حکایت مترویی که در تونل گیر کرده/قلب فرودگاه قم از تپش ایستاد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، واکاوی دلیل اصلی عدم تحرک و اجرای پروژه‌های عمرانی با نگاهی به وضعیت دیروز و امروز شهر قم و بررسی جدگانه پروژه‌های زمین مانده مسئله‌ای است که باید همواره پیش چشم مسئولان استان باشد.

روی سخن این گزارش با کلنگ‌زنی‌های متعدد پروژه‌های شهری و استانی است که تاریخ بهره‌برداری آنها به اتمام رسیده، اما هنوز عملیات عمرانی ادامه دارد.

سنت کلنگ‌زنی برای احداث پروژه‌ها از آغاز دوره توسعه بنا نهاده شد. به این نیت که شاید اگر کلنگ اول را یکی از مقامات بزند، کار با جدیت پیش می‌رود و یا اینکه در روند اجرای پروژه‌ها اختلالی ایجاد نشود، کلنگی را به‌دست مقامی دادند و او نیز کلنگ احداث پروژه‌ را بر زمین کوفت. رفتن همانا و کلنگ در زمین ماندن همانا.

چراکه شاید کمتر کسی می‌دانست که این تازه اول راه و مشکلات است، چون تا کارگاه تجهیز شود و کارگران مشغول کار شوند، هنوز راه زیادی باقی بود. الغرض اینکه در استان قم و کلان‌شهر قم پروژه‌های کلنگی یا به عبارتی، کلنگ زنی شده فراوانی است که به بهره برداری که نرسیده است هیچ، حتی بعضاً میان زمین و هوا معلّق است و معلوم نیست عاقبت کارشان به کجا انجامد.

قلب فرودگاه از تپش ایستاد

21 بهمن 1389 بود که خیل مدیران و مسئولان استان قم به منطقه نمونه گردشگری طرلاب در جاده قم – سلفچگان، در فاصله 25 کیلومتری از شهر قم، 125 کیلومتری از فرودگاه امام خمینی (ره) تهران و 14 کیلومتری از ابتدای جاده در زمینی به مساحت 15 هزار هکتار گسیل شدند تا کلنگ احداث اولین فرودگاه مسافری بخش خصوصی و نخستین شهر فرودگاهی کشور را محکم بر زمین بکوبند و در آینده‌ای نزدیک مردم قم را از مشکلی دیرینه برهانند.

یکی از مسئولان مدعو در مراسم کلنگ زنی این پروژه گفت: امروز شاهد هستیم که با تلاش مسئولان، آبادانی در شهر قم آغازشده است و به بخش خصوصی توجه می‌شود.

عملیات احداث آغاز شد و ساختمان‌ها یکی پس از دیگری در دل بیابان‌های بی آب و علف قد کشیدند و بالا رفتند اما به یک‌باره ایست قلبی، پروژه را از حرکت باز ایستاند و کُما آغاز شد.

آنچه تاکنون محرز شده است، صدور حکم قضایی مبنی بر توقف روند اجرا و خلع‌ید پیمانکار است. گویا آن‌قدر گره قانون در این مورد محکم و پیچیده است که حتی دستانی پرتوان هم، قدرت باز کردن آن را ندارند.

کار سهامداران فرودگاه هم برپایی تجمعات گوناگون و استمداد از مسئولینی است که قرار بود روزی آنها را در باندی به طول 4 هزار و 680 متر و عرض 60 متر  فرود آورند و با تاکسی وی‌های متقاطع، به یکی از 3 ترمینال بزرگ داخلی، بین‌المللی، زیارتی و باری که در پروژه پیش‌بینی‌شده بود برسانند.

قطار هوایی معلق در رودخانه

خبر کوتاه بود و عجیب، نه فقط برای مردم قم که برای جامعه مهندسان کشور بسیار شگفت‌انگیز می‌نمود که خبر آمد، "قطار هوایی" درراه است.

این قطار هوایی که بیشتر کذایی بود، منوریل نام داشت و بنا بود به حمل‌ونقل عمومی قم کمک کند اما بیشتر شبیه تبدیل قم به موش آزمایشگاهی بود.

پروژه‌ای که شهردار تهران، پایه‌های آن را از بیخ برید و دور انداخت، اما ظاهراً خیلی دور نرفت و در قم فرو افتاد.

رودخانه قمرود تبدیل به سَری شد که پزشک زیبایی تازه‌کاری، بنا دارد کاشت مو را بر آن تجربه کند. ازاین‌رو هر روز ستون‌های بلند بتنی، یکی پس از دیگری به اهتزاز درآمد تا دیگر سر رودخانه قم هم خلوت نباشد.

در بهمن‌ماه 1390 که مشاور رئیس‌جمهور وقت و مدیران استان برای احداث کلنگ این پروژه پادرهوا به سطح رودخانه رفتند، معلوم بود این دولت که هیچ، دولت بعدی هم توان اتمام آن را ندارد و اثری از بهره مردم در این پروژه دیده نخواهد شد.

گفته شد در فاز نخست، 7 کیلومتر، در مدت‌زمان 30 ماه و با هزینه‌ای بالغ‌بر 19 میلیارد تومان این پروژه افتتاح می‌شود. اما تا امروز که بیش از یک سال از موعد بهره‌برداری آن گذشته و هزینه‌های آن به‌مراتب بالاتر رفته است، معلوم نیست بیش از این ادامه پیدا کند، چراکه نه اثری از ایستگاه، نه نشانه‌ای از قطار و نه خبری از افتتاح است.

مترویی که در تونل گیر کرده

متن دعوت‌نامه ازاین‌قرار بود: میدان کشاورز، انتهای بلوار حضرت معصومه (س)، بعد از زیرگذر بلوار امام علی (ع)، محل شروع احداث پروژه متروی قم. شهریور 92 دریکی از حاشیه‌ای‌ترین نقاط شهر قم، وعده احداث یکی از لوکس‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی به مردم قم داده شد.

پروژه‌ای که برای تمامی کلان‌شهرهای کشور تعریف‌شده است و بعد از تهران، در قم به‌عنوان شهری پرمسافر و زائر پذیر، با سالی 20 میلیون نفر مسافر، امری حیاتی و حتی دیرهنگام به نظر می‌آمد.

طبق روال گذشته، خادمان زحمت‌کش سراسیمه رفتند تا هرکس که زودتر رسید، کلنگ را از آن خود کند، اما چیزی نگذشت که رییس وقت شورای اسلامی شهر و شهردار وقت، زبان به گلایه و تهدید گشودند و سخن از عدم تأمین منابع مالی پروژه توسط دولت به میان آوردند و گفتند، شهرداری قم نمی‌تواند از منابع خودش برای تکمیل مترو و منوریل استفاده کند و اگر بودجه دولتی نباشد ما مجبور هستیم پروژه را تعطیل کنیم!

همین هم شد و مدتی بعد به دلیل عدم تأمین منابع مالی موردنیاز، پروژه تعطیل شد و پس از چندی باز به حرکت درآمد اما لاک‌پشتی؛ تا امروز که هنوز حفاری به اتمام نرسیده است، چه برسد به احداث 14 ایستگاه از شیخ‌آباد تا جمکران و بعید است ماشین حفاری مترو به این زودی‌ها راهی به بیرون پیدا کند.

بیمارستانی که مایه خجالت همه دولت‌هاست

نزدیک 20 سال، یعنی دو دهه، یعنی دو نسل، یعنی 5 دولت، یعنی ده‌ها استاندار و فرماندار و مدیرکل علوم پزشکی و...، یعنی نماد برجسته مدیریت ناکارآمد برای احداث یک بیمارستانی که البته مرحوم واقف آن، زمان وقف گمان نمی‌کرد کار خیر او نیمه‌تمام بماند و بنایی که 24 هزار متر مربع زمین را در اختیار گرفته بود تا در 9 طبقه، 400 تخت را به بخش درمان قم اضافه کند، امروز به این وضع اسف‌بار گرفتار شود.

بیمارستانی که سال 1377 کلنگ زنی شد، اگر همین امروز بخواهد افتتاح شود باید ساختمانش بازسازی شود، چراکه فقط 13 سال پروژه در وضعیت نیمه‌کاره رها بوده و نزدیک 20 سال از عمرش می‌گذرد و دیگر با استانداردهای امروز به‌هیچ‌وجه همخوانی ندارد.

اما مسئولان علوم پزشکی می‌گویند با 50 میلیارد وام دولت و تأمین مابقی نیاز از طریق خیرین و دیگر راه‌ها، در حال انجام مراحل اتمام این پروژه هستند و برای چندمین بار وعده داده‌اند که در سال 95 افتتاح می‌شود.

جالب اینجاست که دولت در سال 93 کلنگ احداث بیمارستان 1000 تختخوابی را با وعده بهره‌برداری 36 ماهه از آن بر زمین پردیسان قم کوفت که با این وضع بعید به نظر می‌رسد که به این زودی‌ها هم افتتاح شود.

تقاطعی که آینه دق شد

7 شهریور 92 یکی دیگر از روزهایی بود که مسئولان قم با کلنگی در دست، رفتند تا افتخار بر زمین کوفتن آن را به نام خود ثبت کنند و عملیات احداث پروژه‌ای دیگر را آغاز کنند. پروژه‌ای که همه آن را با نام تقاطع عمار یاسر، 15 خرداد می‌شناسند اما این روزها به "آینه دق" شهرت یافته است.

به منظور رفع مشکلات ترافیکی قم قرار شد 48 کیلومتر به شبکه معابر اصلی قم اضافه شود که 1300 متر آن در این پروژه گنجانده شد و وعده اتمام 15 ماهه اولین تقاطع غیر هم‌سطح قم را دادند. اما گویا این کلنگ زنی چندان خیروبرکت نداشت. چراکه نه پروژه در آن تاریخ تمام شد و نه بعدازآن دیگر اثری از همان مسئولان بود. از استاندار، شهردار، رئیس شورای شهر، مدیرعامل پیمانکار و... همه و همه صندلی‌های خدمت را ترک گفتند و خادمان بعدی جایشان را گرفتند.

این وسط پیمانکار هم که عرصه را خالی دید، بیل و کلنگ را بر زمین نهاد تا به دیگر کارهایش برسد و هر وقت وارثی برای این میت پیدا شد، رد دیون کند.

حالا بیش از عمر تعیین‌شده برای احداث این تقاطع گذشته است و هنوز خبری از بهره‌برداری از آن نیست. تا جایی که احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در دیدار با شهردار قم گفت: مردم از روند اجرای پروژه 15 خرداد ناراضی هستند و این پروژه باید به‌سرعت تمام شود.

این پروژه ازجمله کلنگ‌های در زمین فرورفته ای‌ست که داد از نهاد مردم درآورده. پروژه‌ای که دیگر خودش هم امیدی به افتتاحش ندارد.

وقتی محمد دلبری شهردار سابق قم طرح‌های کلان شهری را در قم با هدف رفع تنگناهای شهری بنا نهاد، قرار بود در مدت دو سال اتفاقاتی در قم رقم بخورد که بعضی هنوز هم از آن با عنوان انقلاب یاد می‌کنند.

به هر صورت با توجه به تجمیع پراکنده ادارات در منطقه یک و منطقه هفت قم، تصمیم گرفته شد تا رینگ دوم شهر با ایجاد تقاطع سه سطحه عمار یاسر – 15 خرداد تکمیل شود.

خلق سرمایه راه حل رفع موانع استان

سال 92 کار شروع شد و قرار شد 15 ماهه تحویل مردم شود، نشان به آن نشان که 36 ماه می‌گذرد و هنوز تمام نشده است. از گرد و خاک تا آلودگی صوتی تا تصادفات و حوادث مردمی و آزار مردم منطقه و ... دیگر حرفی نمانده که رسانه‌ای نگفته باشد. ولی باز هم وعده پشت وعده. تا جایی که دیگر داد نمایندگان مردم در مجلس هم درآمده و از این همه تاخیر خسته شده‌اند.

با این همه شرح باید پرسید چرا کارهای عادی و روتین که در دیگر کلانشهرهای کشور با مهندسان، تجهیزات و قانونی داخلی که همه به‌صورت یکسان از آن بهره‌مندند، بی سروصدا و دردسر انجام می‌شود، اما به قم که می‌رسد با هزار و یک مانع و مشکل مواجه می‌شود؟

پاسخ شاید در سخنان سیدمهدی صادقی استاندار قم و سید حسن رضوی رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قم است، آنجا که صادقی گفت: 60 دردصد منابع دولت در مرکز و ستاد هزینه می‌شود که مدیران استان باید بجای نشستن، بروند و منابع لازم را تأمین کنند.

و رضوی که عنوان کرد: مدیران استان سرمایه‌پذیر نیستند و پول محورند، که تا وقتی پول باشد کار می‌کنند و نمی‌توانند خلق سرمایه کنند؛ این مسئله‌ای است که هم دکتر لاریجانی و هم استاندار قم بشدت از آن گله دارند.

و شاید این گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان متقن‌ترین دلیل در تاخیر اجرای پروژه‌هاست اینکه‌ "مدیران منتظر آمدن سرمایه‌گذار ننشینید که اگر این مشکل حل نشود هیچ مشکلی در استان قم حل نخواهد شد."

انتهای پیام/