به گزارش دفترمنطقهای خبرگزاری تسنیم، در حالی که خروج نظامیان خارجی در افغانستان با سرعت آهستهتری انجام میشود، اوضاع امنیتی این کشور وخیمتر شده و پس از 15 سال حضور نظامی آمریکا در افغانستان، واشنگتن به دنبال آینده باثبات برای دموکراسی شکننده در این کشور است.حال، چه برنامه خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان در آینده دچار تغییر شود یا نشود؛ واشنگتن باید هند را به کمک به افغانستان در زمینههای تخصصی دهلینو مانند اقتصاد، دموکراسی و امنیت مدنی ترغیب کند.
هند یکی از کشورهای کمککننده مهم به افغانستان است که با کمک در دیگر زمینهها میتواند از بیثباتی در افغانستان جلوگیری کند. اگرچه پاکستان با این مسئله مخالفت میکند اما آمریکا باید این مسئله را برای اسلامآباد روشن سازد که حمایت از ثبات افغانستان هیچ آسیبی به منافع پاکستان در این کشور وارد نمیکند.
دید محتاطانه به شمال غربی هند
عملیاتهای نظامی نیروهای خارجی در افغانستان در دسامبر سال گذشته میلادی پایان یافت و تعداد نظامیان خارجی از 140 هزار نیرو در سال 2012 میلادی، به حدود 12 هزار نیرو در سال جاری میلادی برای پشتیبانی و مشاورهدهی به نیروهای افغان کاهش یافت و تا پایان سال 2016 میلادی، میزان حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان تا چند هزار نفر (حدود پنج هزار نفر)برای حفاظت از تجهیزات آمریکا کاهش پیدا میکند.
اوباما در سال جاری میلادی، تصمیم به کاهش سرعت روند خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان گرفت اما بدین معنا نیست که حضور نیروهای آمریکایی دوباره افزایش مییابد زیرا نیروهای امنیتی افغان مسئولیت تأمین امنیت کشورشان را بر عهده دارند.
از سوی دیگر، در حالی که طالبان افغان حملاتشان را در سال 2015 میلادی گسترش دادند و تروریستهای جدا شده از گروههای مختلف نیز با گروه تروریستی داعش اعلام بیعت کردهاند. نماینده ویژه سازمان ملل در افغانستان به شورای امنیت در مورد توانایی گروه تروریستی داعش برای متحد کردن گروههای جداشده تحت یک پرچم ابراز نگرانی کرد.
این در حالی است که در یک اتحاد نانوشته، گروه القاعده که در افغانستان پایگاه پشتیبانی دارد در برنامه جدید خود، جنوب آسیا و گروههایی که از پشتیبانی در پاکستان مانند شبکه حقانی و لشکر طیبه برخوردارند هند و آمریکا در افغانستان را هدف قرار خواهند داد.
حضور محدودتر نیروهای خارجی در افغانستان، شبکههای افراطی را جسورتر میکند و فعالیت بیشتر طالبان به معنای گسترش روز افزون ناامنی در افغانستان است. از سوی دیگر نگرانیهای چین در مورد تروریسم در ایالت سین کیانگ این کشور را مجبور کرده که میزبان گفتوگوهای صلح میان دولت کابل و طالبان افغان باشد.
دولت هند نیز نظارهگر این تحولات در افغانستان بوده است زیرا ناامنیها در افغانستان دهلینو را به یاد تهدیداتی میاندازد که این کشور در سال 1990 میلادی با آن روبرو شد، و مقامات هندی از بازگشت به آن روزها هراس دارند.
در سال 1990 میلادی، تروریستها از افغانستان به عنوان پایگاهی برای هدف قرار دادن هند استفاده کردند.
قابلیتهای هند
بیشتر افغانها، هند را به عنوان کشوری دوست و کمککننده صادق میپندارند زیرا هند با کمک دو میلیاردی، پنجمین کشور کمککننده به افغانستان است. کمکهای هند بیشتر در زمینههای زیرساختی، مهندسی، آموزشی و نیازهای انسانی بوده است.
دهلینو پروژههایی نظیر ساخت پارلمان افغانستان، بخشی از کمربندیهای بین ولایتی، خطوط برق، بند سلما و برخی پروژههای دیگر را در افغانستان اجرا کرده است. همچنین فعالان مدنی افغانستان را نیز در آکادمیهای هندی آموزش داده است. «کنفدراسیون صنعتی هند» نیز هزاران افغان را در زمینه نجاری، جوشکاری و لولهکشی آموزش داده است. «انجمن زنان خویش فرما» هند نیز سه هزار زن افغان را در زمینه مشاغل کوچک تربیت کرده است.
از زمینههای مصرف کمک دو میلیارد دلاری هند به افغانستان میتوان به 27 درصد از صادرات افغانستان و فرصتهای بسیار دیگر اشاره کرد.
بخش خصوصی هند نقش بسیار مهمی در گسترش روابط تجاری کابل - دهلینو داشته است. اتاقهای صنعت و بازرگانی هند نیز «اتاقهای منطقهای در زمینه مشاوره تجاری» که تحت روند استانبول تشکیل شد را مدیریت میکند. یک کنسرسیوم هندی نیز در مناقصه معدن آهن «حاجیگک» در ولایت بامیان پیروز شد.
هند نخستین کشوری است که با افغانستان تفاهمنامه همکاری استراتژیک در زمینه آموزش امنیتی و کمک تجهزات دهلینو به کابل امضا کرد.
دهلینو در بسیاری مواقع دورههای آموزشی محدود برای نیروهای افغان در خاک خود برگزار کرده است. حامد کرزی رئیسجمهور سابق افغانستان از دهلینو درخواست کمک تجهزات نظامی کرد اما به دلیل تأخیر هند در عمل به این درخواست، اشرفغنی رئیسجمهور کنونی افغانستان این درخواست را لغو کرد.
همکاریهای دیپلماتیک با افغانستان در منطقه به ویژه هند در حال گسترش است. گروه بینالمللی «تماس» که متشکل از 50 کشور و سازمان بینالمللی است، نشست خود در ژانویه سال 2014 میلادی را در دهلینو برگزار کرد.تشکیل کنفرانس قلب آسیا با نقش کلیدی هند و یا تمرکز سازمان همکاریهای شانگهای بر ثبات افغانستان از طریق حل اختلافات میان هند و پاکستان نشان از نفوذ دهلینو در منطقه است.
دهلینو توانایی انجام اقدامات بیشتر را دارد اما هند نگران تحرکات پاکستان است. اسلامآباد نفوذ هند در افغانستان را خطری برای منافع خود در این کشور و نفوذ خود در افغانستان را قانونی میپندارد. حملات به سفارت هند در کابل در سالهای 2008 و 2009 میلادی و کنسولگری این کشور در هرات در سال 2014 میلادی توسط طالبان، شبکه حقانی و لشکر طیبه انجام شد که پناهگاههای اصلی حقانی و لشکرطیبه در پاکستان هستند.
حال، دهلینو به دنبال کاهش تهدیدات به قلمرو خود در افغانستان است و این کشور بر آموزش نیروهای امنیتی افغان در هند متمرکز است تاجایی که هند برای عقب راندن پاکستان، نیروی نظامی به افغانستان به جز برای محافظت از ساختمانهای دیپلماتیک و تیمهای بازسازی هندی اعزام نکرده است.
از سوی دیگر، مقامات هندی در برابر این نظر که پاکستان باید قدرت نقش منطقهای خود را وتو کند، مقاومت میکند. این نظریه با گسترش نقش چین در افغانستان شدت گرفته است و دهلینو نیز نمیخواهد که پکن جایگزین این کشور در افغانستان شود. علاوه براین، نارندرا مودی موضع سختتری با پاکستان اتخاذ کرده است.
وی برقراری روابط با کشورهای عضو همکاریهای منطقهای جنوب آسیا را در اولویت خود قرار داده است. در حالی که دهلینو انتظار دارد که اسلامآباد باتوجه به موضع آمریکا، در خاک خود با تروریسم مقابله کند اما پاکستان تمایل یا توانایی انجام این کار را ندارد.
آمریکا از نقش اقتصادی و توسعهای هند در افغانستان و تفاهمنامه همکاری استراتژیک کابل - دهلینو حمایت میکند اما در مورد کمکهای نظامی هند به افغانستان سخن نگفته است. حمایت از امنیت مدنی یک مسئله ضروری برای حاکمیت قانون محسوب میشود و نیروهای افغان بیشتر تحت نفوذ هند هستند که این مسئله خوشایند پاکستان نیست. مقامات آمریکایی نیز میتوانند با همتایان خود در پاکستان در مورد مزایای نقش پررنگتر هند در افغانستان و چگونگی کمک ثبات افغانستان به منافع پاکستان در این کشور گفتوگو کنند. بودجه حمایتی و آموزشی هند در افغانستان در عمل هیچ تهدیدی برای پاکستان در این کشور به وجود نمیآورد.
برای کاهش نگرانی پاکستان در مورد گسترش نفوذ هند در افغانستان، آمریکا باید کابل و دهلینو را ترغیب به شفافیت با اسلامآباد کند.
برقراری ثبات در افغانستان در زمان انتقال مسئولیتها
منافع دهلینو در یک افغانستان واحد، باثبات و مستقل با منافع واشنگتن همسو است. اوباما در افغانستان باید با هند بیشتر مشاوره و همکاری کند و نقش دهلینو در زمینه دموکراسی، اقتصاد و امنیت مدنی را از طرق زیر پررنگتر کند:
حفظ تعادل سیاستهای ظریف کابل، هند و آمریکا باید تجربههایشان در زمینه دموکراسی را در اختیار حکومت وحدت ملی افغانستان قرار دهند. به عنوان نمونه، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا باید در زمینههای مختلف از جمله اصلاح قانون اساسی افغانستان با وزیر امور خارجه هند همکاری کند.
پیشبرد یکپارچگی اقتصاد منطقه، کمک هند به افغانستان از طریق پویا کردن بخش خصوصی و حمایت از پروژههای توسعهای با طرح جاده ابریشم جدید آمریکا سازگاری کامل دارد.
هند در مکانیسم اقتصاد منطقه تبدیل به یک رهبر شده است بنابراین مقامات آمریکایی باید ارتباط افغانستان به بازار هند را در اولویت سیاست خود قرار دهند. به عنوان نمونه، آمریکا باید پاکستان را برای اجازه حمل و نقل تجاری از طریق جاده «عطاری» تحت فشار قرار دهد.
درخواست ازهند برای تخصیص بودجه به نیروهای امنیت ملی افغانستان، برطرف کردن نیازهای نیروهای امنیت ملی افغانستان نیاز به سرمایه سالانه چهار میلیارد دلاری دارد. آمریکا مهمترین تأمینکننده این هزینه است و باید از هند نیز در این زمینه درخواست کمک کند. چین نیز گامهایی در راستای کمک به افغانستان مانند کمک 327 میلیون دلاری در زمینههای مختلف، برداشته است. این مسئله باید از طریق سفیر آمریکا در هند و یا مقامات عالیرتبه دیگر این کشور مطرح شود.
همکاری با هند در زمینه مبارزه با بمبهای دستساز، موسسه هندی مدیریت بمبهای دستساز میتواند به مرکزی برای تربیت نیروهای افغان به ویژه پلیس ملی این کشور تبدیل شود. «ستاد مشترک مقابله با بمبهای دستساز» پنتاگون (JIEDDO) همکاریهای بینالمللی در زمینه آموزش مقابله با بمبهای دستساز را فراهم میکند و هند نیز این مسئله را میتواند در منطقه گسترش دهد.
همکاری با هند در زمینه آموزشهای حمایتی نیروهای امنیت ملی افغانستان، سوادآموزی یکی از مهمترین نیازهای نیروهای امنیت ملی افغانستان است. بازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان در مورد نتایج بررسیهایش اعلام کرد که ناتو حدود 200 میلیون دلار صرف برنامههای سوادآموزی کرده اما نتایج محدودی را به دنبال داشته است. هند بزرگترین برنامه سوادآموزی بزرگسالان را در سراسر جهان اجرایی کرده است. خدمات اورژانس پزشکی نظامی یکی دیگر از حوزههای تخصصی هند محسوب میشود. مدیریت بهتر پشتیبانی و تدارکات نیز دیگر زمینههایی است که در صورت انجام، نیروهای امنیت ملی افغانستان میتوانند عملکرد بهتری داشته باشند.
آمریکا و هند تاکنون موفقیتهای مشترکی درزمینههای آموزش کشور سوم مانند آموزش کشاورزی در کشورهای آفریقایی داشتهاند.
انتهای پیام/.