کتابهای آموزش زبان انگلیسی در ایران «انسان تسلیم در برابر آمریکا» تربیت می‌کند
"کتابهای آموزش زبان انگلیسی با هدف تربیت نسل جدیدی در ایران و دیگر کشورهای مشابه ایران، تولید می‌شوند که دید مثبتی نسبت به آمریکا و اقدامات آن در جهان داشته باشد و رهبری آمریکا در جهان را، به عنوان حقیقتی انکارناپذیر، به چالش نکشند."
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، سوسن قهرمانی دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی چندی پیش به عنوان نماینده دانشگاه الزهرا(س) سخنانی را درباره موضوع وضعیت تدریس زبان در ایران در محضر رهبر معظم انقلاب مطرح کرد.
این استاد دانشگاه، سی سال است در دانشگاه‌های مختلف ایران، زبان انگلیسی تدریس می‌کند. به گفته خود 60 سال است که به زبان انگلیسی سخن می‌گوید و پیش از آنکه زبان فارسی را فراگیرد، انگلیسی را آموخته است. وی در نطق خود در محضر رهبر انقلاب نکات بسیار مهمی را درباره مسئله زبان و جایگاه زبان فارسی مطرح کرد که با تمجید رهبر معظم انقلاب مواجه شد.
خبرنگار تسنیم به سراغ وی رفته و با این استاد زبان، گفت‌وگویی مفصل درباره مسائل مربوط به تدریس بدون برنامه زبان انگلیسی در ایران و نگرانی‌های رهبر معظم انقلاب در این حوزه انجام داده است.
آنچه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی دو ساعته خبرنگاران تسنیم با این استاد دانشگاه است.
تسنیم: به عنوان اولین سوال کمی از زندگی خود و چگونگی آشنایی‌تان با زبان انگلیسی بگویید؟
** قهرمانی: بسم‌الله الرحمن الرحیم. متولد آبادان هستم و از این بابت خوشحالم. زیرا احساس می‌کنم بسیاری از اتفاقات خوب زندگی‌ام در آبادان ریشه دارند.مادر و پدرم اصالت خوزستانی داشتند ولی بزرگ شده و تحصیل‌کرده آمریکا بودند و برای کار در شرکت نفت به آبادان آمدند. با اینکه هر دو کارمند شرکت نفت بودند؛ روحیه، فکر معنوی و هنری‌شان سنخیتی با جو صنعتی و اداری حاکم بر پالایشگاه نداشت و خانه سازمانی ما نمایشگاه ساده و صمیمی با صنایع دستی ایرانی بود.
زمانی که برای خرید به بازار می‌رفتیم مادرم تأکید داشت جنس ایرانی بخریم. پنجاه سال پیش که ما در بازار آبادان راه می‌رفتیم، بسیاری از کاسبان و صنعتگران بازار، مادرم را به عنوان کسی که مشوق ایشان در تولید محصول ایرانی است، می‌شناختند. از طرف دیگر، حرف‌ها و نصیحت‌های روزمره پدرم همیشه آمیخته با داستان‌ها و حکمت‌های سعدی بود.
مادربزرگ من آمریکایی بود و مادرم که با او در آمریکا بزرگ شده بود، فارسی را به سختی صحبت می‌کرد. خانواده‌ام سه ماه پس از تولد من به آمریکا بازگشتند و زمانی که من پنج ساله بودم، دوباره به ایران آمدند.در محیط خانه با مادرمان انگلیسی صحبت می‌کردیم و وقتی در آبادان به مدرسه رفتیم فارسی را به خوبی آموختیم.از کلاس اول تا نهم را در مدارس ایران گذراندم.
** مادرم در کودکی ما را نسبت به بی اعتمادی به آمریکا هوشیار می‌کرد
مادرم همیشه اخبار و مجلات انگلیسی زبان را می‌خواندند و نسبت به زورگویی‌ها و اقدامات آمریکا در ویتنام و فلسطین معترض بودند. آن زمان کنسولگری آمریکا در شهر خرمشهر فعال بود، مسئولان آن دائما به شرکت نفت سر می‌زدند و مهمانی‌های متعددی برگزار می‌کردند. مادرم به ما می‌گفت که مراقب باشیم چون افراد کنسولگری فارسی بلدند و جاسوس هستند.
با این که سن‌مان کم بود، با ما در مورد ژست‌های مصنوعی و متکبرانه دیپلمات‌‌‌ها حرف می‌زد و عنوان می‌کرد، پشت این مهمانی‌ها و رفت و آمدها، مشغول نقشه کشیدن برای آینده ایران و جاانداختن فرهنگ و سبک زندگی آمریکایی هستند.دائم به ما گوشزد می‌کرد که این افراد قابل اعتماد نیستند، از کارنامه سیاه دزدی‌ها و خرابکاری‌هایشان در جنوب ایران و اتفاقاتی که در نوجوانی شاهد بود تعریف می‌کرد.
** تسنیم: واکنش دوستانتان به تسلط شما بر زبان انگلیسی در آن سن کم چه بود؟
قهرمانی: همکلاسی‌هایم که می‌فهمیدند ما در خانه انگلیسی صحبت می‌کنیم، دائم به من می‌گفتند خوش به‌حالت و من واقعا متعجب بودم که بلد بودن زبان انگلیسی چه امتیازی محسوب می‌شود که همکلاسی‌هایم بابت آن به من غبطه می‌خورند؟ زندگی گرم و صمیمی آبادان و دوستان آبادانی‌ام را خیلی دوست داشتم، همواره برایم سؤال بود که چرا همکلاسی‌هایم تصور می‌کنند که من به دلیل تسلط به زبان انگلیسی نسبت به آنها برتری دارم. حتی گاهی اوقات پیش خودم فکر می‌کردم کاش انگلیسی بلد نبودم تا بتوانم به دوستان و همسایه‌ها نزدیکتر شوم و زندگی ایرانی آنها را بدون مانع و مزاحمت انگلیسی تجربه کنم.
مادرم با اینکه موافق سبک زندگی اروپائی‌ها نبود اما فکر می‌کرد اگر من و خواهرم در بهترین دبیرستان‌ها و دانشگاه‌های آنها درس بخوانیم و علم‌شان را یاد بگیریم و به ایران برگردیم، بهتر می‌توانیم خدمت کنیم و برای کشورمان مفید باشیم.
از کلاس دهم به همراه خواهرم برای ادامه تحصیل به انگلیس رفتیم. از زمانی که وارد مدرسه شدیم، با وجود اینکه انگلیسی‌مان کامل و خوب بود، با برخوردهای عجیبی مواجه شدیم. دختران چهارده ساله انگلیسی با حالتی تمسخرآمیز و متکبرانه از ما می پرسیدند ایران کجاست؟ شما آنجا هنوز شترسوار می‌شوید؟ چرا این رنگی هستید؟ ما که در کنار مادر با بعضی از عادت‌های روزمره آمریکایی بزرگ شده بودیم، مدام زیر ذره‌بین آنها بودیم.مثلا آمریکایی‌ها برای غذا خوردن چنگال را در دست راست خود می‌گیرند، اما انگلیسی‌ها چنگال را در دست چپ می‌گیرند. من و خواهرم هنگام غذاخوردن در سالن غذاخوری بزرگ مدرسه شبانه‌روزی دخترانه چنگال را در دست راستمان می‌گرفتیم اما مدیر مدرسه همواره به این مسئله جزئی ایراد می‌گرفت و بلافاصله به ما اخطار می‌داد که چنگال را در دست چپ بگیرید و مانند آمریکایی‌ها غذا نخورید!
تلفظ واژه water [آب] در لهجه انگلیسی و آمریکایی متفاوت است و هنگامی که با لهجه آمریکایی آن را ادا می‌کردیم به شدت به ما انتقاد می‌کردند که باید حتما آن را با لهجه انگلیسی بیان کنیم. تجربه سه سال زندگی و درس خواندن در یکی از بهترین دبیرستان‌های انگلستان برای ما که در محیط پیچیده انگلیسی/آمریکایی شرکت نفت در آبادان بزرگ شده بودیم، غریبانه، تلخ، سخت و پر از مبارزه بود.
** تسنیم: دوران دانشگاه را کجا سپری کردید؟
- قهرمانی: در هفده سالگی برای ادامه تحصیل به آمریکا رفتم. حدود یک سال در این کشور سکونت داشتم اما برخلاف انتظار خانواده و دوستانم، با وجود اینکه در محیط شبه آمریکایی رشد کرده بودم، غلبه ریشه‌های معنوی و ایرانی نگذاشت آن محیط را تحمل کنم. برای من که همیشه دنبال رابطه‌های انسانی، صمیمی و بدون چشم‌داشت بودم و در پناه باورها و سنت‌های معنوی احساس آرامش می کردم، تصمیم برای سکونت و تحصیل در محیط مطلقاً مادی و سرد کالیفرنیا غیرقابل تصور بود.
در سال 52 به ایران بازگشتم. با توجه به واحدهای عمومی گذرانده و اینکه دانشجوی بین المللی محسوب می‌شدم تنها می‌توانستم رشته زبان و ادبیات انگلیسی را انتخاب کنم. هر چند علاقه‌ای به این رشته نداشتم، اما سرنوشت من را به سمتی برد که چالش فکری و اصلی زندگی‌ام بود. زبان انگلیسی برای من خلاصه اتفاقات پیچیده و پر از تناقض زندگی در آبادان، انگلستان و آمریکا بود.
** تسنیم: در سخنان‌تان فرمودید زمانی که انگلیسی صحبت می‌کردید همکلاسی‌هایتان به آن غبطه می‌خوردند.به نظر شما چرا مردم ما این موضوع را یک امتیاز می‌دانند؟
** قهرمانی: فراگیری هر زبان و علمی می‌تواند برای زندگی افراد هم یک نعمت و هم یک حجاب مضر و غفلتی مضاعف محسوب شود. باید بدانیم ریشه‌های آن زبان یا علم در کجا رشد و نمو پیدا کرده و امروز در خدمت چه تفکرات و اهدافی است.
انگلیسی، زبان آمریکای امروز است که با قدرت‌طلبی و استکبار می‌گوید زبان من نیز باید مسلط و غالب باشد. موضع و تحلیل امروز من به عنوان استاد آموزش زبان انگلیسی متکی به تجربه‌های متنوع با این زبان در طول سال‌ها تحقیق و تدریس در دانشگاه‌های مختلف است.
وقتی بعد از ازدواج، قبل و پس از انقلاب، دوباره برای تحصیلات تکمیلی به آمریکا و کانادا رفتم هیچ وقت اجازه ندادم، زندگی رایج دانشگاهی تبدیل به جریان اصلی در زندگی شخصی‌ام شود، اجازه ندادم قالب‌های علمی و درسی بر من غالب شده و چشم و گوش من را ببندند. همیشه فضای علم و آموزش را محل تقابل دو جبهه کار و فکر جهادی، مردمی، تحقیق، تدریس آیین نامه‌ای و تقلیدی دیده‌ام.
با نگاه به آموزه‌های امام ـ رحمة الله علیه ـ نیز فهمیدیم هر چیزی را که یاد می‌گیریم و یا هر موقعیتی را پیدا می‌کنیم امتیاز نیست، بلکه فرصتی برای تکلیف الهی است.
** تسنیم: دلیل غبطه خوردن دوستان را به تسلط تان بر زبان انگلیسی چه می‌دانید؟
قهرمانی: این مسئله محصول حل شدن در نظام آموزشی وارداتی ماست. البته این پدیده مختص ایران نیست، غلبه باورهای مادی و دنیوی در یادگیری و علم، زیاد و در عین حال نامرئی است که آدم‌ها را از ریشه‌ها، تعلقات خانوادگی و اجتماعی غافل و جدا می‌کند.
اگر علمی را که نوجوان و جوان مؤمن ایرانی ما در دانشگاه و مدرسه یاد می‌گیرد متصل به زندگی، ایمان و جامعه‌اش باشد، این علم او را تبدیل به یک فرد آگاه و با بصیرتی که خودش، هویتش را انتخاب کرده می‌سازد و به قول حضرت آقا از دانش‌آموزی و دانشجویی به مجاهد فی سبیل الله بودن می‌رساند.
** نیاید در آموزش زبان انگلیسی تسلیم آموزش وارداتی شویم
یادگیری زبان انگلیسی را باید در این فضا وسیع‌تر دید و فهمید. اگر در ایران زبان انگلیسی را با این هوشیاری تدریس کنیم می‌توان از فواید آن بهره برد، اما زمانی که تسلیم نظام آموزشی وارداتی شویم و اتصالات آن با ایمان و زندگی اسلامی مردم را قطع کنیم، لطمات زیادی را متحمل می‌شویم.
** تسنیم: به نظر شما زبان انگلیسی در کشورمان باید چگونه تدریس شود که هویت زبان فارسی حفظ شود؟
** قهرمانی: همان طور که حضرت آقا بارها در سخنانشان فرموده‌اند؛ هنوز بخش‌های مهمی از نظام آموزشی ما بر پایه و روال زمان طاغوت است و نیاز به تحول اساسی دارد.
مسئولان و تصمیم‌گیران ما در آموزش و پرورش و آموزش عالی هنوز بعد از 37 سال در بسیاری از موارد مهم سردرگم‌اند و نمی‌توانند فراتر از رسیدگی به مسائل روزمره به مشکلات ریشه‌ای کشور در تعلیم و تربیت رسیدگی کنند. البته این کاری نیست که مسئولان بدون کمک اساتید دانشگاه و حوزه از عهده آن برآیند. به همین دلیل تذکرات رهبر انقلاب درباره مسائل علمی یا همین زبان انگلیسی به ما کمک می‌کند که بتوانیم نیروهایمان را در جهت انقلابی و درست متمرکز کنیم.
در حال حاضر درباره آموزش جاری زبان انگلیسی در ایران، مانند بسیاری دیگر از علوم، مشغول شاخ و برگ‌ها شده‌ایم اما از ریشه در حال سوختن هستیم. امروز آموزش زبان انگلیسی در کشور ما "یله" و "رها" شده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این مسئله مطرح شد که به متون درسی زبان انگلیسی دسترسی داشته باشیم، اما یادگیری زبان فقط خواندن و ترجمه نیست. زبان یک پدیده پیچیده و همان طور که گفتم یک معجزه الهی است، به دلیل ماهیت خلاقش با فکر و نفس انسان عجین و همراه است.
**امروز آموزش زبان انگلیسی در کشور ما "یله" و "رها" شده است
اگر می‌خواهیم در مسیر رسیدن به اهداف بلند انقلاب در انسان‌سازی حرکت کنیم باید هوشیارانه و صبورانه مراقب زبانی که به قول حضرت علی ـ علیه السلام ـ انسان در پشت آن مخفی است، باشیم. توجه به مسئله زبان، در حقیقت توجه به مسئله سلامت نفس انسان در زندگی فردی و اجتماعی است.
** تسنیم: آیا تاکنون رصدی از وضعیت آموزش زبان انگلیسی در کشور انجام داده‌اید؟
** قهرمانی: اکنون در کتاب‌ها و کلاس‌های رایج آموزش انگلیسی در ایران، محتوایی جهت‌دار و کلیشه‌ای به فرزندان و جوانان ما آموزش داده می‌شود. بر اساس چندین تحقیقی که دانشجویان من در قالب رساله‌های کارشناسی ارشد و دکترا انجام داده‌اند می‌گویم؛ انتخاب مطالب کتابهای درسی آموزش زبان از طرف شرکت‌های نشر معروفی مثل آکسفورد، کمبریج یا پیرسون به نحوی انجام می‌شود که حتی در مقیاس‌های علمی و اجتماعی خودشان هم، متعلق به گروه‌هایی از جامعه است که معمولا جاهل، ساده‌لوح، بی‌ظرفیت و سطح پایین شناخته می‌شوند.
**متون آموزشی آکسفورد برای ایرانیان متعلق به جامعه ساده لوح انگلیس است
طراحی و نگارش این متن‌ها طوری است که به ما القا کند این قشر از جامعه آنها، با مدل زندگی، غرق در غلفت و اسرافشان، برترین نمونه‌های موفقیت در جهان هستند و پیشرفت و موفقیت ما هم در گرو شبیه شدن به آنهاست.
مثلا در متن کتاب تعریف می‌کنند که ملکه انگلیس فلان شکل است، هنرپیشه‌ها و خواننده‌های آنها چه کار می‌کنند، غذاها، لباس‌ها، خانه‌ها و مسافرت‌های آنها به عنوان بهترین‌های دنیا چگونه است.با تبدیل سبک زندگی ساختگی و نمایشی این کتاب‌ها به آرزوهای فرزندانمان، آنها را از واقعیات زندگی‌شان در ایران و حتی واقعیت پر از تلاطم و گرفتاری زندگی اروپایی و آمریکایی دور می‌کنند.
امروز گروهی از نخبگان ما در برابر زبان انگلیسی و علوم وارداتی تسلیم محض هستند، برخی از اندیشمندمان بدون اینکه خودشان بدانند، مسخ شده‌اند و حتی قشر روشنفکر نیز بر این باورند که آنها( غرب) برتر از ما هستند. برخی افراد سعی دارند تلویحاً جوی را ایجاد کنند که گویی اجازه نداریم درباره محتوای منابع آموزش زبان انگلیسی که به صورت دست نخورده وارد ایران می‌شود انتقادی داشته باشیم.
**گروهی از نخبگان در برابر علوم وارداتی تسلیم محض هستند
مطابق اسناد دیپلماسی عمومی آمریکایی‌ها، ٰکتاب‌های آموزش زبان انگلیسی با هدف تربیت نسل جدیدی در ایران و دیگر کشورهای مشابه ایران، تولید می‌شوند که دید مثبتی نسبت به آمریکا و اقدامات آن در جهان داشته باشد و رهبری آمریکا در جهان را، به عنوان حقیقتی انکارناپذیر، به چالش نکشند.
در این شرایط وقتی ما می‌خواهیم، با کمک اساتید و دانشجویان عالم و باتجربه خودمان، کتابهای آموزش زبان را در تراز نوجوان و جوان عزیز، مومن، باسواد و هوشیار ایرانی تولید کنیم، این افراد می‌گویند شدنی نیست و باید از انتشارات و متخصصین معتبر اروپایی و آمریکایی استفاده کنیم.
همین انتشارات و متخصصین خارجی، برای حفظ نفوذ و بازار مالی گسترده‌شان در ایران و جهان، با ژست علمی و بی‌طرفانه در قالب رشته‌های دانشگاهی تعلیم و تربیت و آموزش زبان شرایط را طوری جلوه می‌دهند که انگار کتاب‌ها و تحقیقات خوب فقط به دست آنها نوشته می‌شود و اساتید و دانشجویان ما نیز وقتی از لحاظ علمی پیشرفته و معتبر به حساب می‌آیند که به آنها ارجاع دهند و از روی دست آنها بنویسند.
** تسنیم:از وضعیت آموزش زبان انگلیسی در کشورهای دیگر اطلاع دارید؟
** قهرمانی: امروزه بحث آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان در میان عده‌ای از متخصصین آموزش زبان دوم قوت گرفته است. دانشگاه تگزاس آمریکا، کتاب‌هایی را برای آموزش زبان فارسی چاپ کرده و آنها را به آمریکایی‌ها یا ایرانیانی که در آنجا متولد شده‌اند و تمایل به یادگیری زبان فارسی دارند، ارائه می‌کنند.
**محتوی کتابهای آموزشی فارسی خارج از کشور مملو از مفاهیم منفی درباره ایران است
در فیلم‌های آموزشی یکی از این کتاب‌ها، شاهد روایتی از یک پسر جوان ایرانی هستیم که دنبال مهاجرت از ایران است. او و خواهرش مرتب با دوستان خود در قهوه‌خانه/کافی‌شاپ قرار ملاقات می‌گذارند و موضوعاتی که در خلال این روایت درباره ایران مطرح می‌شود غالبا مفاهیم منفی و ناامیدکننده‌‌ای درباره ایران است اینکه آمار تصادفات و مرگ و میر در ایران بالاست، جوانان ایرانی بی‌کار و افسرده و به دنبال خروج از کشور‌اند، محدودیت‌های فراوان اجازه کار به جوانان هنرمند ایرانی نمی‌دهند و …
ایرانیان و آمریکایی‌های مقیم تگزاس با مشارکت یکدیگر و با حمایت علمی و مادی دانشگاه تگزاس،کتابهای درسی را با جهت‌گیری مطلوب خود تولید کرده‌اند، اما هنوز عده‌ای از متخصصین ما در ایران ادعای بی‌طرفی آنها در کار علمی را درست و موجه می‌دانند و به محققین ایرانی که در تحلیل‌هایشان موضع صریح و روشنی در برابر استکبار علمی آنها می‌گیرند، اعتراض می‌کنند و اعتبار علمی آنها را زیر سؤال می‌برند.
** تسنیم: شما در بخشی از سخنان خود در محضر رهبر انقلاب به مقاومت زبان بومی کشورها در مقابل زبان کشورهای استکباری به عنوان یک چالش مشترک اشاره کردید؟ آیا در این خصوص تحقیقی کرده‌اید یا با زبان‌شناسان کشورهای دیگر در ارتباط هستید؟
** قهرمانی:برخی معلمان و اساتید دانشگاه در کشورهایی مثل فلسطین، مالزی، هند، پاکستان، ترکیه، چین، آفریقای جنوبی، مکزیک و برزیل به صورتی خودجوش و مردمی جمع‌های منسجم و گسترده‌ای را تشکیل داده‌اند و هم در بعد نظری و پژوهشی و هم در صحنه عمل و اقدام، برای تربیت معنوی و علمی نسل جوان خود، قدم‌های ظاهرا کوچک اما محکم و عمیقی برداشته‌اند.
آنها به این مسئله پی برده‌اند که برای آزادی و عدالت واقعی باید علوم و سنت‌های آموزش‌های خود را احیا کنند و صحنه علم را در دست خود بگیرند. درد ما در مسئله زبان و علم با این افراد مشترک است. به نظرم برای توفیق در کارهایمان، به جای اینکه به موسسات بزرگ، مدعی و دروغگوی اروپایی و آمریکایی چشم بدوزیم، باید به سراغ همین دوستان عالم، متواضع و صادق همدرد خود رویم که در حقیقت سابقه تاریخی و علمی‌شان به چندهزار سال قبل می‌رسد.
** ایجاد طرح درسهای جدید و ضد استعمار از سوی شبکه علمی کشورهای ضد استعمارگر
در سال‌های اخیر، یکی از فعالیت‌های مشترک ما با این شبکه‌های علمی، که چند هزار عضو در سراسر دنیا دارد، (توضیح درباره این شبکه نیازمند فرصت مفصل دیگری است) طراحی و تدوین طرح درسهای نو و ضداستعماری در رشته‌های مختلف برای مدارس و دانشگاه‌هاست.بنده در حوزه آموزش زبان، کتاب‌ها و طرح درس‌هایی را تهیه کردم.
کار تحقیق و تدریس من فقط منحصر در زبان انگلیسی نیست. با همراهی چند جوان محقق و جهادی در چندین فضای یادگیری متنوع و با سنین و قشرهای مختلف، در حد وسع خودمان، تجربه‌های متفاوت و خودمانی در آموزش زبان‌های فارسی و انگلیسی ،فلسفه و روش‌های تعلیم و تربیت به وجود آورده‌ایم.
** تسنیم: آموزش و پرورش می‌گوید خانواده‌ها اصرار فراوانی دارند که آموزش زبان انگلیسی از دوره ابتدایی آغاز شود، به نظر شما این خواسته خانواده‌ها معقول و منطقی است.
** قهرمانی: در چند سال اخیر از روی کنجکاوی، در جلسه اول کلاس‌هایم با دانشجویان کارشناسی رشته زبان و ادبیات انگلیسی در دانشگاه الزهرا - سلام الله علیها - از دانشجویان کلاس به شکل تک تک می‌پرسم که شما زبان انگلیسی را کجا یادگرفته اید؟ از میان سی دانشجوی کلاس از اقصی نقاط ایران، همگی به انگلیسی مسلط هستند و بدون استثناء در مدرسه دولتی درس خوانده‌اند، غیر از کلاس‌های انگلیسی مدرسه که از راهنمایی آغاز می‌شود، نزد خودشان نیز انگلیسی را آموخته‌اند و هیچ وقت احساس نیاز به شرکت در کلاس‌های آموزشگاه‌های زبان نکرده‌اند.
منظورم این است کهفرزندان علاقه‌مند و کوشای ایرانی با کمی راهنمایی می‌توانند غیر از انگلیسی چند زبان دیگر هم یاد بگیرند و هیچ مانع و اشکالی در این زمینه نیست.چون نظام آموزشی حاکم، مشکلات و خلاءهای اساسی‌تری دارد، وارد کردن انگلیسی در نظام یادگیری در سنین کودکی و تأکید نامعقول و نابجا بر آن، فرزندان و معلمان ما را به بیراهه می‌برد.
در صورت برقراری نظام سالم و متعادل تعلیمی در مدارس، یادگرفتن چند زبان در سنین نوجوانی، به شرط حفظ اتصالات حیاتی و فکری، می‌تواند مفید بوده و به رشد ارتباطات علمی و جهانی ایران کمک کند.
سنگ زیرین نظام تعلیمات ما در ایران باید زبان فارسی باشد، نیاز اصلی امروز کشور در این بخش تلاش برای طراحی روش‌ها و محتواهای مطلوب ایرانی-اسلامی در آموزش زبان‌های دیگری که برای تأمین اهداف انقلاب و کشور اولویت دارند، است.
چندین سال پیش، زمانی که در دانشگاه مازندران تدریس می‌کردم، گروه فلسفه کنفرانسی برگزار کرده بود و چند استاد فلسفه از انگلیس به بابلسر آمده بودند. در وقت استراحت، دانشجویان دور اساتید جمع شده بودند و اکثرشان در حد سلام و احوالپرسی با آنها صحبت می‌کردند.
دو نفر از دانشجویان که چند جلسه بیشتر به کلاس من نیامده بودند و چندان انگلیسی بلد نبودند، سراغ این اساتید رفته و از یکی از آنها پرسیدند: تعریف شما از زبان چیست؟ استاد انگلیسی متعجب شده و گفته بود تعریف زبان در فرهنگ لغات این است. اما این دو دانشجو گفته بودند که نه، تعریف خود شما از زبان چیست؟
لذا یادگیری زبان بسیار فراتر از قواعد دستوری زبان و حفظ تعداد زیادی از کلمات است، پیداشدن معانی و سؤالات عمیق و جسارت در بیان آنها چیزی است که این دو نفر، قبل از دستور و کلمات، به آن رسیده بودند.
مواد خامی که در طول سال‌های طولانی درس و تحقیق، شناخت و معرفت امروز من از آنها شکل گرفته و پخته شده، زبان و کلماتی است که در صحنه‌های گوناگون مبارزه ساخته شده است و برای من این زبان، با آنچه در کتاب‌ها و کلاس‌های رایج آموزش زبان یاد می‌دهند و یاد می‌گیرند، فاصله زیادی دارد.
آغاز گفت‌وگوهای ما در دبیرستان انگلیسی با Hello و How are you? [سلام و چطوری؟] نبود و همانطور که گفتم همکلاسی‌های ما با Why? [چرا؟]های تحکم آمیز زیاد و انواع تعابیری که به ما می‌فهماند هیچ جایی در بین آنها نداریم، به استقبال ما آمدند.زبانی متکی به قدرت و غرور اجتماعی و معنوی ایرانی ما بود که آمیخته با سکوتی معنادار، هم ایستادگی ما در مقابل نخوت و جهل آنها را ممکن می‌کرد و هم مقاومت درونی ما را تقویت کرده و ظرفیت هضم چالش‌های مبارزه را در ما افزایش می داد.
همین سیر معرفتی و زبانی که امروز آن را زبان مقاومت می‌نامیم، وقتی به حضرت امام - رحمة الله علیه - و انقلاب اسلامی رسید، عمق، جهت و وسعت دیگری پیدا کرد. همه ما فهمیدیم که وجود ما و علم و زبان ما باید در خدمت مبارزه برای اعتلای اسلام قرار بگیرد.
با چنین تجربه و فهمی است که من به عنوان یک معلم، هیچگاه نمی‌توانم به خاطر ادعاهای توخالی ظاهرا علمی و فرهنگی، درس و تحقیق را بیرون و برکنار از این جبهه تاریخی مقاومت ببینم و با تن دادن به راحت‌طلبی مرسوم، از شاگردانم با محصولات حاضر و آماده رایج، که مثل ٰفست فودهاٰ، مدارس و دانشگاه‌های ما را بمباران می کنند، پذیرایی کنم.
به تازگی خبردار شدیم که جک سی ریچاردز،(مولف و مشاور بین المللی نیوزلندی آموزش زبان)که کتابهای او تحت عنوان اینترچنج در بازار ایران به فروش می‌رسید، در حال نگارش کتابهای جدیدی برای آموزش انگلیسی در آسیا و به خصوص مسلمانان است. انفعال و بی‌عملی ماست که راه را برای امثال او باز می‌کند که با نقشه و برنامه دقیق هم اعتبار و درآمد هنگفتی از طریق انتشار این کتاب‌ها کسب کنند و هم به بسط نگاه دنیوی و مادی در زبان و علم کمک کنند.
**تسنیم: طرحی درباره آموزش زبان انگلیسی دارید که قابل ارائه به نهادهای علمی، آموزشی کشور باشد؟
** قهرمانی: یکی از طرح درس‌ها و کتاب‌هایی که ما در حال حاضر مشغول طراحی و نوشتن آن هستیم؛ آموزش انگلیسی با الهام از قصه کشتی حضرت نوح - علیه السلام - است. قطعات و لایه‌های گوناگون این داستان فضای زیبا و عمیقی برای یادگیری زبان به وجود می‌آورند.
مثلا طبیعت، دریا، طوفان، کشتی و حیات حیوانات در ادبیات اسلامی و ایرانی معانی متنوعی دارند و می‌توان با زبانی شیرین و نمادین از حروف الفبا شروع کرد و با نگاهی جامع و ژرف زبان را در اتصال با علوم دیگر و همچنین قصه‌های دیگر پیامبران الهی - علیهم السلام - یاد گرفت و سعی کرد در پناه کلمات طیبه به مشکلات و موانع حیات طیبه در زمانه ما پرداخت.
به عنوان مثال حضور ظاهرا ساده حیوانات در محمل این داستان قرآنی موجب تعالی زبان، اندیشه و زندگی و دریچه و معیاری برای درک مشکلات پیچیده روز و تعامل درباره آنها است. کلمات طیبه believe [باور و اعتقاد]، honesty [صداقت]، patience [صبر] و haq / حق در کتاب ما جایگاهی مهم و محوری دارند و حلقه‌های اتصال باطن و ظاهر روش‌ها، متون آموختن زبان در طرح درس ما هستند.
کتابهای فرهنگ لغات انگلیسی امروز، کلماتی مثل سلام [salaam]، نماز [namaz]، صلوة [salat]، ان‌شاءالله [insha’allah]، حج [hajj] و حاجی [hajji] را ذکر می‌کنند و آنها را جزء زبان انگلیسی پذیرفته‌اند. این اتفاق نشانه‌ای از تحول وسیع‌تری که انقلاب اسلامی ما به دنبال وقوع آن است، مانند پایداری مسلمانان در پایبندی‌شان به اسلام و به تعبیر حضرت آقا، که ملهم از زبان قرآن است، تبعیت نکردن از دشمنان و کفار با جهادی کبیر خواهد بود.
زبان مقاومت برای ما یکی از خاکریزهایی است که در این جهاد کبیر از جبهه جهانی مستضعفین پاسداری و محافظت می‌کنند. دفاع مقدس ما در طول هشت سال جنگ تحمیلی هنوز ادامه دارد و فقط صورت خاکریزهاست که عوض شده است.
گفت‌وگو از فاطمه کریمی و فاطمه امیرقهرمان
انتهای پیام/
