به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، نشست تخصصی بحران آب در کشور شامگاه چهارشنبه در تالار شهید آوینی دانشگاه اصفهان با حضور جمعی از دانشجویان، اساتید و کارشناسان دستگاههای مرتبط برگزار شد. در ابتدای این نشست مستند «مادرکشی» به کارگردانی «کمیل سوهانی» به نمایش درآمد، این مستند نگاهی آسیبشناسانه به وضعیت حکمرانی آب در ایران دارد و با رویکردی پژوهشی مظاهر و نتایج بحران آب و دلایل به وجود آمدن این بحران در ایران را بررسی میکند.
سدسازی بیرویه، دخالت انسان در طبیعت، حفر بیرویه چاهها، بهرهوری پایین در تولید محصولات کشاورزی همچون گوجه، هنداونه و ...، وجود فشارهای سیاسی در تصمیمگیری برای بخش کشاورزی و مدیریت آب و ... از جمله موضوعاتی است که در این مستند به آن پرداخته شده است.
این مستند به خوبی نشان میدهد که سیاستهای غلط در بخش آب و احداث پروژههای سدسازی و یا فولادسازی در مناطق خشک و بدون آب سبب بروز بحران آب در کل کشور شده است و برخی از مسئولان خشکسالی را بهانهای برای تداوم این سیاستها قرار دادند. از سوی دیگر توقف سدسازی میتواند به عنوان راهی برای خروج از بحران آب و ایجاد تعادل در حوزههای آبریز و سفرههای زیرزمینی مطرح شود.
بحران آب ناشی از سوء مدیریت است نه خشکسالی
کمیل سوهانی،کارگردان مستند «مادرکشی» در این نشست با اشاره به مجموعه اقدامات گروه خود در تولید این مستند اظهار داشت: من پس از اینکه مستندی درباره نوع رفتار اجتماعی ایرانیها و خلق و خوی آنان ساختم به فکر ساخت مستندی درباره بحران آب افتادم، در جامعه این موضوع مطرح است که بحران آب مربوط به خشکسالی است اما پس از انجام پژوهشهای فراوان خلاف این موضوع اثبات شد.
وی افزود: من مستند خود را بر اساس یک طرح پژوهشی تولید کردم و در این مستند مشخص شد که سوء مدیریت سهم بسیار زیادی در ایجاد بحران آب در کشور دارد بر خلاف اینکه مردم تصور میکنند خشکسالی این بحران را ایجاد کرده است.
کارگردان مستند «مادرکشی» هدف از ساخت این مستند را ایجاد گفتمانی در مورد آب دانست و گفت: در این مستند سعی شده است با تحریک عاطفه و هیجان مخاطب زمینه ایجاد آگاهی را فراهم آورد تا آگاهی عمومی مردم جامعه منجر به ایجاد گفتوگوی همگانی شود. هدف این بود که پس از تبدیل این گفتوگو به مطالبهگری، گزارش ملی آب به دست آید تا در این گزارش بتوان مشاهده کرد که چگونه بحران آب به وجود آمد و سهم هر یک از عوامل به چه میزان است.
وی با انتقاد از رویکرد غلط سدسازی در سالهای اخیر تصریح کرد: همه در این مستند به خوبی از آثار زیانبار سدسازی آگاه شدند و در حال حاضر این رویکرد به رویکرد انتقال آب توسط لوله تغییر یافته است که این رویکرد نیز به سفرههای زیرزمینی و طبیعت آسیب جدی میرساند.
سوهانی با بیان اینکه وجود درآمدهای نفتی سبب شد تا به راحتی و با انجام کارهای کارشناسی غلط در سالهای اخیر به سدسازی پرداخته شود، گفت: دانشگاهیان و نخبگان جامعه به عنوان دیدبان جامعه به ارائه راهکارها و رویکردهای جدید در موضوع مدیریت بحران آب بپردازند و نشان دهند که به غیر از سدسازی میتوان اقدام دیگری را انجام داد.
مغفول ماندن فرسایش خاک از نگاه مردم و مسئولان
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان(خوراسگان) نیز در این نشست با اشاره به اهمیت موضوع فرسایش خاک در کشور اظهار داشت: فرسایش خاک یکی از موضوعاتی است که از آن غفلت شده و اگر خاکی وجود نداشته باشد، بود یا نبود آب معنایی ندارد، از سوی دیگر تولید خاک سالیان دراز به طول میانجامد.
احمد جلالیان افزود: لازم است تا به حوزههای آبریز توجه بیشتری شود چراکه در حال حاضر 65 درصد از اراضی آبخیز کشور در مرحله بحرانی قرار دارد.
وی اشاره به لزوم تغییر نگرش از سدسازی به آبخیزداری و آبخوانداری گفت: اگر در یک حوزه آبریز به خوبی آب کنترل شود و از وقوع سیل جلوگیری شود و از سوی دیگر آب را به گونهای هدایت کنند که سفرههای زیرزمین به خوبی تغذیه شوند دیگر نیازی به سدسازی وجود ندارد. باید گفت که در 50 سال اخیر، وقوع سیل در کشور 7 برابر شده است و این نشان از عدم مدیریت در بخش آبخیزداری است.
سیاسیکاری در اجرای پروژههای آبی
یک استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز در این نشست با اشاره به اهمیت منابع پایه به عنوان ثروت ملی اظهار داشت: خاک زراعی مهمترین ثروتی است که کشورها می توانند داشته باشند بنابراین نباید اجازه داد تا جنگلها و مرتعها تخریب شوند چراکه با تخریب جنگلها شاهد بروز سیل هستیم.
مهدی بصیری با اشاره به برداشتهای بیرویه از منابع آب زیرزمینی و از بین رفتن این منابع افزود: با پول نفت توسعهای ایجاد شد که زمینه تخریب طبیعت و منابعی آب را فراهم آورد چراکه در اجرای پروژهها آینده نگری وجود نداشت، یکی از این موضوعات این است که در سال 1385 مجلس تصویب کرد که چاههای بدون مجوز، میتوانند مجوز دریافت کنند.
وی با انتقاد از عدم انجام کار کارشناسی بر روی پروژههای آبی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که بسیاری از اقدامات در این بخش سیاسی است، از سوی دیگر اطلاع مردم و مسئولان از مسائل آب بسیار کم است و انتظار میرود رسانهها در این خصوص اطلاعرسانی صحیح داشته باشند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: با وجود بحران آب آبیاری برخی از دشتها به صورت بارانی است که میزان تبخیر در این نوع آبیاری بالا است، همچنین ساخت دریاچههای مصنوعی، کاشت چمن، فوارهها و ... از جمله مسائلی است که به راحتی آب را از بین میبرد، بنابراین تبخیر و آلودگی 2 عامل از بین رفتن آب محسوب میشوند.
وی گفت: لازم است به جای کار گذاشتن پمپ بر روی رودخانهها و زدن سدهای بزرگ، به فکر تقویت مخازن زیرزمینی آب باشیم چراکه تبخیر در مخازن زیرزمینی وجود ندارد.
تشکیل اتاق فکر برای کنترل بحران آب
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز در این نشست با اشاره به لزوم درک جامع بحران آب از سوی مسئولان در دولت و مجلس اظهار داشت: اتاق فکری متشکل از نخبگان میتواند به خوبی در برطرف شدن بحران آب در کشور ایدههای نو و تازهای بدهند و تضاد موجود در برخی از شعارها و رفتارها را به یک همخوانی تبدیل کنند.
سید احمد خاتون آبادی افزود: لازم است بسیج عمومی برای مقابله با بحران آب به وجود آید و راه چارهای در این زمینه اندیشیده شود چراکه فرصت چندانی برای جبران خسارات در بخش آب وجود ندارد.
انتهای پیام/