هم زمان با آغاز فصل تابستان و گسترش استفاده از وسایل سرمایشی، نیاز تولید برق در کشور افزایش پیدا خواهد کرد. اجرایی نشدن برنامههای افزایش ظرفیت تولید برق در کشور نیز مساله تامین پایدار برق برای جلوگیری از بروز خاموشی در کشور را با اهمیت بیشتری روبروکرده است. افزایش تقاضای مصرف برق، مسولین وزارت نیرو را به اتخاذ تدابیری ویژه برای مدیریت مصرف برق هدایت کرده و برنامههایی را برای عبور از بار حداکثر ارائه داده است. عموم برنامههای پیشنهادی وزارت نیرو برای کنترل مصرف برق، تشویق و تقاضا از مردم و صنایع برای کاهش مصرف برق است. در روزهای گذشته کردی مدیر عامل توانیر جزییات برنامه تشویقی توانیر برای عبور از بار حداکثر شبکه را اعلام کرده است. در این برنامه صنایعی که در زمان اوج مصرف،اقدام به صرفهجویی کنند هر کیلووات برقشان به قیمت 150 تومان خریداری میگردد. بر اساس این اطلاعیه در صورتیکه مشترکین اداری وتجاری از مولد اختصاصی خود برای تامین بخشی از برق مصرفی در ساعات بار حداکثر استفاده کنند؛ شرکت برق به ازای هر کیلووات تولید برق مبلغ 150تومان، و هزینه سوخت مصرفی (معادل 40درصد لیتر گازوئیل یا 25درصد مترمکعب گاز به ازاء هر کیلووات ساعت) پرداخت میکند.
از طرف دیگر ریاحی مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران اعلام کرده است که مصرف برق در تابستان 95 با رشد 8 درصد روبرو خواهد شد که با توجه به ظرفیت تولید برق در کشور(52 هزار مگاوات) نشان از کمبود 3 هزار مگاوات تولید برق در کشور است. مدیر عامل توانیر اعلام کرده است که سال 94 با مدیریت در مصرف برق توانستند 2 هزار و 200 مگاوات به کاهش پیک مصرف کمک کنند و پیشبینی شده است که این رقم در سال 95 تا سه هزار مگاوات از طریق مدیریت در مصرف افزایش یابد.
اعلام برنامههای تقاضا از مردم و صنایع برای کمک در زمان اوج مصرف برق در حالی از سوی وزارت نیرو اعلام شده است که اولا تحقق این امر با اما و اگرهای فراوانی همراه است و ثانیا از تغییر تعرفه مشترکین پرمصرف برق به عنوان راهبردی عملی در کاهش مصرف برق اسمی برده نشده است. در برخی از کشورهای پیشرفته دنیا برای مدیریت مصرف برق، از روشهای نوین تعرفهگذاری(پلکانی-افزایشی) استفاده کرده اند تا بدون خواهش و درخواست از مشترکین، میزان مصرف برق را در فصلهای مختلف سال کنترل میکنند.
در نظام قیمت گذاری پلکانی افزایشی، با توجه به روند مصرف عموم مردم، میزان مشخصی از هر حامل انرژی به عنوان الگوی مصرف مجاز تعریف میکند و هزینه مصرف کمتر از الگو، ارزانتر تعیین میشود. با عبور مصرف از مقدار الگو، قیمت به صورت ناگهانی افزایش مییابد تا مشترکین پرمصرف با پرداخت هزینۀ واقعی انرژی، رفتار خود را اصلاح کنند و فشار افزایش قیمت نیز از عموم مردم برداشته شود.
تعرفهگذاری فعلی برق به گونهای است که علاوه بر اینکه به تمام پلکانهای برق یارانه تعلق میگیرد، فاصله پلکانهای برق نیز به گونهای نیست که مشترکین پرمصرف انگیزه ای برای کاهش مصرف برق داشته باشند. نتیجه این نوع از تعرفهگذاری این است که مصرف بیشتر برق با دریافت یارانه بیشتری همراه است. در حال حاضر هزینه تولید، انتقال و توزیع برق (بدون در نظر گرفتن هزینه سوخت فسیلی برای تولید برق) حدود 100 تومان برای هر کیلووات ساعت و میانگین هزینه دریافتی از مردم حدود 50 تومان برای هرکیلووات ساعت است. تفاوت هزینه تولید و پرداختی از سوی مشترکین به صورت یارانه پنهان از طرف دولت پرداخت میگردد. اگر قیمت برق صادراتی به کشور عراق را در نظربگیریم(350 تومان) این اختلاف به 300 تومن برای هرکیلووات ساعت خواهد رسید.
بررسی ها نشان داده است که برای برای یک منطقه معتدل در کشور بیش از 87% از مشترکین خانگی ماهیانه کمتر از 250 کیلووات ساعت برق مصرف میکنند. در صورتی که این میزان از مصرف را به عنوان الگو در مناطق معتدل کشور در نظر بگیریم و بر مبنای الگوی پلکانی- افزایشی مصارف مازاد بر این الگو را با تعرفه برق صادراتی(350 تومان) یا بیشتر محاسبه کنیم، مشترکین پرمصرف که اقلیت جامعه را تشکیل میدهد انگیزه بالاتری برای کاهش مصرف برق خواهند داشت. با توجه به اینکه نیمی از بار حداکثر کشور در بخش خانگی مصرف میشود، محاسبات نشان داده است که در صورت اعمال نظام پلکانی-افزایشی در تعرفه برق میتوان 2000 مگاوات از بار حداکثر در کشور را کاهش داد.
بنابر این لازم است که شورای اقتصاد در گام اول با همکاری وزارت نیرو تعرفه برق مشترکین پرمصرف برای مصارف بالای الگوی مصرف را با افزایش قابل توجهی روبرو سازد که علاوه بر حذف یارانه پنهان این دسته از مشترکین، تامین بار حداکثر در تابستان با مشکل روبرو نشود.
*سید مسعود احمدی - کارشناس انرژی
انتهای پیام/