قدس، تلاش برای تقسیم مسجد الاقصی، تقسیم حرم حضرت ابراهیم، جنگ ویرانگر در روزهای انتفاضه دوم که منجر به ساخت دیوار حایل و جدا کردن بخش هایی از فلسطین از بخش های دیگر شد، وفات یاسر عرفات، شکست فتح در انتخابات سال 2006، تسلط حماس بر نوار غزه و بروز شکاف در میان مردم فلسطین، شکست فتح در انتخابات شهرداری ها و در ادامه نداشتن جسارت برای برگزاری انتخابات شهرداری ها در کرانه باختری، سه جنگ علیه نوار غزه و.... برخی از اتفاقات مهم این چند سال است که هیچگاه موجب آن نشد تا برای تشکیل نشست شورای ملی فراخوان داده شود در شرایطی که  فلسطین در این سالها  به تقویت ارگان هایی که رهبرانش پا به سن گذاشته بودندنیاز مبرمی داشت."

عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه رای الیوم و از نویسندگان مشهور فلسطینی نیز درگفتگو با شبکه تلویزیونی بی بی سی عربی با ابراز تعجب از پیشنهاد رئیس تشکیلات خودگردان برای نشست شورای ملی فلسطین در تشریح  موانع پیش روی این نشست و اهداف پشت پرده محمود عباس از آن گفت :"من از تصمیم محمود عباس در برگزاری نشست شورای ملی فلسطین متعجب شدم. این شورا در بیست سال گذشته هیچ نقشی درباره بررسی وضع فلسطین نداشته است. زمانی که این شورا تاسیس شد هدف این بود که پارلمان در تبعید بوده و شامل نیروهای فلسطینی در داخل و خارج به همراه اعضای مجلس قانونگذاری فلسطین باشد ولی متاسفانه این شورا هیچ نقش و تحرکی نداشته است و تنها نشست این شورا برای کف زدن رئیس جمهور اوباما بود که به اراضی اشغالی سفر کرد. من یکی از اعضای شورای ملی فلسطین هستیم و برای اولین بار این دعوتنامه برایم ارسال شد تا در نشست های این شورا شرکت کنم. من چگونه می توانم در نشست های این شورا حضور یابم و وارد اراضی اشغالی فلسطین شوم؟ شخصیت هایی که در نوار غزه زندگی می کنند چگونه می توانند در این نشست ها حضور یابند؟ این وضع برای فلسطینیان ساکن در کشورهای دیگر نیز صادق است. مسئله جالب این است که پس از درخواست عباس برای تشکیل نشست های این شورا، نتانیاهو خواهان از سرگیری مذاکرات می شود و پادشاه اردن نیز می گوید باید مذاکرات میان فلسطینیان و اسرائیلی از سرگرفته شود و همین موضع را جان کری وزیر خارجه آمریکا مطرح می کند. ما در برابر یک حادثه نمایشی قرار داریم.استعفاهایی که در این شورا صورت می گیرد بر اساس خواسته های محمود عباس است. یاسر عبد ربه از نزدیک ترین افراد به عباس بود و به ناگاه عباس می خواهد از شر عبد ربه رها شود و وی مجبور به استعفا شده و از پست دبیری کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین(ساف) برکنار می شود، کمیته ای که مرده است و در حیات سیاسی فلسطین هیچ نقشی ندارد."

گزارشگر شبکه تلویزیونی الاقصی نیز درگزارشی با انعکاس فضای منفی حاکم بر غزه علیه نشست شورای ملی فلسطین گفت :"در شهر غزه کسی را نیافتیم که چیزی از شورای ملی فلسطین بداند. نخستین جلسه شورای ملی فلسطین فقط یک بار در سال هزار و نهصد و نود و شش برگزار شد. بعد از گذشت بیست سال محمود عباس به دنبال افرادی است که از رویکرد غیر قانونی او برای برگزاری جلسه فوق العاده حمایت کنند. هدف از این اقدام اجرای طرح هایی است که فقط به نفع منافع شخصی او است و افرادی را که مخالف نظر او هستند کنار می زند و گویا در آستانه ایجاد دیکتاتوری جدیدی هستیم که تک روی جنبش فتح در تعیین آینده و سرنوشت ملت و سرزمین فلسطین را تایید می کند. "

در این میان مجدلانی از اعضای کمیته مرکزی ساف در سخنانی که به نظر می رسد هدف از آن  توجیه پیشنهاد برگزاری شورای ملی  فلسطین و کاهش انتقادها علیه آن بوده است در اظهاراتی کوشید هدف از این نشست را تصمیم گری برای لغو پیمان اسلو معرفی کند. وی در این اظهارات گفت :"اصلی ترین تصمیم بر اساس آنچه که کمیته مقدماتی شورای ملی فلسطین مشخص کرده است و گروههای مختلف فلسطینی نیز با آن موافقند اجرایی شدن تصمیمات شورای مرکزی فلسطین است. در تصمیات شورای مرکزی به صراحت آمده است روابط با اسرائیل باید پایان یابد و برنامه جدیدی برای آینده فلسطین تدوین شود. رهبران فلسطینی تصمیم گرفتند به توافقنامه اسلو که قرار بود پس از چهار سال منجر به تشکیل کشور مستقل فلسطین شود پایان دهند.» توافقنامه اسلو که از آن به توافقنامه دوران انتقالی نیز یاد می شود به سه نکته اشاره دارد، واگذاری اختیارات به تشکیلات خودگردان فلسطین، توافقات امنیتی مشترک، توافق اقتصادی پاریس، اما چون اسرائیل به این توافقنامه پایبند نبود رهبران فلسطینی تصمیم گرفته اند این توافقنامه را ملغی اعلام می کنند و محمود عباس نیز این تصمیم را در سخنرانیش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بیان خواهد کرد.  مجدلانی از تلاش کمیته مقدماتی نشست شورای ملی فلسطین برای تدوین فعالیت‌ها و سیاست های آینده خبر داد و ابراز داشت، نتیجه این تلاش ها پس از نهایی شدن به سیاست رسمی فلسطین تبدیل خواهد شد."البته به نظر می رسد اگر واقعا هدف پیشنهاد شورای ملی فلسطین لغو نشست اسلو  می بود در این صورت حتما از گروههای مقاومت نیز برای شرکت در این نشست دعوت می شد و آنها نیز بی تردید با علاقه و اشتیاق در این نشست حضور می یافتند.

علل تعویق نشست شورای ملی فلسطین

بی تردید یکی از دلایل تعویق این نشست درخواست های بود که از سوی محافل مختلف فلسطینی صورت گرفت و محمد صبیح دبیر شورای ملی فلسطین در اظهاراتی گفت :"در رایزنی ها مشخص شد بسیاری از گروهها خواستار تاخیر نشست شورای ملی هستند در نتیجه این خواسته به کمیته مرکزی سازمان آزادیبخش فلسطین به ریاست محمود عباس ارائه شد، این کمیته نیز به این نتیجه رسید که برای فراگیرتر شدن نشست شورای ملی، تلاش های بیشتری لازم است به همین منظور کمیته اجرایی این خواسته را به سلیم زعنون رئیس شورای ملی منتقل کرد و رئیس شورای ملی نیز تصمیم گرفت این نشست برای سه ماه به تاخیر بیفتد."

در این میان خبرگزاری سمای فلسطین در تحلیلی مخالفت های داخلی در فتح و فشارهای آمریکا بر محمود عباس را نیز در این زمنیه موثر ارزیابی کرد و در تشریح آن نوشت :" محمود عباس به این دلیل این تصمیم را پذیرفت که می دانست در سایه تداوم فشارهای آمریکا و همراهی کشورهای عربی با آمریکا، قادر به تاثیر گذاری بر روی گروههای دیگری چون جبهه خلق برای آزادی فلسطین نیست چنانچه می دانست قادر به تحمل تداوم این فشارها نیست.حتی در داخل شهر رام الله مخالفت ها با برگزاری نشست شورای ملی فلسطین بسیار زیاد بوده است، این مخالفت ها در قالب مخالفت با نشست جنبش فتح آشکار شده بود. ماهیت مخالفت با نشست شورای ملی در داخل جنبش فتح  با مخالفت دیگر گروهها چون جبهه خلق برای آزادی فلسطین متفاوت بوده است، به نظر می رسد مخالفت بسیاری از اعضای جنبش فتح با نشست شورای ملی به دلیل اختلاف نظر شدید آنان برای معرفی فهرست نامزدهای فتح جهت عضویت در کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش بود. فهرستی که قرار بود یکی از آنها صائب عریقات از افراد مورد اعتماد محمود عباس باشد ضمن اینکه یکی دیگر از اعضای آن رئیس جنبش فتح است.

در نشست های متعددی که اعضای جنبش فتح برگزار کردند برای تعیین  نامزدهای جنبش فتح جهت عضویت در کمیته اجرایی توافق حاصل نشد. جنبش فتح باید سه نفر را برای عضویت در کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش معرفی می کرد.برای عضویت در این فهرست سه نفره افرادی چون صائب عریقات، جبریل رجوب، محمود عالول، عزام احمد، صخر بسیسو، آمال حمد، ناصر قدوه، عثمان ابو غریبه، نبیل شعث، طیب عبدالرحیم و نبیل ابوردینه اعلام آمادگی کرده بودند.تعدد نامزدها و تلاش برای توافق بر سر دو نفر از آنان(غیر از رئیس جنبش فتح) کار را برای اعضای جنبش فتح دشوار کرده بود در نتیجه اعضای این جنبش در درخواستی مکتوب به محمود عباس، خواستار تاخیر در نشست شورای ملی شدند.در کنار این مشکل، مشکل دیگری که محمود عباس با آن روبرو بود فشارهای شدید آمریکا بوده است، آمریکا در تماس های متعدد که فقط یکی از آنها، یعنی تماس جان کری با رئیس تشکیلات خودگردان فاش شد، اعلام کرد آمریکا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری تمایل ندارد تغییراتی در کشورهای عربی رخ دهد زیرا تغییرات در فلسطین ممکن است بر شرایط منطقه و به ویژه اسرائیل تاثیر بگذارد.آمریکا از نفوذ گسترده خود استفاده کرد تا محمود عباس را از چندین جهت تحت فشار قرار دهد، مثلا تلاش کرد تا کمک های کشورهای کمک کننده به ویژه اروپا به فلسطین را متوقف کند یا آنکه بسیاری از کشورهای موثر عربی را وادار کند محمود عباس را تحت فشار قرار دهند.فشارهای عربی بر محمود عباس بیشتر از طرف کشورهای عضو شورای همکاری خلیج(فارس)، اردن و مصر بود. همه این کشورها خواستار آن بودند تا محمود عباس از تصمیم خود برای برگزاری نشست شورای ملی دست بردارد. این کشورها حتی رئیس تشکیلات خودگردان را تهدید کرده بودند اگر در این شرایط از تصمیمش برنگردد درهای خود را به روی او خواهند بست"

نتیجه گیری

از آنچه که گفته شد مشخص می شود که واکنش عمومی در فلسطین بر ضد تشکیل شورای ملی فلسطین بوده است و این انتقادها نه علیه خود شورا بلکه علیه انتخاب گزینشی اعضاء و بهره برداری های ابزاری محمود عباس از آن بوده است و این بدین مفهوم است که اگر این دو انتقاد برطرف شود و مسائل اصلی فلسطین در دستور کار نشست شورا قرار گیرد هم لزوم برگزاری آن ضرورت می‌یابد و هم اینکه از آن استقبال می‌شود.

انتهای پیام/ر