ابراهیم نعیمی در گفتوگو با خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» درباره تذکرات پیاپی مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم افزایش سرعت رشد علمی کشور و هشدارهای ایشان نسبت به کاهش سرعت این رشد اظهار کرد: عوامل بسیاری در پیشرفت علمی کشور دخیل هستند که باید به همه آنها در جایگاه خود توجه شود.
وی افزود: برخی از این عوامل شامل نظامهای فرهنگی و ارزشی حاکم بر جامعه، مسائل اقتصادی و نظام آموزشی هستند؛ در واقع ما باید مجموعه اهداف و چشماندازهای 20 سال آینده کشور را در زمینه علمی با هم در نظر بگیریم و خود را نسبت به آنها مقایسه کنیم؛ باید ببینیم که نسبت به این عوامل در چه نقطهای قرار گرفتیم و به چه نقطهای میخواهیم برسیم.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: چیزی که کاملاً مشخص است و آمارها نیز نشان میدهند، کاهش رشد علمی کشور به خصوص در چند سال اخیر بوده است.
برای رسیدن به نظامهای پیشرفته دنیا باید با سرعت و شتاب بیشتری حرکت کنیم
وی ادامه داد: ما اگر بخواهیم به نظامهای پیشرفته دنیا برسیم، از آنجایی که این نظامها چند مرحله در علم از ما جلوتر هستند، باید سرعت پیشرفت علم در کشور را با شتاب و سرعت بیشتری پیش ببریم اما زمانی که این سرعت کاهش مییابد، در وحله اول به وضعیت فعلی آنها نمیرسیم و در وحله دوم از نقاط اصلی هدف خود در زمینه علمی روز به روز فاصله میگیریم.
عضو هیئت علمی دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به این سؤال که چه آسیبهایی در کمین رشد علمی کشور هستند، متذکر شد: زمانی که رشد علمی کشور کاهش مییابد، مفهوم آن، این است که دانشجویان و اساتید دانشگاهها اولویت خود در زمینه علمی را از دست دادهاند و در زمینههای دیگر فعالیت میکنند.
وی افزود: زمانی که این اولویت کاهش مییابد یعنی انرژی، هزینه و وقتی که چهرههای علمی کشور باید در این زمینه بگذارند و به فعالیت علمی و پژوهشی بپردازند، در زمینه دیگری خرج میشوند.
صرف وقت و هزینه لازم توسط مسئولان علمی کشور، زمینه پیشرفت آن در کشور را فراهم میسازد
نعیمی در پاسخ به این سؤال که نوع نگاه دستگاهها مرتبط با رشد علمی، مانند معاونت علمی، وزارت علوم و ... چه تأثیری میتواند بر رشد یا تنزل علمی کشور داشته باشد، گفت: مسئولان بالادست به طرق مختلف میتوانند معین حرکتهای علمی کشور باشند و موجب تسهیل سرعت و شتاب سریعتر آن شوند.
وی افزود: زمانی که مسئولان حوزه علمی وقت لازم برای جهتدهی و حرکت علم به سوی پیشرفت را بگذارند، زمینههای پیشرفت آن بسیار مشهود میشود و سرعت بیشتری مییابد اما زمانی که ضعف در این موضوع دیده شود، طبیعی است که شاهد رشد چشمگیری در این زمینه نخواهیم بود.
فعالیتهای علمی که نتیجهای در بر نداشته باشند، هیچ پیشرفتی برای کشور به ارمغان نمیآورد
نعیمی در ارزیابی خود از عملکرد مسئولان امر در حوزه علمی کشور خاطرنشان کرد: این بخشها بسیار میتوانستند بهتر از این عمل کنند؛ ببینید هدف اصلی در زمینه علمی و هر زمینه دیگری، نتیجه به دست آمده از فعالیتهای انجام شده در آن زمینه است؛ در حال حاضر اگر به پای حرف مسئولان این حوزه بنشینید، لیست بلندی از فعالیتهای انجام شده در این حوزه به شما ارائه میدهند اما این رویکرد درست نیست چرا که نتیجه این فعالیتها مدنظر است نه فعالیتی که نتیجهای در بر نداشته است.
وی ادامه داد: متأسفانه آمارها نشان میدهد که این فعالیتها نتایج لازم را به دست نیاورده است.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به مؤلفههای رشد علمی کشور و الزامات آن یادآور شد: ببینید در ابتدا از جهت سیستم حاکمیتی کشور، در حوزههای مختلف باید نگاه علمی وجود داشته باشد، از طرف دیگر نیز سیستم فرهنگی حاکم بر جامعه دانشگاهی و علمی باید پژوهش را محور اصلی فعالیتها و اولویتهای خودشان قرار دهد.
روند ارتقای اساتید کشور، روند مناسبی نیست
عضو هیئت علمی دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: به عنوان مثال اولویتهای وزارت علوم برای ارتقای اساتید روند مناسبی ندارد؛ وزارت علوم، نوشتن مقاله در آیاسآی را اولویت ارتقای اساتید کشور قرار داده است، از طرفی نتیجه فعالیتهای انجام شده در حوزههای مختلف علمی مانند پزشکی، مهندسی و ... را برای انتشار به مجلات بینالمللی با عنوان آیاسآی میفرستد.
وی افزود: از آنجایی که ما نمیتوانیم این مقالات علمی را تبدیل به ثروت کنیم، با چاپ شدن آنها در آیاسآی دیگر کشورها از آنها استفاده میکنند که در نتیجه ما برای ارتقای اساتید کشور، مجاب به پرداخت مبالغی به آنها میشویم؛ این روند اساساً اشتباه است.
لزوم ایجاد بستری در داخل کشور برای ارزیابی فعالیتهای علمی و پژوهشی
وی ادامه داد: اگر قرار باشد الزاماتی در پیشرفت علمی کشور وجود داشته باشد، باید بستری در داخل کشور فراهم شود که ما بر اساس آن، فعالیتهای علمی خود را ارزشیابی کنیم؛ در واقع یکی از الزامات اصلی کشور در حوزه علمی، این است که فعالیتها و کارهای پژوهشی و علمی برای ارزیابی فراتر از مرزها نروند و در داخل کشور مورد ارزیابی قرار گیرند.
نعیمی در پایان یادآور شد: موضوع اصلی کشور در حال حاضر این است که مطابق سخنان مقام معظم رهبری، رشد علمی کشور کاهش یافته و این روند در سالهای اخیر مشهودتر بوده است؛ امیدوارم که این روند به زودی از کاهش و تنزل به افزایش و پیشرفت تغییر کند.
انتهای پیام/