فراز و فرود تحریم‌های هوشمند غرب علیه روسیه
پس از الحاق پرسروصدای شبه جزیره کریمه به خاک روسیه در مارس سال ۲۰۱۴ میلادی، دولت اوباما با بهره‌گیری از ابزار تحریم‌های هدفمند به عنوان راهبرد جدید واشنگتن، تلاش کرد تا این کشور را مجازات نماید.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، پس از الحاق پرسروصدای شبه جزیره کریمه به خاک روسیه در مارس سال 2014 میلادی، دولت اوباما با بهره‌گیری از ابزار تحریم‌های هدفمند به عنوان راهبرد جدید واشنگتن، تلاش کرد تا این کشور را مجازات نماید. بدین ترتیب، مصادره اموال و ممنوعیت سفر بیش از 100 شخص روس تبار که عموماً از افراد مرتبط با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه بودند، از سوی کاخ سفید صادر شد. اتحادیه اروپا نیز 100 نفر دیگر را در لیست تحریم قرار داد. همچنین با توجه به تأمین نیمی از درآمدهای دولت روسیه از فروش نفت و گاز طبیعی، شرکت‌های فعال در صنعت نفت و گاز طبیعی تحریم شدند.
نتایج ناخواسته تحریم
دو سال پس از اعمال این تحریم‌های هوشمند، همانطور که تعدادی از سیاستمداران امریکایی نیز اعلام کرده‌اند، کرملین در برابر خواسته‌های غرب نرمش اندکی داشته و این موضوع را باید یک موضوع نگران کننده دانست. مثلاً کرملین در این دوره، علاوه بر حضور در شبه جزیره راهبردی کریمه، حمایت‌های مالی و نظامی از گروه‌های مورد حمایت خود در شرق اوکراین را افزایش داده است.
با نگاهی به تاریخ جهانی تحریم‌ها نیز می‌توان دریافت که 66 درصد آنها به اهداف خود دست نیافتند و 79 درصد تحریم‌های اعمال شده جهت جلوگیری از توسعه فعالیت‌های نظامی، با شکست روبه‌رو شده‌اند.
اما روسیه راهبرد نزدیک شدن به چین را برای مقابله با غرب برگزیده است. در بهار سال 2014 میلادی، پوتین رهسپار پکن شد تا قرارداد 400 میلیارد دلاری و 30 ساله صادرات گاز طبیعی به چین را امضا نماید. گویی آنان یک جایگزین جذاب برای بازار گاز اروپا یافته‌اند.
البته از سوی دیگر، روسیه به سرعت راهکارهایی برای دور زدن تحریم‌های غرب به ویژه در بخش صنعت نفت و گاز یافت. مثلاً برای جبران نیازمندی به فناوری و تجهیزات حفاری در آب‌های پیرامون قطب شمال، شرکت روسنفت 30 درصد سهام پروژه‌های شرکت حفاری نورث آتلانتیک را که زیرمجموعه شرکت استات اویل نروژ محسوب می‌شود، خریداری کرده است.
اما کارشناسان با یادآوری این نکته که تحریم‌ها باید در کوتاه مدت، آثار خود را در بخش تغییر سیاست‌های کشور هدف نشان دهد، معتقدند با طولانی شدن دوره تحریم‌ها آثار این محدودیت‌ها، کمتر و کمتر می‌شود و اگر در سال‌های فرارو، همان گونه که اکثر پیش‌بینی‌ها بر این نکته اتفاق نظر دارد، قیمت مبادلاتی نفت خام در بازارهای جهانی افزایش یابد، تأثیر تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده علیه روسیه بی‌اثر خواهد شد.
هزینه‌های تحریم
اما این تحریم‌ها، هزینه‌هایی برای کاخ سفید و اروپایی‌ها به همراه آورده است. گزارش منتشرشده توسط اتحادیه اروپا نشان می‌دهد تحریم روسیه در سال 2015 میلادی به کاهش 3/0 درصدی تولید ناخالص داخلی این اتحادیه منجر شده است.
نتایج مطالعه انستیتوی پژوهش‌های اقتصادی اتریش نیز نشان می‌دهد تداوم تحریم روسیه می‌تواند 90 میلیارد یورو از درآمدهای صادراتی را کاهش دهد و 2 میلیون فرصت شغلی را در سرزمین یورو حذف کند.
اما آلمان به عنوان شریک اصلی روسیه در قاره سبز را باید به دلیل از بین رفتن 400 هزار فرصت شغلی، بزرگ‌ترین بازنده تحریم‌های کنونی به شمار آورد. از سوی دیگر، چند بانک اروپایی نظیر سوسیت جنرال فرانسه و رایفیسن زنترال بانک اتریش، میلیاردها دلار وام به شرکت‌های روسی اعطا کرده‌اند که در صورت عدم بازپرداخت این تسهیلات، رشد چشمگیر بدهی‌ها یا ورشکستگی این بانک‌ها، دور از انتظار نخواهد بود.
بانک‌های امریکایی نیز علاوه بر انسداد ده‌ها میلیون دلار از اموال تحریم شده، باید با انعقاد همکاری با مراکز حقوقی، نسبت به ارزیابی مبادلات مالی خود از بیم مشارکت در تأمین مالی شرکت‌ها و افراد تحریم شده روس تبار، اقدام کنند. فراموش نکنید در صورت تأمین مالی شرکت‌های روسی، 250 هزار دلار جریمه برای بانک‌ها و مؤسسات مالی امریکایی تعیین شده و این رقم پس از مدت کوتاهی، دو برابر می‌گردد.
همه ما به خاطر داریم که در سال 2010 میلادی، دوچه بانک آلمان به دلیل دور زدن تحریم‌های امریکا علیه کوبا، ایران، لیبی و سودان به پرداخت 500 میلیون دلار جریمه محکوم شد. ممنوعیت همکاری شرکت‌های امریکایی فعال در صنایع انرژی با روس‌ها نیز سالانه میلیاردها دلار ضرر مالی برای آنان به ارمغان آورده است. توقف فعالیت‌های اکتشافی شرکت‌های امریکایی در مناطق قطبی و منابع شیل، از دیگر هزینه‌های تحریم روسیه به شمار می‌رود.
در همین حال، شرکت اکسون موبیل وادار به توقف پروژه‌های مشترک اکتشاف و تولید خود با شرکت‌های روسی به ویژه روسنفت شده است. مثلاً این شرکت امریکایی اجرای پروژه 2/3 میلیارد دلاری مشترک با شرکت دولتی روسنفت را در دریای کارا به حالت تعلیق درآورده است.
بدین ترتیب، علاوه بر از دست رفتن فرصت‌های تولید محصولات هیدروکربوری در پروژه‌های بالادستی واقع در خاک روسیه، احتمال نابودی سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، دور از انتظار نیست. همچنین به خطر افتادن امنیت انرژی دولت‌های اروپایی، از دیگر نتایج راهبرد تحریم روسیه به شمار می‌رود.
شرکت‌های روسی برای توسعه میادین نفت و گاز خویش به منابع مالی غرب نیازمند هستند و کاهش سرمایه‌گذاری، در میان مدت به کاهش عرضه منابع هیدروکربوری روسیه به عنوان بزرگ‌ترین تأمین کننده گاز اروپایی‌ها و یکی از فروشندگان اصلی طلای سیاه به این کشورها می‌انجامد که زنگ خطری برای امنیت لرزان انرژی قاره سبز خواهد بود.
مؤسسه مشاوره انرژی ای اچ اس کمبریج انرژی، پیشبینی کرده است با تداوم تحریم‌های روسیه، تولید کنونی روزانه 5/10 میلیون بشکه‌ای نفت روسیه در سال 2025 میلادی به 6/7 میلیون بشکه، کاهش خواهد یافت. تحقق این پیشبینی، خبری بد برای دولت‌های اروپایی خواهد بود که یک سوم نفت مورد نیاز خود را از روس‌ها، خریداری می‌نمایند. البته در مورد گاز طبیعی، این وابستگی به دلیل خریداری این سوخت از خط لوله‌های صادراتی شدیدتر است.
جایگزینی واردات گاز با یک منبع جدید عرضه، کاری دشوار و پرهزینه است. همچنین پس از الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه که تحریم‌های شدید غرب را به همراه آورده است، محبوبیت قبلی پوتین از 63 درصد به 88 درصد در اکتبر سال گذشته افزایش یافته است. به هر حال، تحریم‌های غرب فرصت خوبی برای رئیس‌جمهور روسیه جهت پروپاگاندا و ژست غرب‌ستیزی پدید آورده است. اتفاقی که سوءمدیریت و فساد اقتصادی وی و دولتمردان حاکم روس را تا حدود زیادی پنهان کرده است.
در این میان، روس‌ها به دنبال ایجاد مؤسسات مالی رقیب با سوئیفت، مستر کارت و ویزاکارت هستند تا آثار تحریم‌های غرب را کمتر و کمتر کنند. در مجموع به نظر می‌رسد در صورت موفقیت روسیه برای ایجاد تشکل‌های مالی رقیب مؤسسه‌های غرب به ویژه با چراغ سبز کشورهای هند، برزیل، چین و آفریقای جنوبی به ویژه حذف دلار از تجارت خارجی روسیه، زنگ خطر جدی برای تحریم‌های آتی غرب در سراسر دنیا پدید خواهد آمد.
رهبران واشنگتن در سال‌های اخیر دریافته‌اند یافتن منابع جایگزین انرژی برای اروپا از همیشه ضروری‌تر است و آزادسازی صدور نفت و گاز توسط تولیدکنندگان امریکایی را باید گام نخست برای تغییر در نقشه تجارت جهانی انرژی دانست. هرچند هم اینک نمی‌توان از پایان دوره دیپلماسی سخن گفت، اما آغاز روابط سیاسی امریکا، کوبا و نشست‌های سیاسی منظم با ایرانی‌ها نشان می‌دهد همچنان دیپلماسی ابزاری اثربخش است، ولی تحریم‌ها به سلاحی تبدیل شده‌اند که روز به روز از حامیان آن کاسته شده و بر مخالفان آن افزوده می‌شود اما همچنان هیچ کس نمی‌تواند با قاطعیت در مورد ابزار جایگزین تحریم‌ها، اظهار‌نظر نماید.
منبع: جوان
انتهای پیام/
