به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اگر نگاهی به نقشه زبان فارسی در طول تاریخ بیندازیم، با کاهش تدریجی میزان قلمرو این زبان و بهتبع، افراد مسلط به آن طی دو سده اخیر مواجه میشویم؛ امری که سبب شده تا گستره عظیم زبان فارسی از محدوده عراق تا چین، تنها به ایران، مناطقی از تاجیکستان و افغانستان محدود شود.
در دنیای امروز که عوامل اقتصادی و سیاسی، بیش از هر زمان دیگری بر زبان و فرهنگ تأثیرگذار است، بیم آن میرود که محدوده زبان فارسی از آنچه امروزه شاهدش هستیم، کوچکتر شده و دایره تنگتری را شامل شود. رقابتهای جهان امروز در حوزه اقتصادی و سیاسی سبب شده تا دیگر انتخاب زبان دوم، نه بهحسب علاقه که بیشتر بهحسب آیندهنگری از وضعیت فردای جهان صورت گیرد، در این شرایط وضعیت زبان فارسی در جمع زبانهای پرقدرتی چون چینی و انگلیسی به چه صورت است؟ آیا زبان فارسی با پشتوانهای کهن از فرهنگ و تاریخ، هنوز برای مردمان عصر تکنولوژی جذابیت دارد و اگر دارد، ما چه کردهایم تا این زبان را بیشتر معرفی کنیم و دایره نفوذش را وسیعتر کنیم؟ اینکه چرا چنین اتفاقی رخ داده و آیا وضعیت زبان فارسی در سالهای آینده، بهتر خواهد بود یا نه، پرسشی است که در پرونده «درّ دری» در خبرگزاری تسنیم به آن پرداخته خواهد شد.
در این پرونده قرار است مباحثی چون؛ وضعیت زبان فارسی در مقایسه با دیگر زبانها در خارج از کشور، میزان تسلط فارسیزبانان بر این زبان در محیطهای آموزشی و دانشگاهی، تهدیدات خارجی بر زبان فارسی و شرایط این زبان در کشورهای همزبان مطرح شود.
آنچه از لابهلای صفحات تاریخ از زبان فارسی یاد میشود، قدرت نفوذ و حیات این زبان بهمدت سدههای متمادی در خارج از مرزهای کنونی است. قدرتی که مرهون «قدرت حکومت مرکزی»، «قدرت نظامی» و البته و صدالبته «دیپلماسی فرهنگی» است. ورود زبان فارسی به مناطقی که امروز از آن با عنوان افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند و عراق یاد میشود، عمدتاً از طریق قدرت نظامی بوده (مانند آنچه درباره تاریخ زبان فارسی در افغانستان و هند یاد میشود) و در ادامه، آنچه منجر به حیات دائمی و یا چند سدهای این زبان شده، قدرت و نفوذ فرهنگی تمدن ایران اسلامی است که در مورد دوم، سهم شاعران و عارفان را نباید دست کم گرفت.
با نگاه به حیات زبان فارسی و امتداد آن تا به امروز، یکی از پرسشهای اساسی در ذهن این است که چرا زبان فارسی که قدرت و امپراتوری در خور توجهی بهمدت مدیدی در مناطق مختلف از جهان داشته، امروزه محدود به 120 میلیون نفر در جهان شده است؟ چه عواملی سبب شده تا وضعیت زبان فارسی اینچنین دستخوش تغییر شود؟ و آیا با توجه به شرایط فعلی جهان، میتوان انتظار داشت که دایره فعلی زبان فارسی از امروز تنگتر شود؟
مقابل پرسشهای فوق، پاسخهای متعددی میتواند قرار بگیرد؛ از تلاش کشورهای بیگانه در تسلط فرهنگی بر مستعمراتشان تا تلاش خودیها برای حذف تدریجی نمادهای فرهنگ و تمدن ایرانی. آنچه در این بین میتوان از آن بهعنوان پاسخ یاد کرد، خاطرات تلخ تاریخ است که امروز هم تکرار میشود؛ از تلاش انگلیسیزبانها در افغانستان گرفته تا سایه سیاستهای بلوک شرق بر کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی و البته لجامگسیختگی در برنامههای فرهنگی کشور که در نبود برنامهریزی منسجم و مدتدار، هر روز ره به سویی میبرد.
خبرگزاری تسنیم، با توجه به اهمیت این مسئله، پرونده ویژهای در این رابطه تدارک دیده که از امروز بهتدریج منتشر میشود.
انتهای پیام/*