به گزارش گروه رسانههای خبرگزاری تسنیم، در مسائل و مشکلات اجتماعی وقتی پاسخ ها درباره چرایی ایجاد و افزایش آمار آن قانع کننده نیست پای زنان به میان کشیده می شود، آنها محرک ناهنجاری ها تلقی شده، سیبل انتقادات می شوند و متهم اصلی پرونده. این موضوع به ویژه در بحث آسیب های اجتماعی بیش از پیش پررنگ می شود. بدون توجه به این موضوع که در مسائل اجتماعی هر دو جنس تاثیر دارند و به یک میزان نقش. مساله ای که آنقدر در بطن جامعه رسوخ کرده که باعث تخریب جایگاه واقعی دختران و زنان شده، تخریبی که خود از اشکال مهم خشونت علیه زنان است. این موج حملاتی که متوجه زنان است از کجا نشات می گیرد؟ از باورهای فرهنگی یا ساختارهای اجتماعی؟ چرا این مساله با افزایش آگاهی و سواد جامعه همچنان وجود دارد؟ و ادامه این روند چه تاثیری در وضعیت زنان و به طور کلی جامعه خواهد داشت؟
آشفتگی ذهن ها؛ آشفتگی زنان
اشرف بروجردی فعال حوزه زنان و معاون امور اجتماعی و شوارهای وزیر کشور در دوران اصلاحات چرایی این مساله را ناشی از دلایل عدیده می داند. او در این باره می گوید:«زنان از دیرباز به عنوان کسانی که می توانند گره ها و مسائل اجتماعی و درون خانواده ها را باز کنند مورد توجه بوده اند. خانواده با شاخصه زن بیشتر از بقیه اعضا شناخته می شود و در مسائل اجتماعی نیز این زن است که بیشتر مورد توجه است بنابراین موضوع بار فرهنگی دارد چرا که در سابقه فکری انسان ها این زنان هستند که می توانند بالندگی و رشد برای انسان بیاورند. این توجه به جنس زن باعث می شود در همه مسائل نقش موثر برای آنان در نظر گرفته شود که این شامل نکات منفی و آسیب ها نیز می شود. وقتی جامعه دیدگاه درست درباره زن نداشته باشد موجب می شود در شخصیت زنان تزلزل به وجود بیاید، همواره مرکز تقصیرها و آسیب ها قرار گیرند و نتوانند آنگونه که باید منزلت واقعی خود را پیدا کنند.
این موضوع به آشفتگی زنان و در نهایت جامعه دامن می زند. متاسفانه مدیران ما که در مسند امور هستند کارکرد مناسبی در این زمینه ندارند و از زنان کمتر در امور تصمیم گیری استفاده می کنند. همین به ادامه این روند کمک می کند و از رشد و بالندگی زنان و افزایش اعتماد به نفس آنها می کاهد. ضمن اینکه متاسفانه برخی از دختران جامعه ما جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده اند و به نوعی دچار گمشدگی شده اند و نمی توانند حرمت خود را حفظ کنند آنها به دلیل اینکه در مناسبات اجتماعی نمی توانند شخصیت خود را تعیین کنند مورد سواستفاده قرار می گیرند در حالی که زنان باید بدانند تامین کننده منافع دیگران نیستند و می توانند خود را به عنوان موجودات اثرگذار در جامعه مطرح کنند. سیستم آموزشی، خانواده، رسانه ها، نهادهای مدنی، ساختارهای اجتماعی و حتی خود زنان باعث شده اند این وضعیت به وجود بیاید. البته معتقدم زنان با افزایش آگاهی و توانایی های خود می توانند این شرایط را تغییر دهند و روند را بهبود بخشند.»
باورهای غلط جامعه مردسالار و انگ به زنان
به اعتقاد فاطمه پهلوانی دبیر کارگروه دختران معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری دختران سیبل انتقادات در آسیبهای اجتماعی نیستند، بلکه آنچه باعث دامن زدن به این نوع تفکر می شود باورهای غلط جامعه است. پهلوانی درباره این موضوع می گوید:« متاسفانه در باورهای غلط جامعه ما دختران عامل و محرک ناهنجاریها تلقی می شوند. این تلقی غلط به طور قطع از باورهای مردسالارانه جامعه نشات می گیرد. اینکه حجاب را صرفا وظیفه زنان برای پوشاندن مظاهری که مردان را تحریک می کند می دانند ناشی از همین تفکر است. در چنین جامعه ای اگر زن به وظیفه خود عمل نکند سر و کارش با گشت ارشاد و بگیر و ببندهای خصمانه است. بنابراین ریشه این تفکر چیزی نیست جز همان نگاه جنس دومی به دختران و زنان که در نهایت زن را ابزار تهییج یا کنترل تهییج مرد می داند. به ازاء این نگاه در جوامع غربی به شکل دیگری دیده می شود یعنی برهنگی و بازیچه بودن. این یعنی پاک کردن صورت مساله. به نظرم ادامه این روند در آینده چند پدیده را ایجاد خواهد کرد. یک پدیده به خصوص در نسلهای جدید پدیده دوگانگی یا چندگانگی شخصیتی و بحران هویت انسانی است.
در سنین پایین تمایل به مرزشکنی و بیرون آمدن از محدوده های تعریف شده موجب رفتارهای هنجارشکنانه که در ظاهر و پوشش کاملا تجلی پیدا می کند خواهد شد. پدیده دیگر از بین رفتن خودباوری و تقلیل سطح انتظار از خود است که این مساله در دراز مدت با توجه به این نکته مهم که درگیری نیمی از جمعیت فعال کشور با مشکل عدم خودباوری موجب تضعیف پایه های توسعه کشور خواهد شد، می تواند مشکلات غیر قابل جبرانی ایجاد کند. به عنوان مثال در اثر القائات جامعه که دختر باید زیبا و خانه دار و حرف شنو باشد در بخشی از جامعه تمایل به ترقی و رشد علمی و اجتماعی را خواهد کاست و در نهایت عده ای به خاطر گزاف بودن هزینه های تمایل به کسب جایگاه های بالاتر جامعه، به نوعی سرنوشت محتوم را می پذیرند و تسلیم شرایط می شوند. بخش عمده ای از زنان آسیب دیده دخترانی هستند که با رویای خوشبختی و با اتکاء به "مرد" به عنوان عامل خوشبختی به توسعه توانمندی های خود نپرداخته و در شرایط بحران توان ایستادگی و ادامه زندگی به دور از مخاطرات را ندارند. البته اینطور نیست که مشکلات لاینحل باشند. در بخش بزرگی از جامعه که دختران تحصیلکرده را شامل می شود افزایش آگاهی و دانش طی سالهای گذشته باعث شده که زنان فعال و مطالبه گر نیز هم از نظر تعداد افزایش پیدا کنند و هم از نظر توسعه دیدگاه ها و نگرشها. در حقیقت همین روند فزاینده دختران دانشجو نشان دهنده درک درست دختران نسبت به توانمند سازی خود و قدرت افزایی به عنوان یک ابزار مهم برای آینده است.»
مقصر کسی است که تغییر کرده!
زهرا نژاد بهرام پژوهشگر و فعال حوزه زنان با اشاره به این نکته که امروز جامعه بزرگتر، ارتباطات نزدیکتر، ابزارهای ارتباطی بیشتر و سرعت انتقال اطلاعات بهتر شده است و مردم با اتکا به آن می توانند به خوبی آگاه شوند و بدانند منشا آسیب ها از کجاست می گوید:«اما نگاه جنسیتی که نسبت به دختران و پسران وجود دارد و وجود فاصله فرهنگی نسبت به این دو جنس در جامعه، در تقویت این دیدگاه موثر است. امروزه زنان با تعریفی که پیش از این در جامعه برایشان مشخص شده بود متفاوتند. آنها تغییر کرده اند و نقش جدیدی در خانواده و اجتماع به عهده گرفته اند. اما برخی نمی خواهند این تغییرات را بپذیرند بنابراین برای توجیه آسیب ها مقصر تنها کسی است که این تغییر در او مشهود است. متاسفانه با وجود تغییرات اجتماعی زنان، این دیدگاه و تفکر که زن باید تابع من مرد باشد همچنان وجود دارد مردها می خواهند زنان در تولید ثروت نقش داشته باشند اما در ارتباطات اجتماعی کاملا متفاوت باشند. در واقع در مناسبات اجتماعی این قدرت است که تصمیم می گیرد. مرد تغییرات را تا جایی می پذیرد که به نفع خودش باشد. من مرد تا جایی حرف تو را می پذیرم که در قدرت من اخلال به وجود نیاورد. هنوز این دیدگاه که «هر چه من می گویم بگو چشم» در بین مردان وجود دارد.
این موضوع مثلا در بحث حجاب و عفاف اینگونه است که جامعه انتظار دارد همه بار بر دوش زنان باشد در حالی که این نقش هم بر عهده زنان و هم مردان است اما جامعه یک طرف قضیه را می بیند و همیشه می خواهد بار خوبی و مثبت بر دوش زنان باشد و این زنان باشند که مانع بی عفتی هستند. در بحث طلاق وقتی یک زن می گوید «طلاق می خواهم» کسی چرایی این جمله را نمی بیند کسی دنبال ریشه یابی موضوع نیست و نمی گوید که این موضوع چرا نسبت به 5 سال پیش 2 برابر شده است. تنها صرف جمله دیده می شود. بنابراین مقصر کسی ست که جمله را به کار برده . منشا آسیب ها را گردن یک گروه انداختن و اینکه تمام بار منفی مسائل بر گردن یک جنس باشد تعادل جامعه را دچار اختلال می کند زنان با چنین چالش هایی به جامعه واکنش نشان خواهند داد و این خود باعث اخلال بیشتر می شود. باید بدانیم عفت پدیده عمومی است که باید جامعه به طور کامل با آن انس داشته باشد یعنی زنان و مردان و روابط اجتماعی و ... از این رو توجه به عفت نیز باید عمومیت داشته باشد از این رو ضروری است آسیبها و مسائل و مشکلات جامعه از فرافکنی خارج شود و به سوی حل مساله نشانه گرفته شود. البته جامعه ما دچار مشکل است اما این مهم به معنای رواج بی عفتی نیست جامعه ای که بر مبانی اخلاق حرکت می کند دچار مشکل می شود اما همه ستونهایش فرو نمی ریزد .این جامعه بر مبنای اصول دینی، اخلاق را رعایت می کند و لذا بیان رشد بی عفتی در جامعه خطای بزرگی است.»
تحقیر زنان و افزایش آمار آسیب های اجتماعی
امان الله قرایی مقدم جامعه شناس این شرایط را شامل حال همه جوامع می داند و ادامه می دهد:«این موضوع ریشه در تاریخ و فرهنگ جوامع دارد جمله «از بین دو زن رد نشوید» و مسائلی از این نوع که در فرهنگ برخی مناطق ما وجود دارد ریشه در باورهای مردسالار و سنتی جامعه دارد. هنوز در برخی مناطق کشور نامی از زن برده نمی شود و او را با اسم پدر، همسر و فرزند پسرش می شناسند.
این فرهنگ زن را تحقیر می کند. تحقیر زنان به عنوان نیمه جامعه که می توانند نقش پررنگی در مناسبات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی داشته باشند باعث می شود جامعه نیز درگیر مشکل شود. ببینید پژوهش ها می گوید در بحث آسیب های اجتماعی کسانی که خانواده خوبی نداشته اند بیشتر درگیر شده اند تا کسانی که در درون خانواده سالم رشد کرده اند، پس تخریب زنان به عنوان یکی از ارکان خانواده می تواند به رشد این
آسیب ها دامن بزند.»
منبع: ابتکار
انتهای پیام/