در نکوهش همسایهآزاری
همسایهآزاری، از امور نکوهش شده ای است که نتیجه اش، تحقیر، نفرین و سرزنش است. اگر خوش همسایگی سبب زیاد شدن روزی، آبادانی شهر و طولانی شدن عمر میشود، در جهت مخالف آن، همسایهآزاری فقر و خواری را به همراه دارد.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزای تسنیم، از جمله اخلاق ناپسندی که پیشوایان دین همواره از آن نهی میکردند، آزار دادن همسایه است. نقل شده است که مردی به محضر امام صادق(ع) رفت و از همسایه خود شکایت کرد. امام ضمن راهنمایی او چنین نقل کرد: مردی از انصار خدمت پیامبر خدا عرض کرد: من از قبیله بنی فلان خانه ای خریده ام و نزدیکترین همسایه ام، کسی است که امیدی به خیر و خوبی اش ندارم و از بدی اش در امان نیستم. پس، پیامبرخدا به امام علی(ع) و سلمان و ابوذر دستور داد به مسجد بروند و با صدای بلند فریاد بزنند: «لا ایمانَ لِمَنْ لَمْ یَأمَنْ جارُهُ بوِائقَهُ؛ ایمان ندارد هر آن کس که همسایه اش از شر او در امان نباشد.» آنان سه بار این سخن را گفتند. این نوع برخورد پیامبر با شخص همسایه آزار، شدت زشتی این اخلاق ناپسند را نشان میدهد.در روایت دیگری، پیامبر اکرم(ص) فرمود: «مَنْ کانَ یُوْمِنُ با... وَ الیومِ الاخِرِ فَلایوْذی جارَهُ؛ هر که به خدا و روز واپسین ایمان داشته باشد، همسایه خود را آزار نمیدهد.»
امام رضا(ع) نیز میفرماید: «لیسَ مِنا مَن لَم یأمَن جارُهُ بوائِقَهُ؛ از ما نیست کسی که همسایهاش از شر او در امان نیست.» در روایتی، امام رضا(ع)، شیعه بودن و در مسیر اهل بیت(ع) قرار داشتن را مستلزم آزار نرساندن به همسایه میداند. همسایگی بد، تا جایی زشت شمرده شده که حضرت علی(ع) از آن به عنوان سخت ترین بلا و مصیبت یاد میکند: «جارُ السُوء اعظمُ الضَراءِ و اَشَدُ البَلاءِ؛ همسایه بد، بزرگ ترین رنج و سخت ترین بلا و مصیبت است.»
باز در نکوهش همسایه بد، از لقمان نقل کرده اند که فرمود: «من صخرههای بزرگ و آهن و هر بارِ سنگینی را به دوش کشیدم، ولی باری سنگینتر از همسایه بد ندیدم.» ناپسند بودن همسایگی بد، نزد پیامبر اکرم(ص) تا جایی است که در سفارش خود به امام علی(ع) میفرماید: «ای علی! چهار چیز است که پشت انسان را میشکند. و یکی از آنها همسایه بد است.» امام صادق(ع) هم یکی از سه چیزی که زندگی انسان را تیره و تار میسازد، «همسایه بد» معرفی میکند.
مصداقهای همسایهآزاری
هر چند هرگونه اخلاق و رفتار بد را از مصداقهای همسایهآزاری میتوان شمرد، نمونههایی از همسایهآزاری، در برخی از سخنان معصومان(ع) نقل شده که شایسته تأمل و بررسی است. از جلوههای بدهمسایگی، میتوان بدگمانی، ستم، خودخواهی، خیانت به مال و ناموس، دروغگویی، بی شرمی، غیبت و بدگویی کردن، حسادت،چشم و هم چشمی، بی بند و باری، بدزبانی، تجسس، فالگوش بودن، تجمل گرایی و هر اخلاق ناپسند انسانی را برشمرد.
با این حال، در برخی روایتها به مواردی چند، به گونه ای خاص اشاره شده که بسیار قابل توجه و تأمل است. از جمله نقل کرده اند که «روزی اصحاب پیامبر اکرم(ص) به ایشان عرض کردند: فلان زن روزها روزه دار است و شبها را به عبادت میگذراند، در ضمن صدقه هم میدهد، ولی به زبان، همسایه را میآزارد. رسول اکرم(ص) فرمود: چیزی برای آن زن نیست، او اهل جهنم است!»این روایت بیانگر تأکید و پافشاری اولیای دین به رعایت کردن حقوق و آزار نرساندن به همسایه است، تا جایی که پذیرش اعمال عبادی افراد را در گرو رضایتمندی و آزار ندادن همسایه برشمرده است.
پیامبر اکرم(ص) در روایتی میفرماید:به خدا پناه میبرم از همسایه بد، با چشمانش تو را میبیند و دلش مراقب توست، اگر تو را در خوبی و خوشی دید، ناراحت میشود و اگر تو را گرفتار و بد حال دید، خوشحال میشود. رسول خدا (ص) همسایه بدخواه و حسود را در این فراز نکوهش کرده است؛ چرا که نیت بد و قلب بدخواه، عامل بداخلاقی و همسایهآزاری میشود. به همین دلیل، پیامبر، همسایه بد را از مصیبتهای کمرشکن معرفی میکند و میفرماید: «ثَلاثهٌ هُنَ امُ الفَواقرِ؛ سه چیز در رأس مصیبت های کمرشکن است.»آن گاه در معرفی یکی از آن سه چیز، همسایه بد را این گونه معرفی میکند:... و همسایه ای که چشمانش تو را میپاید و دلش خواهان رسوایی توست، اگر خوبی ببیند، آن را میپوشاند و فاش نمیسازد و اگر بدی ببیند، آن را علنی کرده و همه جا پخش میکند.در نگاه ائمه معصوم(ع) افزون بر نهی از همسایهآزاری، بر تحمل و صبر در برابر آزار همسایگان نیز تأکید شده است.
امام کاظم(ع) میفرماید:«لیسَ حُسْنُ الجَوارِ کَفَ الأَذی، وَلکِنْ حُسْنُ الجَوارِ الصَبْرُ عَلی الْأَذی». حسن همسایگی این نیست که به همسایه آزار نرسانی، بلکه حسن همسایگی آن است که در برابر آزار همسایه شکیبا باشی.شبیه این روایت در مستدرک الوسائل، از امام علی(ع) نیز نقل شده است. در این کلام، حضرت علی(ع)، همسایگان را در برابر آزار همسایه به خویشتن داری دعوت کرده است، تا ضمن کاهش فاصلهها و تنشها، امر به معروف نیز صورت گیرد و سبب تغییر در رفتار طرف آزار دهنده شود.امام علی(ع) در این کلام، هم میخواهد اهمیت و جایگاه همسایه را گوشزد کند و هم زمینه رشد معنوی همسایگان را فراهم سازد. البته این بدین معنا نیست که امام همسایهآزاری را تأیید کرده یا آزار رساندن به دیگران و همسایگان را مجاز شمرده است؛ زیرا روایتهای زیادی وجود دارد که به شدت همسایهآزاری را نفی میکنند.تحمل آزار همسایه نیز بدین معنا نیست که انسان، مظلوم واقع شود و خود را اسیر بداند، بلکه آن گونه که گفته شد، امام راهکار اصلاحی را تا جایی که زمینه اصلاح طرف مقابل باشد، ارائه میکند و اگر همسایه آزار، از این اخلاق فروتنانه همسایه، سوءاستفاده کند، به یقین، باید با آن برخورد کرد. در سیره رسول اکرم(ص) این مطلب نیز بازگو شده است. بر این اساس، تحمل آزار همسایه، تا مرحله ای، پسندیده و از نشانههای حسن همسایگی است، ولی هرگاه از حد گذشت، دیگر سکوت و تحمل جایی ندارد و باید با شدت بیشتری امر به معروف کرد...
آثار همسایهآزاری
همسایهآزاری، از امور نکوهش شده ای است که نتیجه اش، تحقیر، نفرین و سرزنش است. اگر خوش همسایگی سبب زیاد شدن روزی، آبادانی شهر و طولانی شدن عمر میشود، در جهت مخالف آن، همسایهآزاری فقر و خواری را به همراه دارد.پس همانگونه که رشد معنوی در گرو خوش همسایگی است، در مقابل آن، بدبختی و افتادن به پرتگاه گناه، دوری از اهل بیت(ع)، گرفتاری در آتش جهنم، قبول نشدن اعمال و عبادات و نزول بلا از ثمرههای همسایهآزاری است که در روایات بدان اشاره شده است.
منبع: آرمان
انتهای پیام/