حجتالاسلام رضا رفیعی، محقق و پژوهشگر حوزۀ قرآن و عترت در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» با اشاره به این که منظور از «تجدید عهد و میثاق الهی و یادآوری آن در خطبه روز غدیر»، تجدید و یادآوری یک عهد و میثاق است، اظهار کرد: بیشتر مردم گمان میکنند دین و رسالتی که با مبعث پیامبر(ص) شروع شد، با ماجرای غدیر خم به کمال خود رسید، در حالی که اگر نوع نگرش خود را اصلاح کرده و از منظر الهی به این ماجرا نگاه کنیم، عظمت آن را بیشتر درک خواهیم کرد.
این پژوهشگر حوزۀ قرآن و عترت تصریح کرد: پیشینۀ ماجرای غدیر خم به «عالم ذر» باز میگردد، همان عالمی که در آن، از همۀ مخلوقات اعم از جمادات، نباتات، حیوانات، اجنه، ملائک، انسانها و در رأس ایشان پیامبران و رسولان (ع)، دربارۀ ربوبیت خداوند و رسالت رسولالله(ص) و ولایت اهلبیت(ع) عهد و میثاق گرفته شد و بر اساس نوع رفتار افراد در برابر آن عهد و میثاق، جایگاه ایشان معین شد و روز غدیر خم در حقیقت، روز تجدید آن عهد و میثاق در عالم ذر است و همۀ پیامبران نیز به امر خداوند، در این روز اوصیای خود را منصوب کرده و این روز را عید گرفتهاند.
روز غدیر در آسمان «روز عهد بسته شده» و در زمین «روز میثاق گرفته شده»
وی افزود: روایات معتبر درباره میثاق عالم ذر فراوان است و بنده به فرازهایی از چهار حدیث برای درک و فهم بیشتر این موضوع اشاره میکنم، شیخ طوسی در کتاب تهذیبالأحکام، ج3 ص146 از امام صادق(ع) روایت کرده است: روز غدیر خم بزرگترین عید الهی است و خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر این که در این روز عید گرفت و حُرمَت آن را شناخت و اسم روز غدیر در آسمان «روز عهد بسته شده» و در زمین «روز میثاق گرفته شده» است و فرمود: در دعای بعد از نمازِ این روز بگویید: ... و در این روز، میثاقت را که در آغاز آفرینشمان از ما گرفته شد، به ما یادآوری کردی و ما را از اهل اجابت آن قرار دادی و آن عهد و میثاق را به یادمان آوردی و ذکرت را از یادمان نبردی و فرمودی: «هنگامی که پروردگارت از پشت فرزندان آدم، ذریه آنها را برگرفت و ایشان را بر خودشان گواه کرد که آیا پروردگار شما نیستم؟ گفتند: بله. (سوره اعراف: 172)». خداوندا! آری به منّت و لطف تو شهادت دادیم که تو آن خدایی هستی که معبودی جز تو نیست که پروردگارمان هستی و محمد بنده و رسول تو، پیامبر ماست و علی امیرالمؤمنین و حجت عظما و آیه کبرای تو و «آن خبر عظیمی است که درباره آن با هم اختلاف دارند».
این پژوهشگر حوزه قرآن و عترت با اشاره به حدیثی دیگر از کتاب سید بن طاووس اظهار کرد: عُمارة بن جُوَین میگوید در روز غدیر نزد امام صادق(ع) رفتم و دیدم روزه است، پس فرمود: این روز، روزی است که خداوند حرمت آن را بر مؤمنان، بزرگ داشته؛ زیرا در این روز دین را برای ایشان کامل و نعمت را بر آنها تمام کرده است و آن عهد و میثاقی که در ابتدای خلقت از آنها گرفته بود را برای ایشان تجدید کرد، چون آن ماجرا را از یادشان برده بود و به آنها توفیق داد که آن را بپذیرند و آنها را از کسانی که انکار کردند، قرار نداد. (إقبالالاعمال ج2 ص279)
حجتالاسلام رفیعی یادآورد شد: امام رضا(ع) نیز در حدیثی که در کتاب إقبالالاعمال ج2 ص262 آمده است، میفرمایند: خداوند در روز غدیر، ولایت را بر آسمانها و زمینها، کوهها، جانوران، گیاهان و آبها عرضه کرد و مثل مؤمنان در پذیرش ولایت امیرالمؤمنین(ع) در روز غدیر خم، مانند مثل ملائک در سجودشان برای آدم(ع) است و مثل کسانی که ولایت او را در روز غدیر خم نپذیرفتند، مثل ابلیس است (که از سجده امتناع کرد).
وی افزود: علامه مجلسی نیز در بحار ج56 ص91 از معلَّی بن خُنَیس روایت کرده است: روز نوروز نزد امام صادق(ع) رفتم، حضرت فرمود: آیا این روز را میشناسی؟ عرض کردم: فدایت شوم، این روزی است که عجمها آن را بزرگ داشته و به یکدیگر هدیه میدهند، حضرت فرمود: روز نوروز همان روزی بود که خداوند در آن از بندگانش میثاق گرفت که او را بپرستند و چیزی را شریک او ندانند و به رسولان و حجتهای او و به ائمه (علیهمالسلام) ایمان آورند، و آن همان روزی است که پیامبر(ص) به یارانش دستور داد (در غدیر خم) با علی(ع) به عنوان امیرالمؤمنین بیعت کنند، و آن همان روزی است که (بعد از قتل عثمان) برای دومین بار با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کردند، و آن همان روزی است که قائم ما و والیان امر در آن ظهور کنند، و هیچ روز نوروزی نیاید جز اینکه ما در آن منتظر وقوع فرج هستیم، زیرا این روز از روزهای ما و روزهای شیعیان ماست، عجمها آن را حفظ کردند و شما آن را ضایع کردید.
بیعت در غدیر جدید و یادآوری عهد و میثاق الهی است
حجتالاسلام رفیعی تصریح کرد: بیعت در غدیر خم همانگونه که در خطبه غدیریه بیان شده است، تجدید و یادآوری عهد و میثاق الهی است که قبلاً از همگان گرفته شده است و امیرالمؤمنین(ع) در خطبه اول نهجالبلاغه فرمود: «خداوند رسولان خویش را مبعوث کرد و پیامبران خود را پشت سر هم به سوی مردم فرستاد تا از آنها بخواهند که به آن میثاق فطری پایبند باشند و زندگی خود را در آن راستا بنا کنند» و ولایت امیرالمؤمنین(ع) کمال دینی است که همه پیامبران از حضرت آدم(ع) تا حضرت خاتم الأنبیاء(ص) برای آن زحمت کشیدهاند که «دین در نزد خدا فقط اسلام است» (سوره آلعمران، آیه 19)
این پژوهشگر حوزه قرآن و عترت اظهار کرد: روز غدیر در آن سال، مصادف با روز جمعه و روز نوروز بوده است، همچنانکه امام باقر(ع) به جابر جُعفی فرمود: ای جابر! میدانی چرا روز جمعه، جمعه نامیده شد؟ خداوند جمعه را جمعه نامید چون در این روز، اولین و آخرین را، جن و انس، آسمانها و زمینها، دریاها، بهشت و جهنم و تمام مخلوقاتش را در میثاق جمع کرد و از آنها درباره ربوبیت خود و نبوت محمد(ص) و ولایت علی(ع) میثاق گرفت و امام صادق(ع) نیز در پاسخ سلیمان دیلمی که پرسید: چرا روز جمعه را جمعه نامیدند؟ فرمود: زیرا خداوند در این روز، خلایق را بر ولایت محمد و اهل بیتش جمع کرد.
وی با بیان اینکه روز غدیر، خود از معجزات بزرگ خداوند است گفت: خدا این دین را در طول هزاران سال طوری بر پیامبران نازل کرد که اکمال آن در روز غدیری واقع شود که مصادف با جمعه و عید نوروز است و همگی نشانی از روز میثاق هستند.
انتهای پیام/