ظرفیت‌های موجود و جمعیت ۸۰ میلیونی ایران

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، جمعیت ایران 80 میلیون نفر رسید. آماری که رییس انجمن جمعیت شناسی ایران از تازه ترین تعداد ایرانی ها در کشور ایران داده است. وی همچنین بیان کرده است در حال حاضر بیش از 70 درصد جمعیت کشور 15 تا 64 ساله هستند،‌ کشور از نظر جمعیتی در حال سپری کردن طلایی‌ترین دوران خود است. اما ممکن است بسیار این سوال برایشان پیش بیاید که آیا ظرفیت ها و امکانات موجود در ایران جوابگوی این تعداد جمعیت می باشد؟ و مهم تر از آن که با توجه به افزایش سن جمعیت در دهه های آینده و تشویق به فرزندآوری زوج های جوان آیا به توسعه امکانات از جمله اشتغال‏، ذخایر و منابع آبی، هوای تمییز، سرانه بهداشت و محیط زیست و آموزش و …. فکری کرده ایم؟ اگر خوب بیاندیشم در می یابیم که بیش از آنکه بخواهیم به ظرفیت سازی و بالافعل کردن امکاناتی که در اختیار داریم و فرصت های بیشماری که می تواند در برابر کشورما به لحاظ سرمایه گذاری در بخش های مختلف و بالاتبع آن افزایش سطح زندگی افراد باشد تنها به افزایش جمعیت فکر کرده ایم و آن هم بیش از آنکه برنامه و سیاست گذاری ها تشویقی باشد سلبی بوده است. نمونه هایی که مجلس در دور گذشته تصویب کرد که  واکنش ها و مخالفت های زیادی را برانگیخت. و مهم تر از آن اگر در دهه های آینده شاهد نرخ رشد جمعیت باشیم با همه تفاسیر موجود اما چنانچه امکانات متناسب و تدابیر لازم نیاندیشیده شود آیا در برابر مخاطراتی همچون فقر‏، بیماری ها، بیکاری، آسیب های اجتماعی، کمبود منابع آبی و … می توانیم آمادگی لازم را داشته باشیم؟

و اما محمد میرزایی ، رئیس انجمن جمعیت شناسی ایران با اشاره به ضرورت مدیریت صحیح برنامه‌های راهبردی تحولات جمعیتی گفته است: جمعیت فعلی ایران به 80 میلیون نفر رسیده است.
وی با اشاره به افزایش میزان فارغ التحصیلان دانشگاهی گفت: تدوین و اجرای برنامه‌ریزی‌های راهبردی در راستای ایجاد اشتغال پایدار برای فارغ التحصیلان دانشگاهی از جمله ضرورت‌های در دستور کار فعلی دولت است.میرزایی با اشاره به این که در حال حاضر جمعیت ایران به 80 میلیون نفر رسیده است، افزود: این رشد هشت برابری به هیچ عنوان  برای اجرای برنامه‌های حمایتی قابل تحمل نیست.رئیس انجمن جمعیت شناسی ایران مهاجرت را از جمله عوامل تأثیرگذار در بحث تحولات جمعیتی کشور دانست و بیان کرد: مهاجرت، فقط می تواند به عنوان “مسکن” در کاهش رشد شتابان جمعیت کشور عمل کند و درمان قطعی این رشد نیست.وی در مورد پیامد کاهش زاد و ولد و باروری تصریح کرد: تغییر ساختار جمعیتی شرایط لازم برای افزایش سن جمعیتی در کشور را فراهم کرده است.
اما و اگرهای کیفیت زندگی در ایران
از طرفی مسعود راغفر کارشناس مسایل اقتصادی در خصوص اما و اگرهای کیفیت زندگی در ایران به سایت فرارو اظهار داشته است: «متاسفانه شواهدی که در اقتصاد ایران وجود دارد حاکی از آن است که رشد اقتصادی در ایران رشد بی کیفیتی است که عمده این رشد محصول درآمدهای بادآورده نفت و گاز و نه سرمایه های انسانی است. در حالی که اصلی ترین محرک توسعه در دنیای کنونی اتکا به سرمایه های انسانی است، موضوعی که در استراتژی توسعه اقتصادی ایران کاملا مغفول است.»وی ادامه داد: «به طور مثال شاخص زمان ترافیک شهری قطعا نسبت به سال گذشته بدتر شده است و اگرچه شاخص آلودگی هوا اندکی بهبود پیدا کرده اما شاخص ایمنی قابل بحث است، چراکه وقتی شاهد رشد نابرابر در جامعه هستیم خیلی نمی توان اطمینان داشت که شاخص امنیت اجتماعی بهبود پیدا کرده باشد.»وی افزود: «از سوی دیگر به نظر نمی رسد شاخص مراقبت های بهداشتی نیز بهبود چندانی پیدا کرده باشد چنانکه بر اساس بررسی های ما علی رغم بودجه عظیمی که در حوزه سلامت مصرف شده شاخص هایی همچون سهم عادلانه خانوارها از خدمات سلامت بهبود پیدا نکرده است و یا شاخص پرداخت از جیب اگرچه برای گروههایی بهبود پیدا کرده اما توزیع آن عمدتا در میان گروههایی که ذی حق نبودند صورت گرفته است.»این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: «لذا فارغ از اینکه شاخص مراقبت بهداشتی در این گزارش چگونه تعریف شده است باید گفت برخی شاخص ها در حوزه سلامت بهبود پیدا نکرده است.»راغفر در پاسخ به این سوال که آیا گزارش های مختلف درباره پیشرو بودن اقتصاد ایران در منطقه صحیح نیست؟، گفت: «به نظر من این آمارها خیلی قابل اتکا نیست. حتی رشد اقتصادی 4.4 درصدی که توسط دولت اعلام شده قابل بحث است. فارغ از این اخیرا گزارش های کاملا متضادی از سوی مراکز بین المللی درباره اقتصاد ایران ارائه می شود
بنظر می رسد که قضاوت و اظهار نظر درست و علمی در خصوص مقوله جمعیت بدون توجه به شاخص های توسعه امکان پذیر نیست، چرا که افزایش جمعیت، بدون تناسب با امکانات موجود باعث توقف و یا کند شدن حرکت در مسیر رشد تکاملی یک فرد یا جامعه خواهد شد، بالاخص آنکه بر اساس نظریه ی مالتوس رشد جمعیت دارای تصاعد هندسی و رشد بسیاری از نیازهای اولیه مانند مواد غذایی و … دارای تصاعد عددی است.
از طرفی آموزش، اشتغال، ازدواج و تغذیه ی مناسب و بهره گیری از توانمندی زنان از جمله مواردی هستند که همواره سیاستگزاران و برنامه ریزان یک جامعه را به چالش می کشاند و لزوم هماهنگ بودن برنامه های تنظیم خانواده و نرخ رشد جمعیت با امکانات بالفعل و بالقوه برای حال و آینده را بیش از پیش مسجل می نماید. این وضعیت با توجه به گذر اپیدمیویولژیک و تغییر ترکیب سنی جمعیت بیش از پیش اهمیت می یابد، بنحوی که یکی از دغدغه های جوامع انسانی بالاخص در کشورهای در حال توسعه، رسیدن به شاخص سالمندی ایمن است.
در گزارشی که در خصوص ضرورت تناسب بین امکانات و افزایش جمعیت منتشر شده بدیهی است که در حال حاضر افزایش طول عمر با کیفیت، ملاک توسعه است و نه فقط افزایش قدر مطلق سن افراد، از طرف دیگر تغییر الگوی بیماریها از بیماریهای واگیردار به بیماریهای غیر واگیر و نیز شیوع اختلالات خلقی و افسردگیها که مستقیماً تحت تأثیر ترکیب سنی جمعیت است باید به دقت مدنظر قرار گیرد. نکته ی قابل تأمل در مورد بیماریهای غیر واگیر آن است که اولاً تقریباً تمامی آنها ناشی از تغییر شیوه ی زندگی و تغذیه ی ناصحیح است که عموماً از کشورهای غربی وارد شده و ثانیاً ترس ناشی از سرایت بیماریهای واگیردار که کشورهای توسعه یافته را مجبور به کمک به سایر کشورها برای مهار و کنترل آنها می نماید در مورد بیماریهای غیر واگیر وجود ندارد. بنابراین کشورهای در حال توسعه نباید چندان امیدی به مساعدت های فکری و مادی کشورهای پیشرفته داشته باشند و از این رو کارشان سخت تر خواهد بود.
بطور خلاصه می توان گفت که هر دوره از دوران رشد انسان اعم از زندگی جنینی، نوزادی تا جوانی و سالمندی اهمیت خاص خود را داشته و مقتضیات ویژه ی خود را می طلبد تنها مورد آن است که گاه و بیگاه بدلیل بحرانی شدن مشکلات یکی از این اقشار، توجه ی بیشتر دولتمردان به آن گروه معطوف می گردد، در صورتی که این موضوع به آن معنی نیست که سیار گروههای سنی مشکل خاصی ندارند، به عنوان مثال گاهی مشکلات سالمندان پررنگ تر مطرح می گردد و گاهی اشتغال و ازدواج جوانان و گاه موضوع دیگر، به همین دلیل است که علمای جامعه شناس اذعان می کنند که جوان بودن یک جامعه هم می تواند بعنوان یک تهدید مطرح باشد و هم بعنوان یک فرصت و این موضوع کاملاً بستگی به میزان آمادگی آن جامعه برای پاسخگویی به نیازهای واقعی آنان دارد. به امید روزی که با استفاده ی بهینه از توانمندیها و امکانات و استعدادهای سرشار میهن اسلامی شاهد رشد طبیعی، بهنگام و شکوفایی خلاقیت های آحاد جامعه باشیم.
سیاست های جمعیتی وزارت بهداشت
قائم مقام وزیر بهداشت گفت: در سه سال گذشته به طور متوسط بیش از یک میلیون و 125 هزار نفر در هر سال به جمعیت کشور افزوده شده است.
دکتر ایرج حریرچی در پاسخ به منتقدین سیاست های جمعیتی وزارت بهداشت، اظهارداشت: پس از ابلاغ سیاست های کلی جمعیت توسط مقام معظم رهبری در سال 1393 مبتنی بر وظایف محوله به وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی سر فصل های متعددی بعنوان مداخلات و برنامه هایی در راستای اجرائی سازی سیاست های کلی جمعیت در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مد نظر قرار گرفت.
وی با بیان اینکه همزمان با اجرای برنامه های وزارت بهداشت در راستای سیاست های کلی جمعیت، میزان باروری کل از عدد 1.8 در سال 1390 به 1.9 در سال 1394 افزایش یافته است، گفت: این افزایش، همگام با تداوم افزایش تولدها در فاصله سال های یاد شده و علیرغم آغاز سیر کاهشی تعداد ازدواج از سال 1389 و افزایش طلاق در طی دو دهه گذشته بوده است و این موضوع بیان گر اقناع جامعه در راستای افزایش تعداد فرزندان بوده است.
حریرچی یاد آور شد: بر اساس نتایج تحقیقی که اخیرا انجام شده است، افراد در آستانه ازدواج متوسط فرزندان دلخواه خود را 2.3 فرزند اعلام کرده اند که در صورت تحقق، بیش از نرخ جایگزینی جمعیت می باشد.
«سیاست‌های کلی جمعیّت» مد نظر رهبر انقلاب
بنا به سایت لیدر «سیاست‌های کلی جمعیّت» که رهبر انقلاب در سال 93 ابلاغ کردند به شرح زیر است:
1- ارتقاء پویایی، بالندگی و جوانی جمعیّت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی.
2- رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج و حمایت از زوج‌های جوان و توانمندسازی آنان در تأمین هزینه‌های زندگی و تربیت نسل صالح و کارآمد.
3- اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران بویژه در دوره بارداری و شیردهی و پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان و تقویت نهادها و مؤسسات حمایتی ذی‌ربط.
4- تحکیم بنیان و پایداری خانواده با اصلاح و تکمیل آموزش‌های عمومی درباره اصالت کانون خانواده و فرزند پروری و با تأکید بر آموزش‌ مهارت‌های زندگی و ارتباطی و ارائه خدمات مشاوره‌ای بر مبنای فرهنگ و ارزش‌های اسلامی- ایرانی و توسعه و تقویت نظام تأمین اجتماعی، خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی در جهت سلامت باروری و فرزندآوری.
5- ترویج و نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی- ایرانی و مقابله با ابعاد نامطلوب سبک زندگی غربی.
6- ارتقاء امید به زندگی، تأمین سلامت و تغذیه سالم جمعیّت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، بویژه اعتیاد، سوانح، آلودگی‌های زیست محیطی و بیماری‌ها.
7- فرهنگ سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تأمین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیش‌بینی ساز و کار لازم برای بهره‌مندی از تجارب و توانمندی‌های سالمندان در عرصه‌های مناسب.
8- توانمندسازی جمعیّت در سن کار با فرهنگ سازی و اصلاح، تقویت و سازگار کردن نظامات تربیتی و آموزش‌های عمومی، کارآفرینی، فنی ـ حرفه‌ای و تخصصی با نیازهای جامعه و استعدادها و علایق آنان در جهت ایجاد اشتغال مؤثر و مولّد.
9- باز توزیع فضایی و جغرافیایی جمعیّت، متناسب با ظرفیت زیستی با تأکید بر تأمین آب با هدف توزیع متعادل و کاهش فشار جمعیّتی.
10- حفظ و جذب جمعیّت در روستاها و مناطق مرزی و کم تراکم و ایجاد مراکز جدید جمعیّتی بویژه در جزایر و سواحل خلیج فارس و دریای عمان از طریق توسعه شبکه‌های زیربنایی، حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری و ایجاد فضای کسب و کار با درآمد کافی.
11- مدیریت مهاجرت به داخل و خارج هماهنگ با سیاست‌های کلی جمعیّت با تدوین و اجرای ساز و کارهای مناسب.
12- تشویق ایرانیان خارج از کشور برای حضور و سرمایه گذاری، و بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانایی‌های آنان.
13- تقویت مؤلفه‌های هویت‌بخش ملی (ایرانی، اسلامی، انقلابی) و ارتقاء وفاق و همگرایی اجتماعی در پهنه سرزمینی بویژه در میان مرزنشینان؛ و ایرانیان خارج از کشور.
14- رصد مستمر سیاست‌های جمعیّتی در ابعاد کمّی و کیفی با ایجاد ساز و کار مناسب و تدوین شاخص‌های بومی توسعه انسانی و انجام پژوهش‌های جمعیّتی و توسعه انسانی.

منبع:شفقنا

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه سایر رسانه‌ها