به گزارش خبرگزاری تسنیم، در جهت اقدامات اساسی و اصولی در قبال کنترل وزن و جلوگیری از چاقی کودکان چه باید کرد؟!
تا دو دهه قبل، گستردگی اضافه وزن و چاقی های غیرمرضی منحصر و محدود به برزگسالان بوده ولی متاسفانه در چند سال اخیر روند تصاعدی گسترش اضافه وزن و چاقی ها در کودکان خردسال و نوجوانان و جوانان زنگ خطر جدی را به صدا درآورده است و علاوه بر پیامدها اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی و بیماری زایی چنین رخدادی در زمان حال توام با بروز و شیوع بیماری های مختلف با عوارض و ضایعات متعدد در سیستم های قلبی، عروقی، متابولیکی، ریوی و تنفسی، کبدی و صفراوی، ارگان های حسی و حرکتی و اسکلتی و عضلانی، عصبی و روانی و اختلالات جنسی به صورت بلوغ زودرس دوران کودکی با زمینه سازی و بذرافشانی بیماری های مزمن غیرواگیردار خوش خیم و بدخیم در سنین بعدی و بزرگسالی و سالمندی را نیز پایه گذاری کرده است.
لذا پرداختن به این مشکل رو به گسترش در جوامع شهری و روستایی و چاره جویی و رایزنی های به موقع و ضروری را اجتناب ناپذیر کرده است و لازم است در راستای مبارزه و کنترل چنین رخدادی به طور جدی و هم زمان در دو بعد پیشگیری و درمان، اقدامات سریعی برای مهار کردن و درمان های اصولی اضافه وزن و چاقی های ایجاد شده در آینده سازان این مرز و بوم به عمل آورده شود.
در فرصتی که به من داده شده باید به نحوه درمان صحیح چاقی کودکان و نوجوانان بپردازم. ولی بی مناسبت نمی دانم به ذکر این یادآوری بپردازم که بهترین راه و موفقیت آمیزترین اقدامات و اقتصادی ترین روش های مبارزه با اضافه وزن و چاقی ها و پیامدهای خوش خیم و بدخیم این بیماری خزنده با عوارض بسیار گزنده اش، پیشگیری بجا و به موقع از عوامل زمینه ساز این مشکل رو به گسترش در جامعه است.
اگر پرسیده شود بهترین و مناسب ترین اقدامات از چه زمانی باید آغاز شود، گفته خواهدشد بهترین زمان قبل از انتخاب همسر و پیش از تصمیم گیری به بارداری و دوران بارداری بعد از تولد نوزاد و تمام دوران نوپایی، کودکی و نوجوانی است. به خصوص به مادران محترم توصیه و تاکید می شود که در تغذیه کودک شان در ایام نوپایی، کودکی و نوجوانی از به کارگیری روش «پاتکا» جدا خودداری کنید.
«پاتکا» یعنی دادن پاداش یا التماس و اجبار به خورانیدن لقمه ای بیشتر یا جرعه ای افزون تر یا برعکس تهدید کودک به اعمال تنبیه های جسمی، روانی یا قطع امتیازات داده شده یا تغییر جهت 180 درجه و تن در دادن به کودک سالاری و اجرای بی چون و چرای خواسته های غیرمنطقی یا نامقبول کودک و از همه بدتر ایجاد انحراف فکر و حواس پرتی برای هدایت لقمه ای غذا به دهان کودک با ادا و اصول هایی نامعقول و درآوردن صداهای عجیب و غریب یا با نشاندن بچه در مقابل فرستنده های تلویزیونی یا DVD و مشغول کردن آن ها به تماشای انواع کارتون ها و فیلم های عجیب و غریب.
پس در جهت اقدامات اساسی و اصولی در قبال کنترل وزن و جلوگیری از چاقی کودکان چه باید کرد؟!
1- آموزش مادران جوان در قبال تغذیه صحیح کودک و زدودن باورهای غلط، به خصوص وسواسی که اول زاهای کم سن و سال در زمینه تغذیه کودک شان به صورت سینه به سینه دریافت کرده اند.
2- تحلیل برنامه های غذایی روزانه کودک و بررسی یادآمدهای تغذیه هفتگی کودکان و شناخت و تعیین اشتباهات به عمل آمده در تغذیه روزانه و ارائه توصیه های عملی و کاربردی به خانواده ها برای رفع تدریجی روش های غلط به کار برده شده.
3- تعدیل تدریجی و حذف کامل میان وعده های غذایی پرانرژی و فاقد مواد مغذی لازم (چیپس، پفک، هله و هوله، شربت ها و نوشابه ها)
4- افزایش به کارگیری مقدار بیشتری از فیبرهای محلول یا نامحلول در گنجانیدن غذاهای تهیه شده از غلات، حبوبات و سبزیجات مختلف و تعدیل تدریجی و حذف کامل شکلات شیرینی، کیک و بستنی های روزمره و جایگزینی آن ها با میوه های فصل و دانه ها و مغزها (آجیل شیرین و شور به صورت متعادل و متنوع).
5- افزایش مقدار لبنیات دریافتی نسبت به قبل از اجرای برنامه جدید حداکثر تا میزان دو تا دو و نیم واحد. لازم به یادآوری است عادت کردن افراد به میل کردن شیر بیشتر از حد نیاز که موجبات کم خونی و برخی از بیماری ها را فراهم می کند، توصیه نمی شود.
6- افزایش زمان فعالیت های جسمی و بازی های دسته جمعی و کاهش زمان تماشای تلویزیون.
7- ایجاد نظم در ساعات خواب زودهنگام شبانه و رعایت وعده های اصلی و میان وعده ها و عدم حذف وعده صبحانه.
8- تغذیه در محل مشخص و زمان معین و ظروف اختصاصی کودک و نوجوان.
9- خونسردی توام با قاطعیت در قابل تغذیه کودک و عدم به کارگیری زور و اجبار مبنی بر میل کردن حتمی تمام غذای داده شده و اتمام اجباری مقدار غذای سرو شده.
10- هرچه سن شروع چاقی پایین تر باشد، عوارض دراز مدت آن بیشتر، خطرناک تر و احتمال درمان چاقی برای همیشه بسیار ضعیف تر خواهدشد. لذا اقدام فوری جهت تاثیرگذاری در روند اضافه وزن کودکان و نوجوانان بسیار موثرتر واقع خواهدشد.
11- مهرورزی و بازار محبت معقول پدر و مادر به کودک و پاسخگویی به نیازهای برخورداری بچه ها از عواطف پدری و مادری از پرخوری های احتمالی و افسردگی های کودک جلوگیری کند.
12- عدم جبران یا قصور یا بی توجهی ها یا تنبیه های بی مورد با خوراندن یا خرید تنقلات رنگارنگ که خود عذر بدتر از گناه تلقی می شود.
13- اصلاح تدریجی عادات غذایی غلط و خارج از چارچوب برنامه های مورد نیاز و ناخنک زدن ها و ریزه خواری های مداوم.
14- کاهش دفعات تغذیه کودک در خارج از منزل به خصوص Fast Foodها و انواع ساندویچ، همبرگر، پیتزا و سیب زمینی سرخ کرده با سس ها پرچرب و انواع نوشابه ها و دسرهای خامه ای پر از قندهای ساده و چربی های اشباع شده.
15- کاهش مقدار نمک، شکر، افزودنی های مختلف، چربی های حیوانی و روغن های گیاهی جامد یا مایع فراتر از نیاز بچه به هنگام طبخ غذا در منزل.
16- کاهش استرس و اضطراب و دل نگرانی های کودکان و نوجوانان که به صورت پرخوری و ریزه خواری نمود پیدا کرده و به عنوان یک عامل تسکین شرطی در می آید و توجه و دقت در ایجاد نظم در ساعات خواب شبانه و جلوگیری از شب زنده داری آن ها.
17- محدود کردن مدت زمان نشستن در مقابل تلویزیون به مدت حداکثر یک و نیم یا دو ساعت در روز و منع کامل صرف غذا یا تنقلات نوشابه ها و شربت ها و غیره در هنگام تماشای تلویزیون.
18- عدم نشان دادن ابراز رضایت و محبت و تشکر والدین، مادربزرگ ها، پدربرزگ ها، عمه ها، عموها، خاله ها و دایی ها به صورت تقدیم انواع خوراکی ها و تنقلات رنگارنگ
19- به والدینی که یک یا هر دوی آن ها چاق هستند، توجه داده می شود اگر عوامل محیطی در قبال فرزندان پدران و مادرانی که وزن متناسب به قدشان دارند، احتمال چاقی فرزندان آن ها 9درصد است، در حالی که اگر یکی از شماها چاق و دیگری دارای وزن متناسبی باشد، این احتمال چاق شدن به 41 تا 50 درصد و اگر هر دو نفرتان چاق باشید، احتمال چاق و فربه شدن فرزندتان به 66 تا 86 درصد افزایش خواهد یافت.
منبع: سلامت نیوز؛دکتر سید ضیاءالدین مظهری متخصص تغذیه
انتهای پیام/