سرگذشت «ریال» ایرانی از سال ۱۳۱۱ تا ۱۳۹۵

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، عبدالله شهبازی بمناسبت تعیین «تومان» بعنوان واحد پول ملی ایران

در کانال تلگرامی خود نوشت: «ریال» (رویال: شاهی) نام سکه نقره اسپانیا است که در اسپانیا و مستعمرات آن رواج داشت و ارزی جهانی بشمار می‌رفت. در اواخر سده هیجدهم میلادی، در ایران سکه «ریال» اسپانیا معادل یک هشتم تومان ارزش داشت.

در زمان شاه طهماسب صفوی (اواخر سده شانزدهم میلادی و مقارن با دوران الیزابت اول تودور در انگلستان)، واحد پول ایران «تومان» (سکه طلا) و واحد کوچک‌تر «شاهی» (سکه نقره) بود. در این زمان، واحد پول انگلستان پوند استرلینگ (برابر با 20 شیلینگ) بود و یک تومان ایران معادل ده پوند انگلستان ارزش داشت.

در سال سی‌ام سلطنت فتحعلی شاه قاجار (1242 ق./ 1827 م.)، سکه نقره بنام «صاحبقران» ضرب و ارزش آن معادل یک دهم «تومان» تعیین شد. نام این سکه به اختصار به «قران»‌تبدیل شد. «شاهی» به کوچک‌ترین واحد پول ایران و معادل یک بیستم «قران» تبدیل شد یعنی 200 «شاهی» برابر با یک «تومان» بود.

در نیمه اول سده نوزدهم، یک تومان ایران برابر با دو پوند استرلینگ و 25 فرانک فرانسه ارزش داشت.

در زمان محمد شاه قاجار، یک تومان ایران (برابر با 10 صاحبقران= قران) برابر با 2٫5 دلار آمریکا و 5 روپیه هند بود.

در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه، یک پوند استرلینگ معادل 32٫5 قران بود که اندکی قبل از قتل ناصرالدین شاه (1896) به 48٫9 قران افزایش یافت. گفتیم که ده قران معادل یک تومان بود.

در نخستین سال سلطنت مظفرالدین شاه (1897)، یک پوند انگلستان برابر با پنج تومان ایران بود که پس از حوادث مشروطه به 6 تومان رسید.

اولین اسکناس ایران را کمپانی هنری شرودر برای بانک شاهنشاهی ایران (بانک شاهی) در قطعات 1 و 2 و 3 و 5 و 10 و 20 و 100 و 500 و 1000 تومانی چاپ کرد که از مارس 1890 م./ اسفند 1268 ش. به جریان افتاد.

از آذر 1308/ نوامبر 1929 تنزل بهای نقره در بازارهای جهانی شدت یافت و به تبع آن از ارزش سکه نقره قران ایران نیز بشدت کاسته شد و این طرح مطرح شد که پایه پول ایران بجای نقره بر طلا مبتنی شود. از اینرو، در 27 اسفند 1308 کمیسیون نرخ اسعار «قانون تعیین واحد و مقیاس پول قانونی ایران» را تصویب کرد. بموجب این قانون، «ریال» بعنوان واحد پول ایران تعیین شد و یک «ریال» معادل 0٫3٬661٬191 گرم طلا شناخته شد. طبق قانون مذکور اجازه داده شد سکه نقره یک ریالی به وزن خالص 4٫5 گرم بنمایندگی ریال ایران در داخل کشور رایج شود. این قانون در وضع پول رایج ایران تغییری ایجاد نکرد تا 22 اسفند 1310 که قانون «اصلاح قانون واحد و مقیاس پول» به تصویب رسید و به اساس سیستم پولی ایران بدل شد.

بدینسان، از اول فروردین 1311/ 21 مارس 1932 «ریال»، معادل 0٫07322382 گرم طلا، بعنوان واحد رسمی پول ایران به جریان افتاد و پس از حدود یک سده «قران» جای خود را به «ریال»‌داد.

منبع:مشرق

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه سایر رسانه‌ها