به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، میدان تاریخی و جهانی نقشجهان تمامقد پای تمام تاریخ ایستاده و با آثاری که در خود دارد شاهکارهای معماری، ذوق هنری و فرهنگی ایرانیان و اصفهان را بازهم ثابت کرده است، میدانی با بناهای تاریخی که در آن روزگاری مقر بازی ایرانی و اصیل چوگان اجرا میشده است.
میدان نقشجهان در تاریخ 8 بهمن 1313 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و این میدان، دومین اثر ثبت شده جهانی در ایران است که در اردیبهشت 1358ه.ش. به عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.
میدان نقشجهان اصفهان از بزرگترین میدانهای جهان بوده و هنوز هم هست که در دوره شاه عباس و جانشینان او محل بازی چوگان، رژه ارتش و اجرای نمایشهای گوناگون ملی میهنی بوده است.
بازی اصیل ایرانی که برخی کشورهای برای ثبت آن در فهرست میراث فرهنگ ناملموس خود نقشههایی کشیدهاند، اگر چه جدای از اینکه این میدان تاریخی گواه بر این است که بازی اصیل ایرانی چوگان در این محل اجرا میشده است شاعران نامی ایران زمین نیز مانند سعدی، حافظ، ناصرخسرو و مولانا هم به چوگان اشاره کردهاند.
شاعر پارسی گوی و نیکسرشت سرزمینمان فردوسی نیز بارها در شاهنامه از این بازی یاد کرده و از بازی چوگان سیاوش نیز اشارههایی داشته است و در بیتی میگوید:
همه کودکان را به میدان فرست برای دیدن گوی و چوگان فرست
به گفته مرحوم لطفالله هنر فر که استاد نامآور و تاریخدان، اصفهان شناس، باستانشناس، نویسنده، محقّق دانشگاه اصفهان و ایران بود، شاهعباس به چوگانبازی که از ورزشهای بسیار قدیم ایران و ظاهراً از ابتکارات ایرانیان است، عشق و علاقه فراوان داشت و هرگاه که از کار جنگ و لشکرکشی و سفر فراغت مییافت یا میخواست مهمانان بیگانه خود را سرگرم کند، به چوگانبازی مشغول میشد.
ایرانیان برخلاف برخی از ملل دیگر همیشه سواره چوگانبازی میکردهاند. در زمان شاهعباس عده سواران هر طرف از پنج یا شش بیشتر نبود و هرگز چنان که در بعضی از بازیهای امروز مرسوم است به هم تنه یا مشت نمیزدند و مانع پیشرفت و حمله یکدیگر نمیشدند.
هرسواری میکوشید که خود را زودتر بهگویی که از چوب سیار سبک ساختهشده بود، برساند و آن را با چوگان که چوب بلند سر کجی بود از دسترس حریف دور کند، چوگان را به دست راست میگرفتند و هنر چوگانباز در آن بود که گوی را از نزدیک دنبال کند و همیشه از حریفان پیش باشد و اگر وقتی نتوانست خود را به گوی برساند حتیالامکان راه حریفان را نیز ببندد و نگذارد که گوی را به چوگان بزنند.
نحوه بازی به این شکل است که هدف این بازی فرستادن توپ در دروازهی حریف است. هنگامی که توپ از پشت دروازه خارج میشود، پرتاب توپ به گروه مورد حمله قرار گرفته تعلق میگیرد، مگر اینکه خود این گروه سبب خارج شدن آن شده باشد؛ در این صورت به گروه مقابل یک پرتاب آزاد (از 84متری محل خروج) تعلق میگیرد. پس از هر گل، دو گروه زمین خود را تعویض میکنند و داور توپ را در مرکز زمین قرار میدهد.
معرفی بازی چوگان و اصفهان و پیشینه این ورزش تاریخی در مراسم جشنواره فرهنگ ناملموس سال گذشته نیز در حضور نمایندههای یونسکو انجام شد و حالا برنامه نوروزگاه با اجرای بازی چوگان هویت و مالکیت دوباره به این ورزش برای ثبت جهانی آن به نام ایران زمین میکند.
فریدون اللهیاری دراینباره به تسنیم گفت: در برنامه نوروزگاه بازی نمادین چوگان اجرا میشود، این بازی نمادین به ثبت جهانی چوگان کمک میکند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان افزود: در این برنامه چوگان در 2 مرحله برگزار میشود، مرحله اول از 24 تا 28 اسفند و مرحله بعدی در نوروز از 4 تا 7 فروردین است؛ اجرای برنامه نوروزگاه و مراسم و آئینهای ایرانی جزوی از فرهنگ ناملموس است که برای نسلهای آینده و انتقال فرهنگهای اصیل ایرانی مفید است.
انتهای پیام/