«مالک کایا» کارشناس ترکیهای در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص مطرح شدن ادعای تاریخی ترکیه بر موصل و حلب و عدم پذیرش عهدنامه لوزان، با اشاره به نقش غربیها در زنده شدن این ادعای تاریخی یادآوری کرد: مسئله حلب در سوریه و موصل و کرکوک در عراق برای ترکیه یک موضوع تاریخی و حساس است. این شهرها طبق شواهد تاریخی موجود جزء دولت عثمانی بودند؛ اما کشورهای انگلیس و فرانسه این مناطق را اشغال کردند و تحت تسلط خود قرار دادند.
وی با توجه به عهدنامه لوزان خاطرنشان کرد: عراق تحت قیمومت استعمار انگلیس و سوریه تحت قیمومت دولت فرانسه بود. بالاخره در سال 1924 قراردادی تحت عنوان عهدنامه لوزان منعقد شد و ماده سوم این قرارداد به موضوع حلب و موصل اشاره داشت. طبق این قرارداد تکلیف این مناطق باید با مذاکرات انگلیس و فرانسه مشخص میشد که این شهرها تحت قیمومت این کشورها باقی بمانند یا به خاک ترکیه الحاق شوند.
کایا با بیان تصمیم جامعه ملل درباره موصل و حلب یادآوری کرد: انگلیس و فرانسه برای مذاکرات گفته شده 9 ماه زمان در نظر گرفتند؛ اما طرفین در طول این مدت نتوانستند مسئله این دو شهر را تعیین تکلیف کنند. بر این اساس این موضوع را به جامعه ملل واگذار کردند. جامعه ملل نیز تصمیم گرفت که مرزهای کنونی ترکیه شکل گیرد. به این ترتیب موصل در داخل عراق و حلب نیز در داخل مرزهای سوریه قرار گرفتند.
وی ادعای ترکیه را مورد توجه قرار داد و افزود: مقامات ترکیه از آن موقع به این موضوع اعتراض داشتهاند؛ اما آن را علنی نمیکردند. با این حال آنکارا با چشمداشت خود نسبت به این مناطق، به دنبال تصاحب این شهرها بود؛ اما این موضوع با شرایط کنونی جهان امری محال است.
این کارشناس ترکیهای با اشاره به تغییر دیدگاه اردوغان نسبت به عهدنامه لوزان گفت: وی چند ماه پیش از این رسماً در رابطه با قرارداد لوزان اظهارنظر کرد و آن را به عنوان سند سرزمینهای ترکیه یک افتخار دانست. با این حال وی در هفتههای اخیر اعلام کرد که ترکیه این قرارداد را قبول ندارد. بر این اساس اردوغان به دنبال زنده کردن اختلافات تاریخی است؛ لذا ادعای خود را درباره موصل و حلب مطرح کرده است.
وی غربیها را در پشت پرده اقدامات دولت ترکیه دانست و اضافه کرد: به نظر میرسد غربیها خصوصاً آمریکا با مطرح شدن این ادعا از سوی ترکیه میتوانند کشورهای منطقه را تحت فشار قرار دهند. به این ترتیب که اگر خواستههای آمریکاییها در منطقه مدنظر قرار گرفته نشود یا شکست آنها در عراق قطعی شود، این موضوع تاریخی را زنده میکنند. این موضوع یکی از اهداف اصلی آمریکا در منطقه است. کما اینکه این کشور تا به حال به دنبال دامن زدن به اختلافات مذهبی در داخل کشورهای منطقه بوده تا آنها را تحت عناوین شیعی و سنی یا عرب و عجم به جان هم اندازد؛ اما آنها از این راه به نتیجه دلخواه خود نرسیدهاند.
این کارشناس سیاسی با توجه به دنباله روی آنکارا از واشنگتن تأکید کرد: آمریکاییها الآن پروژه درگیر ساختن کشورهای منطقه را در دستور کار دارند. دولت ترکیه نیز در قبال سوریه و عراق از این سیاست پیروی میکند. آنکارا اخیراً اعلام کرده بود که ترکیه از استقرار حشد الشعبی در موصل ممانعت به عمل میآورد. این کشور ادعا کرده بود که مشارکت حشد الشعبی در این عملیات موجب ایجاد جنگ شیعی و سنی میشود؛ اما باید از مقامات ترکیه پرسید که چرا این درگیری در مناطق سنی نشین دیگری چون فلوجه، تکریت و الانبار که به دست حشد الشعبی آزاد شدند، پیش نیامد؟
وی با آرام خواندن اوضاع در مناطق گفته شده اشاره داشت: کوچکترین مشکلی در این مناطق وجود ندارد. حال چرا چنین درگیری باید در موصل پیش آید؟ ترکیه چنین مسائلی را به دنبال ادعاهای تاریخی و ایجاد اختلاف مذهبی در بین دولتها مطرح میکند. بر این اساس سیاست آنکارا به نفع مردم ترکیه و کشورهای منطقه نیست.
کایا تاریخ ورود ارتش ترکیه به سوریه را نیز مهم دانست و یادآوری کرد: ارتش این کشور در بیست و چهارم اوت به جرابلس وارد شد. این تاریخ برای ترکیه با اهمیت است؛ چراکه یاووز سلطان سلیم بیست و چهارم اوت سال 1516 با ارتش خود علیه دولت سوریه وارد جنگ شد و این کشور را اشغال کرد. وی بعد از اقامت چندروزه در سوریه به مصر رفت و در این کشور خلافت خود را اعلام کرد. دولت ترکیه نیز دقیقاً همان روز در پانصدمین سالگرد این حادثه به سوریه وارد شد.
انتهای پیام/