گروه بینالملل و سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم؛ «ناتالی گوله» (Nathalie Goulet) سناتور و نائب رئیس کمیته روابط خارجه سنای فرانسه در یادداشتی اختصاصی که در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داد، به تحلیل آخرین وضعیت منطقه خاورمیانه در پی اعدام شیخ النمر توسط عربستان و قطع روابط دیپلماتیک ریاض و تهران پرداخت. گوله در یادداشت خود نوشته است:
جنگ اقتصادی و برتری جویی در پشت پرده مذهب
در پشت اختلاف نظرهای اعتقادی و مذهبی و خصومت آبا و اجدادی و غیر منطقی بین ایران و عربستان سعودی نوعی کشمکش، برتری جویی غرورآمیز و یک مبارزه اقتصادی نیز پنهان شده است.
کشورهای حوزه خلیج فارس و در رأس آنها عربستان سعودی هیچگاه توافق هستهای ایران را مورد قبول قرار ندادند و در این مورد همچنان خشم و نارضایتی خود را نسبت به آمریکا حفظ کردهاند.
از طرف دیگر ضرورت ایجاب کرد که پادشاهی وهابی نه تنها مجبور به مبارزه بر علیه داعش شود بلکه ثابت کند که مبارزه با داعش خواست واقعی عربستان نیز بوده است، هرچند که خودش سرمایه گزار تاریخی داعش بوده است.
بنابراین عربستان عالوه بر مجازاتهای متعدد اعدام در آغاز سال جاری میلادی، مجبور شد ائتلافی قدرتمند از 34 را کشورتشکیل دهد.
در این شرق پیچیده هیچ چیز تصادفی نیست، عربستان سعودی خوب میدانست که با اعدام یک شیخ شیعه مخالف رژیم، نه تنها باعث تحریک خشم و تظاهرات در خیابانهای تهران خواهد شد بلکه خشم اقلیتهای شیعه منطقه همچون بحرین، یمن و لبنان را هم بر خواهد انگیخت. این یک حرکت حساب شده از طرف عربستان سعودی برای تحریک رقیب بزرگ خود، ایران بود. این در حالیست که ایران برای بازگشت به قلب صحنه سیاست جهانی در تلاش است و تهران نیز تبدیل به گذرگاه اجتناب ناپذیر سیاستمداران، جهانگردان و بازرگانان شده است.
عربستان گرفتار یک سیستم حکومتی پیچیده
احیا و باز گشت ایران به صحنه جهانی برای عربستان غیر قابل تحمل است. در حالی که عربستان سعودی مواجه با یک کسری بودجه تاریخی به میزان 78 میلیارد دلار، برابر با با 20 درصد از تولید ناخالص داخلی خود شده است، ایران به زودی به بیش از یکصد میلیارد دلار از داراییهای مسدود شده خود در جهان دست پیدا خواهد کرد.
عربستان سعودی در یک سیستم حکومتی بسیار پیچیده عمل میکند. عربستان با حس طردشدگی و رانده شدگی از طرف آمریکا احساس میکند که با تبدیل شدن به متحد ثانویه آمریکا از جایگاه قبلی خود نزول کرده است. بنابراین عربستان مجبور است که ثابت کند که واقعا میخواهد بر علیه تروریست مبارزه کند. از طرفی با اعدام یک رهبر شیعه و با تحریک تمام شیعه ها نشان داد که میخواهد کنترل خلیج فارس را به دست گیرد، خلیجی که از نظر عربستان نمیتواند خلیج فارس باشد.
رئیس جمهوری ایران، بسیارخوب عمل کرد، اما تمام کلیدها را در دست ندارد
در مقابل شرایط بوجود آمده حسن روحانی با درایت عمل کرد، اونه تنها تظاهرات غیر مجاز را محکوم کرد بلکه تعدادی را نیز دستگیر و برای جلوگیری از وخامت اوضاع تمام تلاش خود را کرد. مسلما روحانی نمیتواند اجازه دهد که تمام تلاشهای چند ساله و منافع حاصله از توافق هستهای به هدر رود، اما او تمام کلیدها را در دست ندارد.
اگرچه آمریکا نیز به گونهای مخالفت خود را با دولت عربستان ابراز کرده است، اما استراتژی سعودیها روشن است: تخریب قدم به قدم فرایند بازگشت ایران به صحنه بین املللی جهانی؛ برای این منظور عربستان نه تنها سعی در مشارکت با پادشاهیهای خلیج فارس را دارد بلکه سعی در همکاری با ترکیه و خصوصا اسرائیل را نیز دارد. به قولی «دشمنانِ دشمنانِ ما، دوستانِ ما هستند»، ظاهرا این اصطلاح در سطح دولتها نیز عمل میکند.
خاورمیانه، منطقهای بسیار نظامیشده
فقط اندکی تحریک برای منطقهای که در حال حاضر بسیار نظامی شده کافی است تا آتشی شعلهور شود، یا به شکل مستقیم یا از طریق واسطههایی که ایران قادر به کنترل آنها نیست، اگرچه نفوذ ایران قوی و واقعی است، اما در حال حاضر ایران نه تنها بر عملیات شبهه نظامیان یمن، بلکه بر حزب الله، اقلیت شیعه عربستان و اقلیت شیعه بحرین نیز کنترل لازم را ندارد، من شک دارم که روحانی بتواند مدت زمان زیادی از جنگهای این گروههای خارجی اجتناب کند و همزمان نیز در سطح ملی مخالفان محافظهکار را در ایران کنترل کند.
بیم آن میرود که همانند زمان جنگ بین ایران و عراق، جهان غرب از رقبای ایران که در رأس آنها اسرائیل قرار دارد حمایت کند. به نظر میرسد که سکوت ناراحت کننده سفرا این نکته را تایید میکند.
اما امروز جهان برای مبارزه با داعش به وحدت نیاز دارد و ما شاهد افزایش بی جهت یک فشار دیپلماتیک در ایران و عربستان هستیم. تمام تعادل و ثبات این منطقه استراتژیک در خطر است. به نظر میرسد که فروشندگان اسلحه روزهای خوبی در پیش رو دارند.
اما باید از تمام عوامل تشدید کننده جنگهای فرقهای بین شیعه و سنی اجتناب کنیم، چیزی که هم اکنون در حال شکل گیری در مقابل چشمانمان هست، شاید در نهایت بر علیه خود ما بازی شود و دامنه آتش آن از این هم فراتر رود.
انتهای پیام/