حسین محمودی مدیر امور بینالملل شبکه جهانی سحر و کارشناس مسائل بینالملل راجع به دیدارهای فشرده اخیر مقامات ایرانی، روسی و آمریکایی با مقامات ترکیهای گفت: بازیگران مختلفی اعم از دولت ــ ملتها بهعنوان بازیگران دولتی و بازیگران غیردولتی در منطقه غرب آسیا نقشآفرینی میکنند. بازیگران دولتی نیز شامل دولتهای منطقهای و قدرتهای فرامنطقهای هستند.
وی یافتن الگوهای دوستی و دشمنی را راهکار تحلیل قدرت در منطقه و شناخت رفتار سیاست خارجی کشورها دانست و اظهار داشت: دیدارهای انجامشده اخیر پس از کودتای پانزدهم جولای شدت بیشتری بر خود گرفت و دیدارهایی از جمله سفر ظریف به ترکیه، سفر چاووش اوغلو به تهران و سفر اردوغان به روسیه انجام گرفت. سفر قریب الوقوع پوتین به ترکیه نیز تکمیل کننده این پازل است.
مدیر امور بینالملل شبکه جهانی سحر با اشاره به تجدیدنظر ترکیه در برخی از روابط خارجی خود بعد از کودتای پانزدهم جولای گفت: به نظر میرسد که این کشور در حال بازنگری در روابط خویش با ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای منطقهای چون عربستان سعودی است. ترکیه از سالیان گذشته خواهان پیوستن به اتحادیه اروپا بوده، اما موفق به عضویت در این اتحادیه نشده است. شایعاتی نزدیک به واقعیت مبنی بر نقش ایالات متحده آمریکا در پشتپرده کودتای اخیر ترکیه وجود دارد. همچنین عدم استرداد فتحالله گولن به ترکیه نیز موجب افزایش تنشهای طرفین شده است.
وی با اشاره به سفر جو بایدن به ترکیه و اظهارات مقامات آمریکایی و عربستانی یادآور شد: ترکیه از یک طرف بهدنبال تجدید نظر در روابط سیاسی خویش با متحدان منطقهای و فرامنطقهای است و از طرف دیگر مناسبات خود با کشورهایی چون ایران و روسیه را تحکیم میبخشد، چراکه حمایت روسیه و ایران از نظام مردمسالاری ترکیه و محکوم کردن هرگونه اقدام غیردموکراتیک چون کودتا زمینههای چنین تجدیدنظری را فراهم ساخت.
محمودی میان روابط خارجی و جهتگیری سیاست خارجی تفاوت قائل شد و افزود: روابط خارجی ترکیه بهعنوان یک کشور اسلامی با ایالات متحده و رژیم اشغالگر صهیونیستی میتواند فراز و فرودهایی داشته باشد، اما این موضوع لزوماً بر جهتگیری سیاست خارجی ترکیه تأثیرگذار نیست. به نظر میرسد دیدارهای فشرده مقامات جمهوری اسلامی ایران و روسیه با مقامات ترکیه بهویژه پس از کودتای پانزدهم جولای ناشی از ملاحظات الگوهای دوستی و دشمنی ترکیه در منطقه بوده است، بدین نحو جمهوری اسلامی ایران بهدنبال حفظ ترکیه در منطقه جهت رفتارهای سازنده این کشور برای ساماندهی اوضاع سوریه و خواهان نگهداشتن ترکیه برای موازنه قوا در منطقه است.
وی نقش روسیه را نیز برای حفظ ترکیه علیرغم وجود تنشها بین طرفین یادآور شد و بیان داشت: پوتین در مسکو اردوغان را به حضور پذیرفت و سفری را برای ترکیه ترتیب میدهد، بنابراین ایران و روسیه با دیدارها و سفرهای فشرده خویش حمایت خود را از نظام ترکیه نشان دادند و این کشور را بهسمت حرکات سازنده در منطقه سوق دادند تا این الگوهای رفتاری بهسمتی پیش نرود که اوضاع سوریه از مسیر خویش منفک شود.
این کارشناس مسائل بینالملل در پاسخ به این سؤال «آیا جهتگیری آنکارا بعد از ورود به جرابلس همچنان بهسمت غرب خواهد بود یا تغییر رویکرد سیاست خارجی جدی است؟» گفت: تفاوت بین روابط خارجی و سیاست خارجی بایستی مدنظر قرار گیرد. تصور میشود که ترکیه در روابط خارجی خویش تغییر ایجاد میکند؛ اما در جهتگیری سیاست خارجی خویش دستکم تا آینده قابل پیشبینی تغییری ایجاد نخواهد کرد.
وی عملیات ترکیه در خاک شمال سوریه را که بدون موافقت این کشور و خلاف حقوق بینالملل انجامگرفته حاصل چندین عامل خواند و خاطرنشان کرد: اولاً ترکیه کودتای پانزدهم جولای را از سر گذرانده و فشار زیادی بر ارتش این کشور وارد شده است، این در حالی است که ارتش یکی از عوامل هویتبخش این کشور بوده؛ اما الآن بهشدت تضعیف شده است. عملیات سوریه در این موقعیت میتواند یکی از بهترین اهرمهای انگیزهبخش به ارتش ترکیه باشد و آن را زنده کند. اردوغان خیلی زیرکانه عمل میکند؛ چراکه وی با واردکردن نیروهای خویش به سوریه موجب تقویت انگیزه ارتشیان میشود و آن را از بحران پانزدهم جولای خارج میسازد، بدین ترتیب ارتش ترکیه بازساماندهی میشود.
مدیر امور بینالملل شبکه جهانی سحر دومین عامل ورود ارتش ترکیه به شمال سوریه را مربوط به خطر کردها دانست و افزود: تداخل منافع کردهای سوریه و کردهای جنوب شرق ترکیه خطری جدی برای این کشور محسوب میشود. ترکیه از این ناحیه وحشت امنیتی دارد؛ لذا ورود به شمال سوریه از شکلگیری یک سامان کردی در این منطقه و در کنار مرزهای جنوب شرقی ترکیه ممانعت به عمل میآورد.
وی سومین عامل در این زمینه را به موضع ضعف ترکیه در شرایط فعلی نسبت داد و اظهار داشت: ترکیه بهدنبال حفظ نقش خود در مدیریت پرونده سوریه است. این سه عامل در تجزیه و تحلیل ورود ارتش ترکیه به شمال سوریه بسیار اهمیت دارند.
محمودی عدم اندیشه در تغییر جهتگیری سیاست خارجی ترکیه را ضروری خواند و تأکید کرد: ترکیه در روابط خارجی خویش با ایالات متحده، رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی و مصر تغییراتی ایجاد خواهد کرد، اما جهتگیری سیاست خارجی این کشور بهزودی متحول نخواهد شد. ترکیه بهعنوان یک بازیگر تعیینکننده بهدنبال اتخاذ سهم عمده در منطقه است، گرچه الآن همچون عربستان بنیه لازم را ندارد و انرژی آن تخلیه شده و به خودزنی مشغول است.
این کارشناس مسائل بینالملل در پایان چرخش ترکیه بهسمت شرق و محور روسیه ــ ایران را سادهاندیشی دانست و یادآور شد: ترکیه دستکم در آینده نزدیک در سیاست خارجی خویش هیچ تغییری ایجاد نمیکند تا اردوغان قادر باشد نظم داخلی کشور ترکیه را بهنفع خویش و بهسمت افزایش قدرت در قالب نظام ریاستی هدایت کند، بعد از آن میتوان از تغییر سیاست خارجی ترکیه حرف به میان آورد.
انتهای پیام/*