وزارت نیرو را میتوان بدهکارترین وزارت خانه دولت نامید به گونه ای که بدهی این وزارت خانه به پیمانکاران بخش خصوصی و واحدهای تولیدکننده برق به 30هزار میلیارد تومان رسیده است. ریشه این بدهی عظیم را میتوان اختلاف هزینه تولید برق و قیمت پرداختی از سوی مصرفکنندگان دانست. در حال حاضر برای تولید، انتقال و توزیع هرکیلووات ساعت برق بدون در نظر گرفتن هزینه سوخت، حدود 100 تومان هزینه میگردد در حالیکه میانگین هزینه پرداختی از سوی مشترکین حدود 50 تومان برای هر کیلووات ساعت برق است. این اختلاف در قیمت تولید برق و هزینه دریافتی از مشترکین به صورت یارانه از طرف دولت پرداخت میگردد و ادامه این روند در سالهای گذشته سبب ایجاد حجم بالای بدهی برای وزارت نیرو شده است.
هفته گذشته نیز ستار محمودی قائممقام وزیر نیرو قیمت فروش برق در کشور را ارزان معرفی کرده و این اتفاق را علت انباشت یارانه دولتی در صنعت برق دانسته است. تخصیص یارانه حتی به بالاترین پلکان مصرف برق باعث شده است که سرانه مصرف انرژی الکتریکی در بخش خانگی ایران بسیار بیشتر از متوسط جهانی باشد. اختلاف قیمت تولید برق و هزینه دریافتی از مشترکین باعث شده است که با وجود خودکفایی در تأمین تجهیزات و اجرای پروژههای برقی مساله اصلی وزارت نیرو مباحث مالی و تأمین سرمایه باشد.
قائممقام وزیر نیرو اذعان داشته است که با وجود تمامی تلاشها برای فرهنگسازی مصرف بهینه برق، دستاورد کمی در افزایش بهرهوری در این حوزه داشته است. اگرچه فرهنگسازی مصرف بهینه برق به عنوان یکی از راهبردهای کنترل مصرف انرژی شناخته شده است، برخی از کشورهای دنیا با اعمال نظام تعرفهگذاری پلکانی-افزایشی مصرف برق مشترکین را به خوبی کنترل نمودهاند. در این روش، هزینه مصرف متناسب با میزان افزایش آن بالا می رود و در این صورت مصرف بیشتر با یارانه بیشتری همراه نمیشود و مشترکین پرمصرف به جای عموم مشترکین در کانون افزایش هزینه قرار می گیرند. نظام تعرفه گذاری پلکانی-افزایشی با توجه به روند مصرف عموم مردم، میزان مشخصی از هر حامل انرژی به عنوان الگوی مصرف تعریف میکند و هزینه مصرف کمتر از الگو، ارزانتر تعیین میشود. با عبور مصرف از مقدار الگو، قیمت به صورت ناگهانی افزایش مییابد تا مشترکین پرمصرف با پرداخت هزینۀ واقعی انرژی، رفتار خود را اصلاح کنند و فشار افزایش قیمت نیز از عموم مردم برداشته شود.
اگرچه در حال حاضر تعرفههای برق به صورت پلکانی تعیین شده اند اما تفاوت پلکانها برای مصارف بالای الگوی مصرف، از بازدارندگی مناسبی برخوردار نیست و مشترکین پرمصرف انگیزهای برای تغییر الگوی خود ندارند. بررسیها نشان داده است در صورت اجرای صحیح نظام تعرفهگذاری پلکانی-افزایشی نه تنها قیمت برق برای 83% از مشترکین تفاوت چندانی نمیکند بلکه هزینه برق برای مشترکین پایین الگوی مصرف کاهش خواهد یافت.
بنابر با توجه به اذعان مسولین وزارت نیرو مبنی بر تعرفهگذاری نادرست قیمت برق، لازم است که در گام اول تعرفه مشترکین پرمصرف برق به گونهای تعیین شود که میزان مصرف بالای الگوی تعیین شده، به اندازه قیمت صادرات برق(340 تومان برای هرکیلوات ساعت) تعیین گردد. در این صورت علاوه بر حذف یارانه پنهان تولید برق برای مشترکین پرمصرف، نیاز افزایش ظرفیت تولید برق در زمان پیک کاهش خواهد یافت.
* سید مسعود احمدی - کارشناس انرژی
انتهای پیام/