نیروگاههای حرارتی واحدهایی هستند که طی فرایندی انرژی فسیلی مانند گاز، گازوئیل و نفتکوره را به انرژی برق تبدیل میکنند. یکی از مهمترین شاخصهای معرفی نیروگاهها و مقایسه آنها با یکدیگر، بازدهی نیروگاه است. بازده نیروگاه از تقسیم ارزش حرارتی برق تولیدی به ارزش حرارتی سوخت دریافتی برای تولید برق محاسبه میگردد. نیروگاههای حرارتی کشور بزرگترین مرکز مصرف کننده سوختهای فسیلی کشور هستند بهگونهای که در سال 1392 حدود یکسوم از سوخت فسیلی (گاز، گازوییل و نفتکوره) کشور در این مراکز مصرف میشود. نیروگاههای گازی 46 درصد از ظرفیت کل نیروگاههای حرارتی کشور را به خود اختصاص دادهاند. نیروگاههای گازی کشور با بازده پایین 30 درصد فعالیت دارند و مابقی انرژی فسیلی دریافتی را بهصورت حرارت در هوا به هدر میدهند.
طبق اظهارات سید محمد صادقزاده، مدیرعامل سازمان انرژیهای نو (سانا) در مصاحبه با یکی از خبرگزاریها در 8 مهرماه، وزارت نفت در بحثهای کارشناسی خود، هزینه تمامشده هر مترمکعب گاز طبیعی را 23 سنت اعلام کرده است ولی با پرداخت یارانهای 21سنتی به هر مترمکعب گاز، تنها 2 سنت هزینه از مصرف کنندگان دریافت میشود.(1)
از سوی دیگر، براساس آمارهای موجود در آمار تفصیلی صنعت برق ایران در سال 93، میزان مصرف گاز در نیروگاههای گازی در سال 1393 برابر 25 میلیارد مترمکعب بوده است. بنابراین یارانه اختصاص یافته به این نیروگاهها در سال گذشته، 5.25 میلیارد دلار بوده است. مصرف این حجم عظیم گاز (نزدیک به تولید گاز در سه فاز استاندارد پارس جنوبی) در سال گذشته در نیروگاههای گازی کشور در حالی صورت گرفته است که با افزایش بازده نیروگاههای گازی کشور از 30 درصد به 45 درصد میتوان 9 میلیارد مترمکعب در سال در مصرف گاز صرفهجویی کرد. بهمنظور افزایش بازده نیروگاههای گازی کشور دو راهکار عمده وجود دارد که عبارتند از:
1. اضافه شدن بخش بخار به نیروگاه گازی و تبدیل شدن به نیروگاه سیکل ترکیبی: در این روش با استفاده از حرارت خروجی توربین گاز، بخار آب تولید میشود و این بخار بهعنوان ورودی توربین بخار برای تولید برق مورد استفاده قرار میگردد. با انجام این کار، بازدهی نیروگاه از 30 درصد به 45 درصد میرسد.
2. اضافه شدن بخش بخار و واحدهای شیرینسازی آب به نیروگاههای گازی: در این روش نیز با استفاده از حرارت خروجی توربین گاز، بخار آب تولید میشود و این بخار بهعنوان ورودی توربین بخار برای تولید برق مورد استفاده میگردد. همچنین از بخار خروجی توربین بخار برای تبخیر و سپس میعان نمودن آب دریا برای تولید آب شیرین استفاده میگردد. با انجام این کار، بازدهی نیروگاه از 30 درصد به 80 درصد میرسد. در این روش علاوه بر افزایش ظرفیت تولید برق کشور، میتوان نیاز آب شیرین مناطق ساحلی جنوب کشور را که با مشکل تأمین آب روبهرو هستند نیز برطرف کرد.
بررسیها نشان میدهد که حدود 14هزار مگاوات نیروگاه گازی در نوار ساحلی جنوب کشور موجود است که ظرفیت تولید روزانه 3میلیون مترمکعب در روز معادل مصرف آب شهر تهران را دارد. این مقدار از آب تولیدی نیاز روزانه حدود 13میلیون نفر را در نوار ساحلی جنوب کشور برطرف میسازد و میتواند نقش مهمی را در حل مشکل تأمین آب در این مناطق ایفا کند. بنابراین میتوان با برنامهریزی وانجام اقدامات لازم برای افزایش بازده نیروگاههای گازی در نوار ساحلی جنوب کشور علاوه بر افزایش ظرفیت تولید برق و کاهش یارانه گاز تخصیص یافته به این نیروگاهها، نیاز تأمین آب مناطق سواحل جنوب کشور را نیز برطرف میکند.
پینوشت:
(1): در اواخر آبان 89، مسعود میرکاظمی وزیر نفت وقت هزینه تمامشده هر مترمکعب گاز را 350 تومان اعلام کرده بود که رقمی برابر با 33 سنت در آن سال محسوب میشد. با این وجود، کارشناسان عقیده دارند که هزینه تمامشده هر مترمکعب گاز حدود 10 سنت است.
*سید مسعود احمدی، کارشناس انرژی
انتهای پیام/*