علی قائدنیا در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» درباره دلایل و پیامدهای اعتیاد جوانان و نسل امروز به اینترنت و شبکههای اجتماعی اظهار کرد: اختلال اینترنتی و اعتیاد به اینترنت زمانی است که فرد احساس نیاز زمان بیشتری به اینترنت میکند، مثلاً اگر فرد تا روز گذشته یک ساعت وقت برای اینترنت صرف میکرد در روز بعد باید یک ساعتونیم وقت بگذارد و بهتدریج در روزهای آتی بیشتر خواهد شد؛ هنگامی که فرد با این مشکل روبهرو شد، بهدنبال این است که زمان استفاده از اینترنت را کاهش دهد اما ناموفق است.
وی خاطرنشان کرد: اعتیاد به هرچیزی آسیبزا است و باعث آشفتگی، اختلال در عملکرد و برنامه روزانه فرد میشود، همچنین اعتیاد به اینترنت همانند دیگر اعتیادها باعث عدم توانایی فرد در کنترل استفاده از آن میشود؛ در بحث روانشناختی درباره اعتیاد به اینترنت، بیماری جداگانه وجود دارد که زیرمجموعه اختلالات کنترل تکگانه قرار میگیرد که در این دسته اختلالات فرد قادر به کنترل خویش نیست.
قائدنیا با اشاره به آسیبهای فضای مجازی تصریح کرد: اعتیاد به اینترنت، تحریکپذیری، افسردگی، ایجاد ناپایداری خلقی و استفاده بیش از نیاز پیشبینی شده در فرد ایجاد میکند به این معنی که اگر شخص 40 دقیقه را برای استفاده در نظر گرفته باشد اما هنگام درگیر شدن با فضای سایبر سه ساعت وقت میگذارد؛ در معرض خطر قرار گرفتن موقعیت شغلی ــ اجتماعی افراد از دیگر آسیبهای بهکارگیری از اینترنت است زیرا زمانی که فرد مشغول در محیط مجازی است، در صورت مراجعه دیگران به وی، میگوید "مشغول به انجام کاری هستم" که عملاً باعث میشود دروغ بگوید.
این روانشناس گفت: یکی از مؤلفههایی که نشان میدهد فرد دچار اعتیاد به اینترنت شده است، استفاده بیش از اندازه از اینترنت برای تنظیم خُلق است که در صورت فاصله گرفتن از این محیط و شبکه، استرس و نگرانی در فرد ایجاد میشود و بهمحض دسترسی، اخلاق وی تغییر میکند؛ زمانی که عصبانی است بهوسیله اینترنت میخواهد خود را آرام کند و در موقع استرس بهدنبال این است که با ابزار اینترنت، خُلق خود را متعادل کند.
قائدنیا خاطرنشان کرد: افرادی که دچار اعتیاد به اینترنت میشوند، اختلالات روانشناختی ــ اجتماعی در آنها به وجود میآید که دچار کنارهگیری، اختلالات عاطفی و ازهمگسیختگی روابط اجتماعی میشوند؛ پژوهشها نشان داده کسانی که بیش از اندازه از اینترنت استفاده میکنند، تأثیرات منفی از جمله اختلال عملکرد در مدرسه، ایجاد تعارض و فاصله گرفتن از وسایل سرگرمی شامل حالشان میشود.
وی افزود: بهکارگیری پیدرپی از اینترنت، مشکلات روانشناختی دیگری از جمله اضطراب، کاهش اعتماد به نفس، محرومیت از خواب و کاهش فعالیتهای فیزیکی ایجاد کرده است، حتی برخی پژوهشهای داخلی و خارجی نشان داده که منجر به خودکشی، رفتارهای ضداجتماعی و افزایش استرس و هیجان میشود.
قائدنیا با اشاره به اینکه شبکههای اجتماعی در صورت استفاده صحیح میتواند آسیبزا نباشد، اظهار کرد: بحثی مطرح میشود که ما چه اقداماتی را باید انجام دهیم که شبکههای اجتماعی و فضای اینترنت آسیبزا نباشد؛ متأسفانه در کشور ما بیشتر استفاده منفی از اینترنت میشود در صورتی که ما به فضای مجازی باید همانند سطل زباله نگاه کنیم که در این سطل زباله، قطعات الماس و طلا یافت میشوند که از آنها استفاده کنیم و فقط نباید بهدنبال زبالههای موجود در آن سطل باشیم.
این روانشناس اذعان کرد: بسترسازی فرهنگی برای استفاده صحیح از اینترنت در کشور ما صورت نگرفته است؛ معمولاً چیزی وارد کشور میشود سپس روی آن مانور میدهیم تا بگوییم چیز خوبی نیست و در آخر بهدنبال بسترسازی هستیم در صورتی که قبل از ورود باید بسترسازی فرهنگی صورت گیرد؛ مسئولان فرهنگی باید هرچه سریعتر بستر آموزشهای فرهنگی لازم را فراهم کنند تا خانوادهها از آسیب شبکههای مجازی که روی روابط تأثیر میگذارد، مطلع شوند.
قائدنیا تصریح کرد: هرچیزی که منع شده است، افراد بیشتری بهسمت آن گرایش پیدا کردند؛ بنده پژوهشی را بررسی کردم که در سال 74 یک درصد جامعه از ماهواره استفاده میکردند اما پس از اینکه منع آن صورت گرفت، در سال 92، بیش از 50 درصد جامعه ایرانی از ماهواره استفاده میکردند؛ ما باید توجه کنیم که استفاده از آن به چهنحوی بوده است، نظر ما بر این است که یک چاقو میتواند منجر به کشتن فردی شود اما بهخاطر یک چاقو نباید همه چاقوهای آشپزخانه را جمع کنیم؛ درست است که معایبی دارد اما با اطلاع و آگاهی میتوان از مزایای آن استفاده کرد.
وی گفت: متأسفانه استفاده بیش از حد از فضای مجازی، روابط چهرهبهچهره را کاسته است و باعث شده در محیط خانواده فضای گفتوگو کمرنگتر شود؛ ممکن است اعضای خانواده کنار یکدیگر باشند اما صحبت و حرفی با یکدیگر نداشته باشند و همه اعضای خانواده سرگرم گوشیهای خود باشند که در صورت کاهش گفتوگو، صمیمیت میان خانواده تنزل پیدا میکند و شکاف بیننسلی خانواده و فرزندان زیاد میشود که در نهایت منجر به افزایش خشونتهای خانگی و تعارضهای خانوادگی خواهد شد.
قائدنیا با بیان اینکه عدم مدیریت خانوادهها در استفاده از شبکههای مجازی باعث پیامدهای منفی میشود، گفت: خانوادهها باید بهدنبال یادگیری نحوه مدیریت این فضاها باشند زیرا در غیر این صورت باعث کاهش صمیمیت و ارتباط عاطفی، ایجاد تنوعطلبی جنسی، سوءتفاهم و از بین رفتن اعتماد میشود؛ زمانی که مرد ببیند خانم وی با مردی غریبه در گروهی ارتباط دارد، باعث سلب اعتماد میشود.
این روانشناس و مشاور خاطرنشان کرد: تحقیقات نشان داده میزان گفتوگو در خانوادههایی که بیش از حد از شبکههای فضای مجازی استفاده میکنند، 15 دقیقه در روز است و 68 درصد طلاقها بین 140 کشور بهعلت ارتباط با جنس مخالف است که «خیانتهای فرازناشویی» نام دارد؛ بنیاد حمایت از خانواده نشان داد که 17 درصد طلاقها در استانهای تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و گیلان مربوط به استفاده از شبکههای مجازی است.
قائدنیا اظهار کرد: خانوادهها برای کنترل و مدیریت استفاده از شبکههای مجازی باید گفتوگوی باکیفیت در محیط خانه را افزایش دهند؛ خانوادهها باید زمانی را برای مسائل مهم خانواده انتخاب و با یکدیگر صحبت کنند زیرا بسیاری از مسائل و مشکلات زناشویی با صحبت کردن حل میشود و زمانی که این گفتگو صورت نگیرد باعث اختلاف، کدورت و کجفهمی میشود؛ با اختصاص دادن وقتی برای بحث در خانواده، نیازهای احساسی، عاطفی و علایق طرفین فهمیده میشود همچنین مکالمه باید جذاب باشد تا فرد را درگیر کند که این مکالمه برای برطرف کردن احتیاج و نیاز وی صورت گرفت.
وی با بیان اینکه طلاقهای عاطفی میتواند منجر به طلاقهای حقیقی شود، اذعان کرد: زمانی که زوج یا زوجه نسبت به هم احساس عاطفه و محبت نداشته باشند در ادامه منجر به طلاق حقیقی میشود؛ طلاق عاطفی نخستین گام برای طلاق واقعی است؛ در طلاق عاطفی اتفاقی که میافتد این است که خانمها بهدنبال فردی هستند تا بیشتر درکشان کند و آقایان بهدنبال مسائل جنسی هستند؛ اگر زوجین قبل از ازدواج دوره مهارتهای ارتباطی مؤثر و گوش دادن فعال را یاد بگیرند، خیلی از مسائل طرفین حل میشود و طلاق عاطفی رخ نمیدهد.
انتهای پیام/*