به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، موضوعی که نشان می دهد با گذشت نزدیک به دو دهه برنامه ریزی برای جمع آوری متکدیان از سطح خیابان ها و ساماندهی آنها آنچه بیش از همه به چشم می آید بازگشت دوباره این افراد بر سر چهارراه ها و خیابان هاست.
نهاد مسئول اما بدون نتیجه
تکدی گری در همه شهرهای دنیا وجود دارد. اما این معضل اجتماعی به حال خود رها نشده و بدون راهکار باقی نمانده است. در کشور ما نیز با افزایش تعداد متکدیان در سطح شهرها در دهه 70 اقداماتی صورت گرفت برای این منظور در سال 1378 در راستای ایجاد هماهنگی میان نهادهای مرتبط طرحی در شورای عالی اداری به تصویب رسید که بر اساس آن حدود 11 دستگاه مختلف در حوزه ساماندهی متکدیان به عنوان مسئول شناخته شدند.
بر اساس این مصوبه سازمان بهزیستی، فرماندار، شهرداری، استانداری، نیروی انتظامی، دادگستری، مرکز بهداشت، کمیته امداد، اداره کار و امور اجتماعی و فنی و حرفه ای در مورد متکدیان مسوول هستند.
همچنین طبق مصوبه شورای عالی اداری، برای ساماندهی متکدیان مجتمع اردوگاهی پیش بینی شد. این مجتمع زیر نظر فرمانداری در شهرهای بزرگ تشکیل می شود و مسئولیت نگهداری موقت ، شناسایی وضعیت، گروه بندی و تعیین تکلیف افراد موضوع این مصوبه که به جز متکدیان شامل افراد دارای معلولیت، مجهول الهویه، بی سرپرست، افراد نیازمند غیرحرفه ای، ولگردان، متواری، گمشده و در راه مانده است را بر عهده دارد. مسوولیت این اردوگاه از سوی فرماندار منصوب می شود و در حال حاضر مسئولیت این مجتمع اردوگاهی بر عهده شهرداری است. در ماده 12 مصوبه شورای عالی اداری پیش بینی شده که سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است که منابع مالی مرتبط با این بخش را نیز تامین کند.
مسئولیت جذب و تامین مکان و مدیریت داخلی اردوگاه ها با شهرداری است اما برخی سازمان های دیگر از جمله بهزیستی ، کمیته امداد امام خمینی (ره)، دادگستری و دانشگاه های علوم پزشکی در این اردوگاه ها مسئولیت هایی برعهده دارند و باید مددکاران و پزشکان و کارشناسان قضایی خود را آنجا مستقر کنند تا بتوانند افرادی را که وارد اردوگاه می شوند شناسایی کرده و کسانی که مشمول خدمات آن سازمان ها هستند را به دستگاه های ذیربط ارجاع دهند. در این راستا همچنین سازمان هایی مانند سازمان زندان ها ، فنی و حرفه ای ، تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز نقش هایی دارند.
براساس مصوبه مذکور وظیفه دستگاه های مختلف در کشور در خصوص متکدیان معین و مشخص است اما با همه این اوصاف آنگونه که موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران گفته است طرح های ساماندهی در کشور شکست خورده است.
اتهام به جای کار
جستجو در میان اخبار نشان می دهد در همه این سال ها آنچه به عنوان نتیجه ساماندهی متکدیان از زبان مسوولان به گوش مردم می رسد تنها گلایه های این سازمان از سازمان دیگر است.شهرداری بهزیستی، بهزیستی نیروی انتظامی و استانداری را متهم می کنند. این دور باطل متهم کردن سازمان ها به کم کاری و بازگشت متکدیان به سرچهارراه ها و خیابان ها ادامه دارد.
براساس گفته های مسوولان شهرداری این سازمان تنها وظیفه دارد متکدیان سطح شهر را جمع آوری و براساس شرایط به بهزیستی و کمیته امداد معرفی کند و نگهداری از این افراد وظیفه این سازمان نیست. انطور که مسوولان بهزیستی می گویند بودجه این سازمان کفاف ارائه خدمات به همه افراد پذیرفته شده را نمی دهد ضمن اینکه براساس مصوبه شورای عالی اداری برخی افراد معرفی شده مشمول دریافت خدمات بهزیستی نیستند.
خلا های قانونی
از جمله مواردی که سبب شکست طرح های کاهش و نیز مقابله با افزایش تکدی گری در کشور شده است خلا های قانونی موجود در این زمینه است. محمد جواد جلالی مدیر اداره ساماندهی آسیبدیدگان اجتماعی شهرداری تهران گفته است بسیاری از متکدیان بر مواد قانونی و خلاهای آن اشراف دارند و با این ترفند از چنگ قانون می گریزند.
جلالی با بیان اینکه در حال حاضر حساسیت ویژهای بر روی کار کودکان ایجاد شده و سازمانهای مردم نهاد بر روی این موضوع بسیار حساس شدهاند، گفت: «باید بپذیریم که پذیرش بهزیستی از شهرداری بسیار سخت شده و پذیرش مددجوی دختر نیز با دشواریهای زیادی روبهروست به گونهای که به راحتی دختران متکدی را قبول نمیکنند بسیاری از متکدیان و باندها نیز این موضوع را متوجه شدند چراکه باید تاییدیه پزشکی قانونی درباره متکدیان دختر اخذ شود و به دلیل این پروسه طولانی، بسیاری از متکدیان دست ماموران را خوانده و با اینکه پسر هستند، روسری و چادر بر سر میکنند، چراکه میدانند پذیرش متکدی دختر سخت است و ماموران نیز علاقهای به جمعآوری این افراد ندارند.»
جلالی ادامه داد: متکدیان میدانند که اگر کودک کاری همراه با مادر یا پدرش باشد ماموران نسبت به جذب آنها به سختی اقدام میکنند. آنان همچنین میدانند که برای تکدی گری خود باید پوششی ایجاد کنند و بر همین اساس با پدیده شبه متکدیان مواجه هستیم چرا که متکدی برای پوشش عمل غیر قانونی خود لوازمی همچون چسب، دستمال و ... به همراه دارد و تظاهر به دستفروشی میکند؛ اما این در حالیست که آنها در صورت رویت خودروهای گشت فوریتهای اجتماعی وسایل خود را بیرون آورده و خود را دستفروش جلوه میدهند.
اما این همه خلاهای قانونی موجود در راه کاهش تکدی گری نیست که جلالی گفته است.در موضوع نگهداری و ساماندهی متکدیان اگر فرد دستگیر شده دارای سرپرست باشد چند روز پس از دستگیری آزاد می شود. براساس آمار 85درصد متکدیان دارای سرپرست هستند و بعد از چندی با وجود این خلا قانونی به چرخه تکدی گری بازمی گردند. از دیگر خلاهای موجود نبود شدت لازم در برخورد با متکدیان است. مطابق قانون متکدیان می توانند با پرداخت جریمه آزاد شوند. موضوعی که به راحتی از سوی آنها انجام می شود.
3 تا 5 هزار نفر در سال
آمارهای رسمی درباره جمع آوری و ارجاع افراد به اردوگاه های نگهداری از افراد متکدی متفاوت است و آمار ثابتی در این زمینه وجود ندارد اما آنگونه که موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران به ایرانیان گفته است آمارهای جذب متکدیان در این مجتمع های اردوگاهی، بین سه تا پنج هزار نفر در سال متغیر است.
بررسی آمارهای پراکنده سازمانهای ذیربط و مراجع ذیصلاح نشان می دهد که اکثریت قریب به اتفاق گدایان در سنین بین 31 الی 40 سالگی قرار دارند. برای نمونه از بین 244 گدایی که در یک پژوهش مورد پرسش قرار گرفته اند 62 نفرشان بین سنین 31 الی 40 سالگی قرار داشتنه اند. همچنین از بین 130 نفر متکدی دستگیر شده، 25 نفر آنها نیز 7 سال، 16 درصد آنها بین 30 - 20 ، 46درصد بالای 60 سال و بقیه بین گروه سنی 60 تا 20 در نوسان بوده است. در سال های اخیر آنچه در این زمینه بیش از هر چیزی مشاهده می شود کاهش سن تکدی گری و افزایش تعداد زنان متکدی است. زنگ خطری که نیازمند توجه و ارائه راهکارهای جدی تر است.
فقر مهمترین عامل
براساس پژوهش های صورت گرفته در این زمینه فقر مهم ترین عامل گرایش افراد به تکدی گری و نیز افزایش این معضل اجتماعی است. فرار از خانه، از کار افتادگی، تنبلی، مهاجرت برای یافتن شغل و بیکاری، طلاق، بی خانمانی، مشکلات جسمی و روحی و اعتیاد از دیگر دلایل گرایش متکدیان به این روش کسب درآمد است.
کارشناسان علوم اجتماعی معتقدند صرف جمعآوری این افراد از خیابانها و معابر شهری و نگهداری موقت آنها در مراکز ویژه نمیتواند مشکلی از معضل متکدیان و نیز جامعه برطرف کند بنابراین لازم است علاوه بر این راهکار امکان ایجاد کار و نیز بهبود شرایط زندگی و معیشتی افراد در دستور کار مسوولان قرار گیرد. اما این علل همه داستان معضل تکدی گری را روایت نمی کند. در اوایل شهریور ماه سال جاری آنگونه که فرماندار تهران درباره طرح جمع اوری متکدیان از شهر تهران گفته است 12 باند تکدی گری فقط در شهر تهران شناسایی شده اند. همچنین آنطور که استاندار تهران در آن مقطع زمانی مطرح کرده است در میان این افراد تعداد زیادی مربوط به اتباع بیگانه
است. براساس گفته های سید حسین هاشمی حدود یکهزار متکدی جمع آوری شده است که بیشتر این افراد متعلق به کشورهای میانمار و پاکستان هستند.
منبع: ابتکار
انتهای پیام/
بازگشت به سایر رسانهها