سیسی صحنه گردان صلح اعراب با اسرائیل

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر در ماه سپتامبر گذشته و در سازمان ملل دیدگاه خود را در خصوص توسعه پیمان کمپ دیوید بیان داشت و اکنون نیز از «صلح داغ» با اسرائیل سخن می‌گوید، گویی در نظر دارد طرح سازش با اسرائیل به دست او به سرانجام برسد.

وی در حالی از صلح داغ با اسرائیل سخن گفته است که تلاش دارد سایر کشورهای عربی و پیش از همه عربستان را نیز زیر چتر پیمان کمپ دیوید و یا صلح با اسرائیل در آورد.

کمپ دیوید؛ صلح بین مصر اسرائیل

این پیمان در سال 1978 به وسیله انور سادات رئیس جمهور وقت مصر و مناخیم بگین نخست وزیر وقت اسرائیل به امضار رسید و اولین پیمان صلح بین طرفین جنگ اعراب و اسرائیل به شمار می آمد و به صلح بین مصر و اسرائیل منتهی شد.

بر اساس پیمان کمپ دیوید سرزمین‌هایی که اسرائیل در طول جنگ با فلسطینی ها به اشغال درآورده بود رسما به اسرائیل تعلق گرفت.

فراز و نشیب پیمان کمپ دیوید

پس از برکناری حسنی مبارک دیکتاتور مخلوع مصر مردم و احزاب سیاسی این کشور لغو یا دست کم بازنگری در کمپ دیوید را خواستار شدند اما دهم فوریه 2011 و در پی واگذاری اختیارات کشور به شورای عالی نیروهای مسلح مصر، این شورا با صدور بیانیه ای، تعهد خود به معاهدات بین المللی و منطقه ای مصر از جمله کمپ دیوید را اعلام کرد.

هنگامی که محمد مرسی به ریاست جمهوری رسید، از تجدید نظر در پیمان کمپ دیوید خبر داد.

عبدالفتاح السیسی هنگامی که نامزد ریاست جمهوری مصر شد، به مصری‌ها وعده داد که کمپ دیوید را تغییر می‌دهد و در همین ارتباط در گفت‌وگو با تلویزیون اسکای نیوز عربی ضمن تشریح برنامه‌های انتخاباتی خود از آمادگی برای تغییر توافقنامه امضا شده با اسرائیل در سال 1978 خبر داده و گفت:‌ در صورتی که رئیس جمهوری شوم، اگر نیاز باشد این توافقنامه را تغییر خواهم داد.

السیسی پس از آنکه به ریاست جمهوری رسید از توسعه این پیمان سخن گفته و زمانی که در ماه سپتامبر گذشته عازم سازمان ملل شد در آنجا نیز این موضوع را مطرح کرد.

اظهارات السیسی در مورد صلح داغ با اسرائیل

اکنون همزمان با  شصت و هشتمین سالروز نکبت، عبدالفتاح السیسی در جست وجوی «صلحی بسیار داغ» با اسرائیل است و به بیانی دیگر هدف او از مطرح کردن صلح داغ  زنده کردن «ابتکار صلح عربی» است که میراث به جا مانده از دو پادشاه متوفی سعودی ملک فهد و ملک عبدالله است.

ابتکار صلح عربی در سال 2002 و در جریان نشست سران عرب در بیروت توسط ملک عبدالله پادشاه وقت سعودی  مطرح شد که هدف از آن توافق صلح همه جانبه بین کشورهای عربی و اسرائیل بود.

کلید خوردن ابتکار صلح عربی

دولت عربستان در سال 1982 با  طرح ملک فهد، سیاست انکار حق موجودیت برای اسرائیل را کنار گذاشت و پس از آن نیز در کنفرانس مادرید در سال 1991، عربستان و اسرائیل با تقویت روابط مشترک به منظور مقابله با مشکلات متعدد منطقه‌ای در بخش‌های مختلف از جمله مشکلات مربوط به آب، محیط زیست، اقتصاد، پناهجویان و کنترل تسلیحات، پنج کار گروه مشترک تشکیل دادند.

در پی این تحولات طرح پیشنهادی ملک عبدالله که پس از کنفرانس بیروت در سال 2002 ارائه و بعدها به طرح ابتکاری صلح اعراب معروف شد، موجب شد عربستان در دوستی با اسرائیل یک گام به جلو حرکت کند و پیشنهاد داد که به شرط عقب‌نشینی اسرائیلی‌ها تا مرزهای چهارم ژوئن سال 1967 و حل مشکل پناهجویان فلسطینی بر اساس قطعنامه 194 سازمان ملل متحد، روابط اسرائیل و جهان عرب و مسلمانان، عادی‌سازی شود.

نقشه برنامه ریزی شده السیسی برای همسایگی عربستان با فلسطین اشغالی

اکنون السیسی در حالی از توسعه کمپ دیوید سخن می‌گوید و در نظر دارد صلح مصر و اسرائیل گسترش پیدا کرده و کشورهای عرب خلیج فارس را نیز شامل شود که پیش از این با بخشیدن دو جزیره راهبردی تیران و صنافیر زمینه هم مرز شدن عربستان با فلسطین اشغالی را فراهم کرد.

در آن زمان منابع نزدیک به رئیس جمهوری مصر فاش کردند که دلیل واگذار کردن دو جزیره مزبور به عربستان، تمایل به گسترش توافقنامه کمپ دیوید است.

نکته قابل تامل اینکه روزنامه لبنانی الاخبار با انتشار گزارشی در ارتباط با تحولات اخیر روابط مصر و عربستان در سایه واگذاری دو جزیره تیران و صنافیر به ریاض از هماهنگی سران این دو کشور با رژیم اسرائیل خبر داده  و نوشت: دیدگاه نهاد ریاست جمهوری مصر در توسعه کمپ دیوید مبتنی بر برقراری صلح در منطقه با اجرای تعهدات گسترده اسرائیل است که جزئیات آن روشن نشده است.

السیسی معتقد است که اکنون و در این شرایط «فرصت بزرگی برای آینده و زندگی بهتر و برخورداری از ثبات بیشتر و نیز  همکاری واقعی» فراهم شده است.

وی در همین ارتباط در سخنان خود در شهر اسیوط مصر که تلویزیون‌های اسرائیلی به درخواست او، آن را پخش کردند، از صلح داغ با اسرائیل سخن گفت.

السیسی همچنین از رهبران احزاب اسرائیلی خواست تا با طرح  تشکیل دو کشور که به نفع نسل‌های آینده بوده و زمینه را برای ورود به مرحله جدید فراهم می‌کند، موافقت کنند.

وی در چارچوب تاکید بر اعتماد و اطمینان بین مصر و اسرائیل گفت که  نیروهای نظامی مصر برای مبارزه با تروریسم در مناطقی که در توافقنامه کمپ دیوید آمده است، مستقر می‌شوند.

رئیس جمهور مصر پرچمدار دوستی عرب‌ها با اسرائیل

السیسی که پشتش به حمایت‌های کشورهای عرب خلیج فارس  گرم است، تاکید کرد که  قاهره آماده است تا نقش میانجی را بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها ایفا کند به ویژه اینکه  معاهده صلح بین مصر و اسرائیل زمینه‌ساز یک صلح واقعی و مستمر است.

با وجود اینکه ریاض تاکنون به طور علنی در صحنه حضور نداشته است، اما منابع بلند مرتبه سیاسی گفته‌اند که این اقدامات السیسی از حمایت گسترده سعودی برخوردار است.

السیسی همچنین گفته بود که اگر فلسطینی‌ها بتوانند آرزوی تشکیل کشور مستقل را محقق ساخته و در امنیت و ثبات زندگی کنند، روابط بین ما بسیار داغ و گرم خواهد بود.

جالب اینکه رئیس جمهوری مصر در حالی آرزوی صلح و روابط گرم با اسرائیل را در سر دارد که در سخنان اخیر صهیونیست‌ها را در باره اینکه جولان سوریه برای همیشه متعلق به آنها است، نادیده گرفته و و حتی تشکیل جلسه کابینه اسرائیل در داخل خاک اشغالی سوریه را به فراموشی سپرد.

نکته دیگر اینکه السیسی در حالی فلسطینی‌ها را به حل و فصل مشکلات فراخوانده و از صلح با اسرائیل سخن می‌گوید که مذاکرات سازش بین فلسطین و اسرائیل از سال 2014 متوقف مانده است و «فرانسوا اولاند» رئیس جمهوری فرانسه نیز اخیرا از تعویق مذاکرات صلح خاورمیانه در ارتباط با حل و فصل قضیه فلسطین در پاریس خبر داد.

اولاند ضمن تاکید بر لزوم اجرای طرح ابتکاری کشورش برای از سرگیری مذاکرات صلح خاورمیانه، اعلام کرد: «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا نمی‌تواند 30 مِی به فرانسه سفر کند و به همین دلیل برگزاری این کنفرانس به تابستان موکول شده است.

این در حالی است که فرانسه چند ماه پیش طرحی را برای از سرگیری مذاکرات سازش میان تشکیلات خودگردان فلسطین و اسرائیل مطرح کرد و در این میان تشکیلات خودگردان فلسطین از این طرح مبتنی بر برگزاری کنفرانس بین المللی به منظور حل و فصل قضیه  فلسطین استقبال کرد اما رژیم صهیونیستی با این طرح مخالفت کرده و از سرگیری گفت و گوهای دو جانبه با فلسطینیان را خواستار شد.

کوتاه آمدن عرب‌ها در برابر اسرائیل

در این میان تازه‌ترین تحول در خصوص تکاپوی عربی برای تحکیم روابط با اسرائیل و سازش با آن این است که اخیرا کشورهای عربی خلیج فارس و پیش از همه عربستان با ارسال پیام به اسرائیل برای تغییر و اصلاح ابتکار صلح عربی اعلام آمادگی کرده‌اند.

اصلاح طرح ابتکار صلح عربی که میراث دو پادشاه قبلی عربستان یعنی ملک فهد و ملک عبدالله است، در حالی مطرح شده است که اسرائیل پیش از این بارها به آن دست رد زده و به آن نه گفته بود و جالب اینکه اکنون عرب‌ها در انتظار پاسخ اسرائیل هستند تا بلافاصله پس از آن مذاکرات مربوط به اصلاح ابتکار صلح عربی در قاهره انجام شود.

سعودی‌ها تمایل دارند تا همه موضوعات و مباحث مربوط به مسائل داخلی فلسطین و مذاکرات  فلسطینی – اسرائیلی در قاهره محدود شود.

مهر تایید اتحادیه عرب بر پیشنهاد صلح با رژیم صهیونیستی

کشورهای عضو اتحادیه عرب از پیشنهاد عبدالفتاح السیسی برای صلح با اسرائیل استقبال کرد و در همین راستا احمد بن حلی معاون دبیرکل اتحادیه عرب به تازگی  در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای ضمن استقبال از پیشنهاد صلح با اسرائیل ابراز عقیده کرد که  به نظر ما اکنون وقت آن رسیده که اعراب با اجماع به یک موضع واحد رسیده و برای تحقق آن در مساله فلسطین گام بردارند.

وی گفت: مصر در حال حاضر ریاست اتحادیه عرب را برعهده دارد، بنابراین حق طرح پیشنهادات را در این زمینه دارد.

وی با اشاره به تلاش‌های مصر برای پایان دادن به اختلافات بین گروه‌های فلسطینی، پیشنهاد صلح با اسرائیل را را به مثابه تقویت فرصت نقش‌آفرینی مصر در بحران بین فلسطینیان و اسرائیل و تامین منافع ملی برشمرد.

اسرائیل به خواهش عرب‌ها چه پاسخی خواهد داد؟

ارسال پیام عربستان و برخی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به تل آویو مبنی بر آمادگی برای اصلاح ابتکار صلح عربی که شبکه 10 تلویزیون اسرائیل آن را فاش کرد،  موضوع جدید و یا غیرمنتظره‌ای نیست.

در همین ارتباط «عصمت منصور» از کارشناسان سیاسی عرب گفت: این اقدام حاصل نزدیک شدن روابط عربستان و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس با اسرائیل و تحت تاثیر  مسائل منطقه‌ای است.

به گفته وی عربستان بارها چه در سطح مشاوران غیررسمی و چه توسط شخصیت های نزدیک به قصر پادشاهی سعودی اعلام کردند که عربستان از در دوستی با اسرائیل در آمده است و البته این چیزی است که علنی شده است و مشخص نیست دیگر چه چیزهایی هنوز پنهانی باقی مانده است!

منصور در عین حال تاکید کرد که رویکرد عربستان در قبال اسرائیل و ائتلاف منطقه‌ای آن و نیز درخواست عبدالفتاح السیسی برای دوستی با اسرائیل در صورتی در اسرائیل موثر واقع خواهد شد که گفت‌وگوها با «یستحاق هرتسوگ» رهبر مخالفان به موفقیت برسد و ائتلاف کابینه اسرائیل به گونه‌ای تغییر کند که بیانگر تمایل آن به پاسخگویی به تلاش‌ها برای صلح باشد.

وی توضیح داد که در مورد انتخاب اویگدور لیبرمن به عنوان وزیر جنگ نیز باید گفت که این اقدام پاسخ غیرمستقیم اما روشن اسرائیل به کشورهای عربی است مبنی بر اینکه نتانیاهو همچنان به افراط‌گرایان و تمام کسانی که با صلح مخالف هستند، توجه دارد.

در نتیجه چنانچه کشورهای عربی این رویکرد اسرائیل را به درستی ارزیابی کنند متوجه پاسخ آن به پیشنهادات و درخواست‌های برقراری روابط نزدیک خواهند شد.

در همین راتباط برخی از نویسندگان و روزنامه‌نگاران عرب در رسانه‌های مختلف اینگونه اظهار نظر کردند که آنچه تحقق صلح با اسرائیل را تقریبا ناممکن می‌سازد این است که دیدگاه اسرائیل مبتنی بر این است که «کوتاه آمدن» و یا تسلیم کردن  هر بخشی از خاک فلسطین و یا بلندی‌های جولان و غیره به مثابه تسلیم تمام خاکی است که در اختیار دارد، در نتیجه این رویکرد عرب‌ها محکوم به شکست بوده و چیزی جز هدر دادن وقت و سرپوش گذاشتن بر بحران‌های کنونی  به اضافه توهم تکاپو در مسیر تحقق صلح نیست که از هم اکنون نتایج آن مشخص است.

لزوم اعمال فشار بر اسرائیل به جای برقراری روابط نزدیک

همچنین ناظران سیاسی بر این باورند که کشورهای عربی باید اکنون مخالفت خود را با ائتلاف نتانیاهو-لیبرمن اعلام کنند زیرا این ائتلاف تهدیدی برای مقدسات عربی و اسلامی و نیز قضیه فلسطین به شمار می‌آید از همین رو به جای نزدیک شدن به اسرائیل باید فشارهای خود را بر آن افزایش داده و او را به امتیازدهی مجبور کنند.

در مقابل «هانی ابوسباع» یک کارشناس سیاسی عرب دیگر نیز تاکید دارد که برخی نشانه‌های موجود حاکی از این است که این رویکرد عرب‌ها در قبال اسرائیل بی‌اساس نیست بلکه در اسرائیل هماهنگی گسترده‌ای در این خصوص در جریان است.

وی در توضیح این مطلب افزود: پیشنهاد عرب‌ها به اسرائیل مبنی بر اصلاح ابتکار صلح عربی مبتنی بر یک راهبرد مشخص با درنظر گرفتن دلایل متعدد است که مهم‌ترین آن صف‌بندی در قبال ایران و نیز تلاش برای ضربه‌زدن به حزب الله است.

به گفته این کارشناس مسائل سیاسی در مراحل بعدی پیش‌بینی می‌شود که یک کمیته اسرائیلی تشکیل شده و ملاحظات خود را  در قبال پیشنهاد عرب‌ها به وزارت خارجه آمریکا منتقل کند.

وی گفت: به طور خلاصه با توجه به ترکیب کابینه کنونی اسرائیل هیچ امیدی به پیشرفت موضوع صلح وجود ندارد به ویژه اینکه تمام برنامه‌ها و احزاب این کابینه و نیز اظهارات علنی و ایدئولوژیک آن مبتنی بر ضدیت با صلح است.

به هر حال کشورهای عربی منتظر پاسخ اسرائیل به پیشنهاد اصلاح ابتکار صلح عربی هستند و در این خصوص به طور خاص بر موضوع بلندی‌های جولان و حق بازگشت آوارگان فلسطینی متمرکز شده‌اند تا به محض دریافت پاسخ اسرائیل مذاکرات مربوط به پیشنهاد اصلاح ابتکار صلح عربی را به رهبری مصر آغاز کنند.

حمایت‌های گسترده عربستان از السیسی و قدرشناسی رئیس جمهوری مصر

در این میان ناگفته پیداست که السیسی  از سال 2013 از حمایت گسترده عربستان برخوردار بوده است اما اینکه وی در قدردانی از این حمایت‌های گسترده چه کرد، سوالی است که می‌توان پاسخ آن را در سفر چندی پیش ملک سلمان به مصر پیدا کرد.

واگذاری دو جزیره تیران و صنافیر با این ادعا که این دو جزیره در اصل متعلق به عربستان بوده و مصر فقط  آنها را اجاره کرده بود، به مثابه قدردانی السیسی از ملک سلمان و حمایت‌های مالی او بود که البته برای افکار عمومی مصر غیر قابل قبول بود.

نکته اینجاست که واگذاری این دو جزیره  و سپس اعتراضات مصری‌ها یک موضوع داخلی و یا بین عربستان و مصر به نظر می‌رسید اما ظاهرا اینگونه نبود زیرا تحلیل روزنامه «هاآرتص» بر این فرضیه مهر باطل زد و نشان داد که این موضوع فراتر از یک قضیه مصری- سعودی بلکه مرتبط با  امنیت رژیم صهیونیستی است.

به بیان دیگر در آن زمان هاآرتص ضمن اینکه اقدام مصر در واگذاری این دو جزیره به عربستان را «معامله‌ای خوب و به نفع اسرائیل» توصیف کرد،پیش بینی کرد که چه بسا انتقال این دو جزیره زمینه عقد کمپ دیوید دیگر و این بار با عربستان را فراهم کند.

البته هاآرتص در تایید این پیش‌بینی و خوشبینی نسبت به نتایج واگذاری این دو جزیره به عربستان به موارد متعدد همکاری و رایزنی‌های پنهان و آشکار آن با اسرائیل اشاره کرد.

ناگفته پیدا است که این مواضع آل سعود نشان می‌دهد که عربستان قصد دارد با تسلط بر جزایر صنافیر و تیران، همکاری‌های نظامی و اقتصادی را با اسرائیل بیش از پیش گسترش دهد.

اینجا باید پرسید آیا ملک سلمان با امضای کمپ دیوید جدید با اسرائیل به انور ساداتی دیگر تبدیل می‌شود؟

انتهای پیام/