امام حسین(ع) به ما آموخت از تحریم شیطان بزرگ نترسیم بلکه از خدا بترسیم

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» نوع برخوردی که شیعیان با عترت(ع) دارند، باید برخوردی بر اساس عالی‎ترین معارف باشد که متأسفانه در این زمینه به تاریخ‎نگاری و تاریخ‎خوانی اکتفا کرده‎ایم و از ابعاد معارف امامان معصوم(ع) غافل مانده‎ایم. این ابعاد معارفی هم در آن معنویت است و هم راهکارهای عملی که هر کدام می‎تواند در پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران کاربرد کلان داشته باشد.

در این راستا با حجت‌الاسلام عباسیان، مدیر بنیاد حضرت مهدی موعود (عج) تهران درباره بخشی از معارف امام حسین(ع) گفت‎وگو کردیم که مشروحش را در ذیل می‎توانید مطالعه کنید:

تسنیم: بحث ما درباره نگاه معرفتی به امام حسین(ع) و جریان کربلاست که تاکنون نسبت به آن یا تحقیق لازم انجام نشده است و یا به جامعه به صورت مناسب انتقال داده نشده است؛ شما چه جنبه‎ای از معارف حسینی(ع) را مدنظر دارید؟
ابتدا نیاز است مقدمه‎ای عرض کنم تا اهمیت مطلب بیشتر نمایان شود. خداوند در قرآن فرموده است: «مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ». هدف از خلقت انسان عبودیت معرفی شده است، یعنی اینکه جن و انس باید در برابر اراده خداوند متعال تسلیم باشند و به مرحله‎ای برسد که با پس زدن نفس خود نظر خداوند و نظر مولا و ولیّ را بر خود مقدم بدارد که این در پرتو غلبه بر هوای نفس میسر است. و دیگر اینکه انسان در این دنیا آیا مجبور است یا مختار؟ می‎گوییم هم مجبور و هم صاحب اختیار است، زیرا ارزش انسان به حق انتخاب و اختیار است.

همچنین در بین مخلوقات تنها انس و جن صاحب اختیار هستند و به اختیار خود مسیرشان به سمت عبودیت خداوند و خدایی نکرده عبودیت ابلیس را انتخاب می‎کند. خداوند در آیه‎‎ای از قرآن چشم‎انداز خودش از انسان را اینگونه مطرح می‎کند: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ؛ به راستى [ما] پیامبران خود را با دلایل آشکار روانه کردیم و با آنها کتاب و میزان را فرود آوردیم تا مردم به قسط برخیزند». خداوند فلسفه ارسال رسولان را قیام به قسط معرفی می‎کند و نکته حائز اهمیت در این آیه این است که فاعل قیام به قسط، مردم هستند،  بنابراین انسانها اختیار دارند.
همچنین خداوند در آیه13 سوره رعد می‎فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ؛ در حقیقت ‏خدا حال قومى را تغییر نمى‌دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند». یعنی انسانها در سرنوشت خودشان تأثیر دارند، بنابراین انسان اختیار دارد و سرنوشت آنان نیز بر اساس رفتارشان ساخته می‎شود و داشته‎های آنها به میزان سعی‎شان است؛ «لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى؛‌براى انسان جز حاصل تلاش او نیست».با این مقدمه‎ای که عرض شد، باید پرسید عبودیت چگونه حاصل می‎شود تا انسانهای بتوانند مسیر آن را طی کنند؟

خب امام حسین(ع) در مسیر مکه تا کربلا نشستها و جلساتی داشتند و در یکی از سخنانی خود فرمودند: «اَیّهَا النّاسُ! إِنّ اللّهَ جَلّ ذِکْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلاّ لِیَعْرِفُوهُ، فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَا سِوَاهُ؛ اى مردم! خداوند بندگان را آفرید تا او را بشناسند، آن‏گاه که او را شناختند، پرستش کنند و آن‏گاه که او را پرستیدند، از پرستش غیر او بى‌‏نیاز شوند». در آن آیه که خداوند می‎فرماید ما انس و جن را جز برای عبادت خلق نکردیم، امام حسین(ع) راه عبودیت را در این حدیث معرفت نسبت به خداوند معرفی می‎فرماید. بنابراین انسان به اختیار خود می‎تواند مسیر الهی را طی کند و خداوند را از طریق شناخت نسبت به خود او عبودیت کند.

معرفت به امام همان معرفت خداست
تسنیم: ما در حدیث می‎خوانیم «بنا عُرف الله و بنا عُبدالله؛ به وسیله ما خدا شناخته و عبودیت می‎شود »؛ آیا معرفت خدا نیاز به معرفت خلیفه خدا ندارد؟
بله همین طور است. بنده در ادامه می‎خواستم دقیقاً به همین نکته اشاره کنم. اتفاقاً در ادامه سخنان امام حسین(ع) یک نفر از حضرت پرسید: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی فَمَا مَعْرِفَةُ اللَّهِ؟ قَالَ مَعْرِفَةُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ إِمَامَهُمُ الَّذِی یَجِبُ عَلَیْهِمْ طَاعَته؛ ای فرزند رسول‎اللَّه، پدر و مادرم فدایت، معنى معرفت خدا چیست؟ فرمود همان معرفت و شناخت اهل هر زمانى نسبت به امام زمانشان است». یعنی امام‎شناسی مساوی با خداشناسی است. کسی که می‎خواهد خدا را بشناسد، باید امام را بشناسد. بنابراین اگر امام حسین(ع) و امام زمان(عج) را خوب معرفی کنیم، مردم عاشق خدا می‎شوند، زیرا اهل بیت عصمت و طهارت(ع) تجلی صفات خدا هستند و بر اساس رحمت و محبت خود را موظف می‎دانند مردم را به خدا دعوت کنند، بنابراین در دعا می‎خوانیم  «یا داعیَ الله؛ ای دعوت‎کننده به سوی خداوند.

اختصاص برخی خصلتها به امام حسین(ع)
تسنیم: سؤالی که در این بین مطرح می‎شود این است که چرا بیشتر روی معرفت امام حسین(ع) تأکید شده است؟ پس جایگاه دیگر اهل بیت عصمت و طهارت(ع) چگونه می‎شود؟
اول اینکه خود وجود مقدس امامان معصوم(ع) به خصوص پیامبر اکرم(ص) عنایت ویژه‎ای به امام حسین(ع) داشتند و به بهانه‎های مختلف مردم را نسبت به توجه ویژه داشتن به حضرت دعوت می‎کردند. امام حسین(ع) در بین ائمه آن وجود مطهری است که بیشترین تجلی عشق‎بازی را با خدا داشته است، نه اینکه نعوذاً بالله سایر ائمه نداشتند، منظورمان تجلی و نمود آن در بین خلایق است. بنابراین پیامبر(ص) و دیگر ائمه(ع) فرمودند برای جد ما حسین(ع) گریه کنید. شما در کتاب خصائص الحسینیه علامه شوشتری خصلتهایی از حضرت می‎خوانید که تنها مختص به ایشان است و هیچ امامی و یا کمتر امامی در آنها با ایشان در این ویژگی‎ها برابری دارد. هیچ کدام از ائمه ما به این شدت بروز و ظهور نداشتند. البته «کلهم نور واحد؛ همگی از یک نور هستند». همان طور که گفتم تمام عترت(ع) در اوج عبودیت هستند. ما اعتقاد داریم امام حسن(ع) امامِ بر امام حسین(ع) است. ما اعتقاد داریم امام علی(ع) ابوالائمه است، ما معتقدیم حضرت زهراء به غیر از امیرالمؤمنین(ع) حجت بر سایر ائمه هستند، اما تجلی عشق‎بازی امام حسین(ع) در قبال خداوند متجلی‎تر و در معرض‎تر است و ائمه(ع) نیز سعی کرده‎اند حضرت را پررنگ‎تر کنند. این موضوع را شما در دعای عرفه حضرت مشاهده می‎کنید که چطور امام حسین(ع) در قبال خداوند محبت می‎ورزد و از این طریق معرفت ما را نسبت به خداوند متعال دگرگون می‎کند. در حدیث قدسی داریم که خداوند به داوود(ع) فرمود خوبی‎های مرا به مردم بگویی، مردم عاشق من می‎شوند. بنابراین امام حسین(ع) و سایر عترت(ع) معرف خوبی برای صفات خداوند هستند که ما در پرتو آن می‎توانیم نسبت به خداوند متعال معرفتمان را افزایش دهیم.

معرفت امام حسین(ع) بر اخلاقیات و روحیات تأثیر بالایی می‎گذارد
تسنیم: اگر بخواهیم درسی از ماجرای امام حسین(ع) در این زمانه بگیریم که کاربردی باشد، چه موضوعی مدنظر دارید؟
کسی که امام را خوب بشناسد، به خدا نیز معرفت پیدا می‎کند و همان طور که اشاره  شد، راه کسب معرفت خداوند، معرفت به امام حیّ است. زمانی که امام را خوب شناختیم، حتی اخلاقیات و روحیاتمان اصلاح می‎شود. مثلاً اگر عفو و گذشت و رحمت و عطوفت امام حسین(ع) را نمی‎دیدیم، چه مقدار شناخت نسبت به عفو و گذشت خدا داشتیم؟ به عنوان مثال امام حسین(ع) در مسیر عراق که در یکی از منزلگاه‎ها توقف کردند، به اصحاب دستور دادند آب فراوانی بردارند، زیرا ممکن است کسی احتیاج به آب داشته باشد. در منزلگاه بعدی وقتی به سپاه حرّ برخورد کردند، سپاه حرّ از تشنگی در حال هلاکت بودند که امام(ع) به اصحاب فرمودند آنها را سیراب کنید. حتی یک نفر توان خوردن آب نداشت که مشک بردارد و آب بخورد، امام حسین(ع) خودش مشک را در دهان او گذاشت و سیرابش کرد.
حالا در روز عاشورا باز هم رفتار با عطوفت امام حسین(ع) در قبال حرّ را به گونه‎ای دیگر شاهدیم. حرّ بعد از آن همه مزاحمتهایی که برای امام(ع)، اهل بیت و اصحابشان ایجاد کرده بود، روز عاشورا از کرده خود پشیمان شد و در حالی که چکمه خود را بر گردن آویخته بود و سپر خودش را واژگون کرده بود، نزد امام حسین(ع) آمد و گفت آیا توبه مرا پذیرفته شده می‎بینی؟ امام(ع) با آغوشی باز با او برخورد کرد. نگفت تو همان کسی هستی که مرا در این وادی کشیدی و تو را نمی‎خواهم بلکه حرّ را بخشید.

در ماجرای امام حسین(ع)  و حرّ بخشی از عفو خدا به نمایش گذاشته شد
من خاطرم هست یک روز وقتی نزد حاج آقا حق‎شناس بودم، شخصی آمد و شروع به اعتراف گناهانش کرد. حاج آقا بالاخره با صدایی بلند فرمودند تو بدتر هستی یا حرّ؟ برو، خدا تو را می‎بخشد. امام حسین(ع) حرّ را بخشید، اما خدا تو را نبخشد؟! یعنی وقتی جریان عفو و گذشت امام حسین(ع) در قبال حرّ را مطالعه می‎کنیم، باید بدانیم حضرت حجت  خلیفه خداوند است، حال ببینید خداوند دارای چه رحمت واسعه‎ای است؟! در ماجرای امام حسین(ع) و حرّ مقداری از صفت عفو خدا را می‎بینیم و امام(ع) تجسم صفات خدا روی زمین است. بنابراین کمترین محل تأثیر نگاه معرفتی به امام حسین(ع) که بسیار ارزشمند است، اصلاح صفات و اخلاقیات است.

از تحریم خدا بترسیم نه ایادی شیطان
تسنیم: ما شاهدیم از جمله مسائلی که امام حسین(ع) مدام نسبت به آن تذکر می‎دادند، زیر بار ذلت نرفتن بود تا جایی که جان خود را تقدیم کردند. در این زمان چگونه می‎توانیم از این رفتار امام حسین(ع) الگوبرداری کنیم؟
همان طور که اشاره داشتید اگر بخواهیم بخشی از ماجرای عاشورای امام حسین(ع) را مورد موشکافی قرار دهیم، با این سه کلمه برخورد می‎کنیم: «هیهات منا الذلة» یعنی هرگز زیر بار ذلت نمی‎رویم. تجسم صفات خدا برای انسان مختار در آن برهه زمانی به ما یاد می‎دهد که زیر بار ظلم نرو، هرچند تو هفتاد نفر و دشمن 30 هزار نفر باشد، هرچند تو را تحریم کنند و آب را به رویت ببندند، اما تو زیر بار ظلم نروی و بفرمایی «هیهات من الذلة». ما در مناجات شعبانیه از حضرت امیرالمؤمنین(ع) این را یاد گرفتیم که از این مورد ترس داشته باشیم: « إِلَهِی إِنْ حَرَمْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَرْزُقُنِی وَ إِنْ خَذَلْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُنِی؛ خدایا! اگر محرومم کنى پس کیست آن که به من روزى دهد؟ و اگر خوارم سازى پس کیست آن که به من یارى رساند»؟ اگر تو مرا تحریم کنی، چه کسی مرا روزی می‎دهد؟ ما نباید از تحریم شیطان بزرگ و جهان غرب بترسیم بلکه ما باید از تحریم خدا بترسیم. ما از کسی که دشمن اسلام است و تهدید به تحریم می‎کند  نباید بترسیم، زیرا پشت ما به خدا و اهل‎بیت(ع) است. تمدن نوین اسلامی زمانی رقم می‎خورد که مسلمانان در مسیر اسلام قرار بگیرند.
امام حسین(ع) اصرار بر این دارند که زیر بار ذلت نمی‎روند و از سوی دیگر می‎بینیم آینده بشریت با حکومت عدل مواجه می‎شود.«هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَ دِینِ الْحَقِّ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ اوست کسى که فرستاده خود را با هدایت و دین حق روانه کرد تا آن را بر هر چه دین است غلبه دهد هر چند مشرکان را ناخوش آید». ما به کسانی که یک مقدار اعتقادات سستی دارند، عرض می‏‌کنیم خدایی که می‎فرماید من پیامبر(ص) را فرستادم «لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ؛ تا آن را [دین حق] بر هر چه دین است غلبه دهد»، آیا اسلام اکنون بر تمام ادیان غالب است؟ می‎گوییم خیر، در دوران ظهور اینگونه است. اگر اسلام متجلی شود، یعنی ظلم و فساد برچیده و امنیت برقرار می‎شود. امام حسین(ع) در ماجرای عاشورا مقدمه اسلام ناب را معرفی کرد که بخشی از آن ظلم‎ستیزی است.  بنابراین عاشورا نقش مهمی در تشکیل تمدن نوین اسلامی دارد. تمدن اسلامی یعنی جامعه‎ای که در آن فضیلت موج می‎زند، یعنی در آن ظلم و گناه نمی‎شود و حق به حاکمیت می‎رسد.

انتهای‎پیام/