به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، بر اساس آخرین آمارها حدود 63 هزار بافنده در استان زنجان وجود دارد که برای برخی از این خانوادهها فرشبافی به عنوان شغل مکمل در کنار کشاورزی محسوب شده و یا 100 درصد محل درآمد برخی دیگر از این خانوادهها از محل فرشبافی تامین میشود.
ورود مواد نامرغوب اولیه فرش، از دست رفتن برخی از بازارهای بینالمللی، نداشتن برند بومی و تاجر متخصص بومی و موانع و مشکلات بانکی در زمینه ارائه تسهیلات بانکی سبب شد تا صنعت فرش استان زنجان از رونق بیفتد البته در این زمینه نباید تلاشهای مسئولان سازمان صنعت، معدن و تجارت در راستای حمایت از صنعت فرش از جمله خارج کردن مواد اولیه نامرغوب از چرخه تولید و برخورد جدی با فروشندگان و عرضه کنندگان این مواد را نادیده گرفت.
در شرایطی که برخی از مسئولان کاهش 10 درصدی صادرات فرش از گمرک استان زنجان را ناشی از تحریم و سایر عوامل میدانند، غلامحسین جمیلی، رئیس اتاق بازرگانی استان زنجان معتقد است که فرش از جمله کالاهایی است که در بحث تحریم کمترین آسیب را دیده به طوری که اگر مشکلات داخلی در حوزه فرش برطرف شود تحریم نمیتواند ضربهای به این صنعت وارد کند.
به منظور آگاهی از وضعیت صادرت فرش استان زنجان و موانعی که سبب کاهش رونق این صنعت شده است با سیدمحسن جعفری، مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان به گفتوگو پرداختیم.
تسنیم: با توجه به اینکه بیش از 60 هزار قالیباف در استان زنجان به صورت نیمه وقت و تمام وقت مشغول به فعالیت هستند، وضعیت صادرات در 9 ماهه امسال از گمرک زنجان چگونه بوده است؟ مقصد صادرات فرش زنجان متعلق به کدام کشورها بوده است؟
جعفری: تا پایان آذرماه امسال 7 میلیون و 638 هزار دلار فرش از طریق گمرک استان زنجان به بازارهای بینالمللی صادر شده که با کاهش 10 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده است.
عمده فرشهای ابریشم صادر شده زنجان به مقصد کشورهای ژاپن، روسیه و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس و فرشهای پشمی به کشورهای لبنان، کانادا، استرالیا، آفریقای جنوبی و سایر کشورهای عربی بوده است.
تسنیم: در حال حاضر چه تعداد قالیباف در استان زنجان شناسایی شده است؟ چه تعداد از قالیبافان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی با لغو بیمه از چرخه حمایت خارج شدهاند؟
جعفری: با توجه به وسعت بالای جغرافیایی آمار دقیقی از تعداد قالیبافان استان زنجان در دسترس نیست ولی با استخراج آماری که با همکاری تشکلهای فرش، شوراهای اسلامی و دهیاران و اداره کل فنی و حرفهای انجام گرفته است در 6 سال اخیر 63 هزار نفر به صورت فصلی، نیمه وقت و تمام وقت به شغل قالیبافی مشغول هستند.
در ابتدا 21 هزار نفر در استان زنجان تحت پوشش بیمه قالیبافی قرار داشتند اما پس از پایشی که در سال 93 توسط دستگاههای ذیربط انجام گرفت در حال حاضر 14 هزار نفر تحت پوشش این بیمه قرار دارند.
خارج شدن 7 هزار نفر تحت پوشش بیمه قالیبافی دلایل مختلفی داشته به طوری که از این میزان، 3 هزار نفر به دلیل بازنشستگی و عدم واریز به موقع حق بیمه و 4 هزار نفر دیگر به دلیل عدم اشتغال به حرفه قالیبافی و سایر از بیمه قالیبافی حذف شدهاند.
تسنیم: چند نفر از قالیبافان استان زنجان موفق به شناسنامهدار کردن فرش خود شدهاند؟
جعفری: از آذرماه سال 93 موضوع شناسنامهدار شدن فرش با هدف ساماندهی بازار این صنعت در استان زنجان را مطرح کردیم که در راستای آن 18 هزار نفر به صورت خود اظهاری برای دریافت شناسنامه فرش اعلام آمادگی کردند.
پس از انجام بازرسیها شناسنامهدار شدن فرشهای 14 هزار نفر از 18 هزار متقاضی مورد تائید دستگاههای ذیربط قرار گرفته است.
تسنیم: با توجه اینکه صنعت فرشبافی در استان زنجان قدمت بالایی دارد، اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان چه اقداماتی برای رونق این صنعت کرده است؟
جعفری: امسال به منظور حمایت از صنعت فرشبافی نفرات منتخب از جمله 3 قالیباف، یک رنگرز، یک طراح از استان زنجان به جشنواره ملی «گره زرین» که در اسفندماه برگزار میشود، معرفی میشوند.
علاوه بر این نفرات منتخب پایه سوم هنرستان کوثر از جمله یک نفر در رشته فرشبافی، یک نفر در رشته رنگرزی و یک نفر دیگر در رشته طراحی در المپیاد دانش آموختگان رشته فرش که در مشهد برگزار می شود شرکت میکنند.
شرکت دو نفر از فعالان حوزه فرش استان زنجان در نمایشگاه «دموتکس» آلمان که به احتمال قوی در 20 دی ماه برگزار میشود از دیگر برنامههای دست اندرکاران حوزه فرش برای رونق بخشیدن به این صنعت آمیخته با هنر است.
تسنیم: کارشناسان نظرات مختلفی در مورد تاثیر تحریم به صنعت فرش دارند به نظر شما تحریم تا چه میزان به صنعت فرش استان زنجان ضربه زده است؟
جعفری: نمیشود گفت که عمده مشکلات این حوزه مربوط به تحریمهای وضع شده غرب علیه کشور است ولی واقعیت این است که تجار زنجانی پس از تحریم، بازارهای خود را در آمریکا که بزرگترین واردکننده فرش ایران به حساب میآمد و حتی در سایر کشورها را از دست دادند.
ورود مواداولیه نامرغوب به صنعت فرش از جمله عواملی بود که به فرش استان زنجان آسیب زد اما خوشبختانه با تنظیم ضوابطی فروش و مصرف این مواد را ممنوع کردیم به طوری که در حال حاضر مواداولیه نامرغوب فرش از چرخه تولید خارج شده است.
دیگر مشکل موجود در صنعت فرش عدم تسهیلات بانکی موردنیاز فعالان این حوزه است که به زودی باید اقداماتی برای حمایت از سطح معیشت بافندگان و صنعت فرش انجام گیرد.
تسنیم: عملکرد بانکهای عامل در زمینه ارائه تسهیلات به متقاضیان فعال در حوزه فرش استان زنجان چگونه است؟ میزان تسهیلات خرد ارائه شده از محل اعتبارات مشاغل خانگی در سال 94 تا چه میزان توانسته است نیاز متقاضیان تسهیلات را پاسخگو باشد؟
جعفری: سال گذشته مقرر شد به منظور حمایت از صنعت فرش تسهیلات قرضالحسنه بر اساس میزان اشتغال تا سقف 100 میلیون تومان به افراد حائز شرایط پرداخت شود که در راستای اجرای این مهم 57 متقاضی هدف به صندوق کارآفرینی امید معرفی شدند و از این تعداد 31 متقاضی توانستند برای اخذ وام 50 تا 100 میلیون تومانی عقد قرارداد کنند ولی مابقی به دلیل داشتن بدهی معوق و نداشتن ضامن معتبر نتوانستند از این تسهیلات بهره مند شوند.
در سالهای 86، 87 و 88 با ارائه تسهیلات 5 میلیون تومانی دولت به بنگاههای زودبازده حدود 4 هزار نفر توانستند از این حمایتها بهرهمند شوند ولی در سالهای 89، 90 و 91 به دلیل تغییر سیاستهای دولت و محدودیتهای اعتباری این امر محقق نشد.
امسال تسهیلات خرد از محل اعتبارات مشاغل خانگی یک میلیارد تومان در نظر گرفته شد که همانند گوشت قربانی بین تمامی شهرستانهای استان زنجان تقسیم کردیم.
تسنیم: برخی از فعالان حوزه فرش ارائه تسهیلات بانکی با بازپرداخت یک ساله را مقرون به صرفه ندانسته و آن را پاسخگوی نیاز خود نمیدانند، علت چیست؟
جعفری: متاسفانه بانکهای عامل در پرداخت تسهیلات به دو شیوه سرمایه در ثابت و سرمایه در گردش تکیه میکنند به این ترتیب نحوه ارائه تسهیلات سرمایه در گردش به منظور تامین مواد اولیه و دستمزد و این گونه موارد پرداخت میشود و تسهیلات ثابت بانکها هم مربوط به احداث کارخانه و یا خرید تجهیزات موردنیاز است که بانکهای عامل در ارائه تسهیلات به صنعت فرش از محل سرمایه در گردش تسهیلات لازم را به متقاضان واجد شرایط ارائه میدهند اما با توجه به اینکه حداکثر زمان بازپرداخت آن یک سال است این گونه تسهیلات نمیتواند برای تولیدکننده صرفه اقتصادی داشته باشد چرا که پروسه تولید فرش زمانبر است و امکان بازپرداخت پس از یک سال توسط متقاضی وجود ندارد.
در نتیجه ضروری است تا بانکهای عامل این موضوع را به مرکز انعکاس دهند تا در حوزه فرش تسهیلاتی با بازپرداخت 30 ماهه در نظر گرفته شود.
تسنیم: اتحادیه فرش دستبافت روستایی استان زنجان برای خریداری تمامی تولیدات فرش دستبافت استان و صادر کردن به نمایندگی مستقیم خود در شش کشور جهان نیازمند دریافت 5 میلیارد تومان است اما با وجود داشتن ضمانت تاکنون هیچ تسهیلات کم بهره و مدتداری از سوی دستگاههای ذیربط به این اتحادیه ارائه نشده است، علت تحقق نیافتن این امر چه بوده است؟
جعفری: سقف تسهیلات تعیین شده برای صندوق کارآفرینی امید 100 میلیون تومان بوده مگر اینکه طرح یاد شده مورد تایید مرکز واقع شود که مبلغ تائید شده هم نمیتواند بیش از یک میلیارد تومان باشد که در نظر نگرفتن بیش از این مبلغ به عنوان تسهیلات هم دلایل خود را دارد.
در نتیجه این یک موضوع استانی نیست بلکه یک موضوع کشوری است و در سطح ملی هم ارائه وام به این حجم امکان پذیر نیست.
گفتوگو از لیلا محمدی
انتهای پیام/