عدم دعوت مفتی‌های سعودی به نشست چچن ناشی از نگرانی‌های امنیتی روسیه بود
کارشناس مسائل روسیه عدم دعوت علمای وهابی سعودی به کنفرانس چچن را برگرفته از نگرانی امنیتی روس‌ها خواند و گفت: این موضوع نشان دهنده نگرانی روس‌ها از تأثیرپذیری مسلمانان این کشور از جریانهای وهابی و سلفی است.
«شعیب بهمن»، مدیر مؤسسه «راهبرد پژوهان جهان معاصر» و سردبیر دوماهنامه «تحولات ایران و اوراسیا» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص برگزاری همایش 'اهل سنت و جماعت' در گروزنی پایتخت جمهوری چچن که از مفتی‌های سعودی برای حضور در این نشست دعوتی به عمل نیامد، با اشاره به هراس روسیه از گسترش جریانهای افراطی به ویژه با حمایتهای برخی از کشورها از جمله عربستان گفت: دولتمردان روسی در سالهای اخیر تمایل زیادی دارند که با شکل گیری این جریانهای افراطی در داخل مرزهای خویش مقابله کنند. بر این مبنا دولت روسیه یکی از مهمترین مسائلی که در دستور کار خویش قرار داده، افزایش آگاهی بخشی به مسلمانان این کشور است.
وی جمعیت مسلمانان روسیه را 20 میلیون اعلام کرد و اظهار داشت: روسیه با دارا بودن این میزان از مسلمانان، مشکلاتی را از ناحیه جریانهای افراطی احساس می‌کند. سلطه شوروی سالها بر این کشور حاکم بوده و در دوران شوروی بحث جدایی دین از سیاست پیگیری شده است. بر این اساس آگاهی مذهبی بین شهروندان روس بسیار پایین است و این آگاهی عمدتاً به‌واسطه نفوذ جریانهای سلفی- تکفیری در داخل روسیه در سالهای بعد از فروپاشی شوروی شکل پیداکرده است.
مدیر مؤسسه «راهبردپژوهان جهان معاصر» با توصیف حجم سرمایه گذاری‌های کشورهای عربی بر جریانهای اسلامی گفت: کشورهای عربی از جمله عربستان، قطر و امارات سرمایه گذاری‌های زیادی را بر جریانهای اسلامی در داخل روسیه انجام داده‌اند، به گونه‌ای که مساجد زیادی را احداث کرده‌اند و در امور آموزشی و تربیتی فعالیت‌هایی را به انجام رسانده‌اند. ارسال مبلغان دینی، انتشار بسیاری از کتب در تبلیغ آئین وهابیت و دعوت از تعداد زیادی طلبه برای تحصیل در مکاتب این کشورها از اقدامات دیگر آنها بوده است.
وی این مسئله را موجب تردید روس‌ها خواند و بیان داشت: روس‌ها در طول سالیان اخیر به ویژه با توجه به برجسته شدن مباحث افراطی گری و تروریست‌های منطقه غرب آسیا به دیده تردید به این موضوع نگاه می‌کنند. بر این اساس آنها تلاش زیادی داشته‌اند تا اسلام سلفی و تکفیری را از جامعه روسیه بزدایند. این نوع اسلام عموماً در مناطقی از روسیه رشد و پرورش یافته که با جدایی طلبی قومی نیز آمیخته شده است.
سردبیر دوماهنامه «تحولات ایران و اوراسیا» وجود یک ایدئولوژی افراطی مذهبی قوی به همراه انگیزه‌های مبتنی بر جدایی طلبی قومی را برای روسیه یک تهدید به شمار آورد و ادامه داد: این موضوع حتی می‌تواند به جدایی طلبی مناطق مسلمان نشین روسیه منجر شود؛ بنابراین روس‌ها از جنبه امنیت ملی به این مسئله نگاه می‌کنند. در این بین این کشور در سایه کنفرانس‌هایی چون کنفرانس اخیر اهل سنت در چچن می‌تواند در مقابله با گسترش تفکرات سلفی- تکفیری اقدام کند.
وی عدم دعوت علمای وهابی سعودی به کنفرانس اخیر چچن را برگرفته از نگرانی امنیتی روس‌ها محسوب کرد و اظهار داشت: این موضوع که از کشورهایی چون عربستان برای این کنفرانس دعوت نمی‌شود، نشان دهنده نگرانی روس‌ها از تأثیرپذیری مسلمانان این کشور از جریانهای وهابی و سلفی است که از سوی عربستان مورد حمایت قرار می‌گیرند.
بهمن به رابطه مستقیم افزایش افراط گرایی مذهبی با سیاستهای عربستان اشاره کرد و افزود: روس‌ها در طول سالیان گذشته معتقد بودند که یک ارتباط مستقیم بین افزایش افراط گرایی مذهبی و جدایی طلبی قومی در قفقاز شمالی با سیاستهای عربستان وجود دارد. این ارتباط مستقیم بین جریانهای افراطی روسیه با مراکز سلفی و وهابی در عربستان و سایر کشورهای عربی یک مسئله امنیتی برای روسیه به شمار می‌آید. روس‌ها هم در حوزه مباحث داخلی خویش نگرانی‌های امنیتی جدی دارند و هم در حوزه روابط خارجی قصد دارند که تا حد امکان از تأثیرگذاری کشورهایی چون عربستان بر مسلمانان خوش بکاهند.
وی در پاسخ به این سؤال «مسکو مناسبات خویش با کشورهای ترویج کننده افکار افراطی را چگونه مدیریت می‌کند؟» گفت: روس‌ها به‌رغم اینکه نفوذ عربستان و جریانهای تکفیری و وهابی را مغایر با امنیت ملی خویش می‌پندارند، تلاش برای مدیریت مناسبات خویش با عربستان و سایر کشورهای عربی دارند. به این معنا وجود اختلاف منافع بین روسیه و عربستان و تضاد کامل بین امنیت دو کشور منجر به گسترش اختلافات مسکو در سطح منطقه‌ای نمی‌شود.
عضو هیئت تحریریه فصلنامه «مطالعات روابط بین‌الملل» با اشاره به نمونه‌هایی از عدم گسترش تنش منطقه‌ای روسیه ابراز داشت: به‌عنوان نمونه روس‌ها در حوزه بحران سوریه در تضاد کامل با عربستان قرار دارند؛ اما در حوزه یمن بنا بر ملاحظات خویش صرفاً به مواضع بشردوستانه می‌پردازند و تلاش دارند تا حد امکان از تقابل و رویارویی با عربستان اجتناب ورزند. روس‌ها در تقابل بین ایران و عربستان نیز به‌رغم تمام چالش‌های خود با ریاض، تمایلی بر قرار گرفتن در یک طرف درگیری ندارند. روسیه تمایلی برای دامن زدن به اختلافات شیعی و سنی نیز ندارد.
وی افزایش تنش روسیه با عربستان را موجب بهره‌گیری ریاض از اهرم‌های فشار در داخل روسیه خواند و عنوان کرد: اهل سنت اکثریت مسلمانان روسیه را تشکیل می‌دهند و با توجه به نفوذ سعودی‌ها در این کشور، افزایش تنش‌ها با عربستان می‌تواند موجب استفاده سعودی‌ها از اهرم‌های داخل روسیه شود. روسیه تمایلی برای افزایش تنش‌های خود با عربستان در سطح منطقه ندارد؛ اما نفوذ سعودی‌ها در مسلمانان این کشور همچنان به عنوان یک مسئله امنیتی و خط قرمز برای روس‌ها به شمار می‌آید.
انتهای پیام/
