با این وجود حالا که قیمت جهانی طلای سیاه به مرز 30 دلار در هر بشکه رسیده است و دیگر اوضاع نفت سکه نیست، پیش بینی موسسات بینالمللی که چندی پیش احتمال می دادند قیمت نفت به بشکهای 20 تا 25 دلار کاهش یابد رفته رفته در حال گرفتن رنگ واقعیت به خود است.
بر این اساس در خصوص آخرین تحولات بازار جهانی نفت باید گفت پس از پایان نشست 168اُم اوپک در حالی که برخی امید به این داشتند که با تصویب اعضا قدری از شدت عرضه کم شود که این اتفاق نه تنها رخ نداد بلکه شیب کاهش قیمت جهانی نفت قدری هم تندتر شد؛ چرا که عدم تعیین سقف تولید نفت اوپک و گنجاندن بندی در بیانیه پایانی این نشست، روزگاری این روزهای طلای سیاه را قدری سیاه تر کرد و در حالی که در طول چند سال گذشته همواره سقفی برای تعیین اوپک تعیین شده بود، کشورهای عضو اوپک در این نشست حتی بر روی سقف پیشین 30 میلیون بشکه ای هم به توافق نرسیده اند.
و این اتفاق در حالی رقم می خورد که سازمان کشورهای صادر کننده نفت یا به اختصار "اوپک" متعهد به تامین ثبات بازار نفت در کوتاه مدت و میان مدت است و با این وجود وضعیت، حالا به جایی رسیده که قیمت نفت خام که در روزهای نه چندان دور بشکهای 110 تا 115 دلار بود این روزها به کمتر از 35 دلار قناعت کرده است.
افزون بر این؛ جدای از اتفاقات جالبی چون مشخص نشدن هیچ سقفی برای تولید که در نشست اخیر اوپک رقم خورد و چشم انداز قیمت جهانی نفت را با ابهام بیشتری روبرو کرد، برخی از کارشناسان قصد عربستان برای ادامه استراتژی خود در خصوص حفظ سطح تولید از یک سو و نیز تصمیم ایران به افزایش عرضه طلای سیاه برای بدست آوردن سهم خود در بازار جهانی نفت با لغو تحریم ها را از جمله مواردی می دانند که امیدها را برای بهبود وضعیت جهانی نفت در آینده را کمرنگ تر می کند.
از سوی دیگر برخی برآوردها نیز حکایت از این دارد که سقف تولید کنونی 31.5 میلیون بشکهای اوپک ممکن است تا 32 میلیون بشکه نیز افزایش یابد که حتی انتشار خبر این اتفاق هم می تواند اثرات بدی بر وضعیت جهانی طلای سیاه داشته باشد. بعلاوه این که تقابل دیدگاه کشورهایی چون عربستان و ایران بر سر عرضه مازاد نفت هم در این زمینه بی تاثیر نیست؛ چرا که یکی از اهداف اصلی عربستان جلوگیری از توسعه نفتی کشورهای عراق و ایران است و در مقابل مقامات دولتی ما نیز بر این باورند که با برداشته شدن تحریم ها قصد داریم تنها سهم از دست رفته خود را در این بازار بدست آوریم.
از نگاهی دیگر نیز برخی از کارشناسان با عینک سیاست به تحولات این روزهای بازار جهانی نفت نگاه می کنند و معتقدند مقامات سعودی با کاهش قیمت نفت قصد دارند مانع از قدرتیابی ایران و عراق در عرصه توسعه صنعت نفت شود؛ چرا که دو کشور ایران و عراق در مجموع توان این را دارند که 11 میلیون بشکه نفت در روز تولید کنند که این آمار از کل تولید نفت کشور عربستان بالاتر است و تحقق آن موجب تهدید نقش سنتی عربستان در بازار جهانی نفت می شود و بر همین اساس است که با وجود کاهش منابع ارزی، عربستان به مبارزه برای کاهش توان توسعه دو کشور ایران و عراق کمر همت بسته است.
از سوی دیگر، هر چند کاهش جهانی قیمت نفت تنها برای کشورهای عضو اوپک مهم و نگران کننده نیست و کشورهایی چون ایالات متحده هم در این شرایط مجبور به کم کردن تعداد دکلهای خود شده و سقف تولید خود را به 9 میلیون بشکه در روز کاهش داده است، اما انتشار خبرهایی در خصوص احتمال لغو قانون ممنوعیت صادرات نفت ایالات متحده، حکایت از مازاد بیشتر عرضه در بازار نفت دارد که این اتفاق می تواند اوضاع بازار این کالای استراتژیک را وخیم تر کند.
همچنین گویا مقامات کشور آمریکا برنامه های بلندمدتی را نیز برای تثبیت جایگاه خود در بازارها بین المللی نفت دارند و با توسعه میادین نفتی شیل که امکان تولید برای این کشور را به شدت افزایش داده از یک سو و نیز استناد به ابلاغیه چند سال پیش رئیسجمهور این کشور، مبنی بر توقف واردات نفت از خاورمیانه تا سال 2020، کشور آمریکا به زودی نهتنها به یک کشور صادرکننده نفت تبدیل شود بلکه وابستگی خود را به نفت خاورمیانه قطع می کند که وقع این رخداد در آینده می تواند چشم انداز بلندمدت جهانی قیمت نفت را تیره و تارتر نیز کند.
از سوی دیگر جدال میان کشورهای عضو و غیر عضو اوپک هم در کارزار سقوط جهانی نفت قابل تامل است؛ چرا که از یک سو کشورهایی چون عربستان بر این باورند که کشورهای غیرعضو باید میزان تولید خود را کاهش دهند و در مقابل کشورهای غیرعضو، تعهدی بر پایبندی به آن ندارند و به همه این تهدیدات باید تحولات قیمت دلار را به عنوان یکی دیگر از تهدیدات این روزهای بازار طلای سیاه اضافه کرد؛ چرا که پیشبینیها از افزایش قیمت دلار حکایت دارد و این موضوع ممکن است روند تضعیف قیمت نفت و در پی آن اقتصاد کشورهای نفتی را تسریع کند.
بر این اساس همه این اتفاقات و خبرها برای اقتصادهایی چون کشور ما که تکیه محکمی بر درآمدهای نفتی دارد می تواند قدری تامل برانگیز باشد که از این رهگذر بازارهایی چون بورس و معامله گرانش در امان نخواهند بود و از سوی دیگر این روزها با توجه به فرارسیدن فصل تهیه و تدوین بودجه برای سال آینده، تحرکات بازار جهانی نفت اهمیتی دو چندان نیز پیدا می کند.
در مجموع باید گفت مواردی چون افزایش عرضه نفت مازاد و نیز بالا رفتن آمار ذخیره نفت در کشورهای صنعتی و مصرف کننده، بزرگترین تهدید این روزهای بازار نفت بویژه برای اقتصادهایی است که کماکان به نفت وابسته اند و دود این اقتصادهای نفتی به چشم همه بازارها و اهالی آنها از جمله معامله گران بورس خواهد رفت ...
مهدی حاجی وند
انتهای پیام/