چرا ترکیه به مذاکرات آمریکا-روسیه امید بسته است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در حالی که ارتش عراق با حضور کمیته های مردمی و نیروهای حشد الشعبی توانسته در نبرد موصل، داعش را مجبور به عقب نشینی کند، نیروهای ارتش سوریه نیز با کمک پشتیبانی هوایی روسیه موفق شدند بیش از 80 درصد شرق حلب را از دست گروه های تروریستی به ویژه داعش خارج سازد.

پیشروی های اخیر دولت سوریه در صحنه میدانی، نگرانی هایی برای حامیان مخالفان بشاراسد ایجاد کرده است. در حالی که وضعیت جنگ در حلب به نفع ارتش دمشق پیش می رود، برخی از کشورها به دنبال ایجاد آتش بس هستند. آتش بسی که تجربه نشان داده نه تنها پایدار نمی ماند بلکه فرصتی برای تجهیز و تقویت نیروهای تروریستی بوده است.

در همین راستا ترکیه به عنوان یکی از بازیگران فعال در جبهه مخالفت با نظام سیاسی سوریه، تلاش دارد از وضعیت کنونی در زمینه تحقق منافع ملی خود استفاده کند. رهبران آنکارا از زمان آغاز بحران در سوریه تا امروز با در پیش گرفتن یک استراتژی و آن هم براندازی اسد، صرفا تاکتیک هایشان را تغییر داده اند؛ تا جایی که دو سال قبل حتی اردوغان از آمادگی برای حمله نظامی به این کشور سخن می گفت.

در وضعیت کنونی نیز مقامات ترکیه درنظر دارند از طریق چانه زنی با روسیه و آمریکا از یک سو و حضور نظامی در مناطقی از سوریه تحت عملیات سپر فرات، دغدغه های اصلی خود را حل کند.

در این رابطه سیامک کاکائی، کارشناس مسائل ترکیه، در گفتگو با خبرنگار تسنیم تصریح کرد: «چالش های عمده سیاست خارجی آنکارا تغییر نظام سیاسی سوریه، کنار رفتن اسد و جلوگیری از قدرت یابی کردها است. این کشور به عنوان یک بازیگر منطقه ای و هم مرز با سوریه برای خود منافعی تعریف کرده است که از جمله آن ایجاد منطقه حائل یا خالی از داعش مابین حلب و ترکیه است؛ موضوعی که پیشتر با مخالفت آمریکا روبرو شد و امروز هم روس ها مخاطب این درخواست قرار گرفته اند.»

وی با اشاره به اینکه ایجاد منطقه حائل به معنای نقض حاکمیت سوریه است گفت:«به نظر نمی رسد این مساله عملیاتی شود و این باعث تداوم نگرانی آنکارا خواهد بود. زیرا از دید ترکیه پشت پرده تحرکات کردهای سوری، گروه پ.ک.ک قرار دارد و از این رو افزایش مطالبات کردها در اصطکاک با منافع ملی ترکیه است.»

علاوه بر مسائل کردی، رهبران ترکیه حوادث نظامی حلب را به دلیل تبعات سیاسی آن با حساسیت خاصی دنبال می کنند. اهمیت حلب به دلیل خطوط ارتباطی که با حماه و رقه دارد از موقعیت سوق الجیشی برخوردار است. براین اساس خارج شدن کنترل این شهر از دست مخالفانی که توسط ترکیه، عربستان و قطر حمایت مالی و نظامی می شدند، می تواند ضربه بزرگی بر موقعیت منطقه ای آنکارا وارد کند.

در این خصوص رضا دهقانی، عضو ارشد گروه ترکیه شناسی مرکز مطالعات خاورمیانه، در گفتگو با خبرنگار تسنیم تاکید کرد: «ترکیه مایل نیست اتفاقی که در عراق به وقوع پیوست در سوریه تکرار شود. حضور نیروهای حشد الشعبی در عملیات آزاد سازی موصل و سپس قرار گرفتن آنها در زمره نیروهای امنیت ملی عراق از دید آنکارا به معنی افزایش نفوذ ایران است. همین مساله در حلب نیز با حضور نیروهای حزب الله در حال رخ دادن است.»

براین اساس ترکیه برای مقابله با قدرت یابی بیش از پیش ایران در خاورمیانه تمامی منابع خود را به کار خواهد گرفت. در این شرایط مواضع ترامپ در مورد مذاکره با روسیه بر سر سوریه از دید آنکارا می تواند راهگشای مساله باشد. به ویژه آنکه چینش کابینه رئیس جمهور جدید آمریکا نشان از رویکرد ضد ایرانی آن دارد و به نظر نمی رسد تحت هیچ معامله ای واشنگتن حاضر به پذیرش بشار اسد در ساختار قدرت سوریه باشد. 

در این راستا دهقانی خاطر نشان کرد: «براندازی اسد هدف راهبردی ترکیه است و تداوم حاکمیت وی به معنای افزایش و پایداری نفوذ ایران در سوریه محسوب می شود. بنابراین اگر در مقطع کنونی آنکارا روی این موضوع مانور نمی دهد، صرفا یک حرکت تاکتیکی است.»

با این تفاسیر ایجاد اقلیم کردی جدید در نزدیکی مرزهای جنوبی ترکیه و برکناری اسد از ساختار سیاسی آینده سوریه موضوعاتی هستند که آمریکایی در گفتگو با روس ها بر روی آن اصرار خواهند داشت.

واقعیت این است که اگرچه تاکنون واشنگتن با جلوگیری از پیشروی کردهای سوری با آنکارا مخالفت کرده است اما به طور کلی ترکیه عضو ناتو و متحد این کشور به شمار می رود و احتمال درنظر نگرفتن دغدغه امنیتی ترک ها دور از ذهن خواهد بود. در این فضا ایران باید با تعیین سیاست های متناسب در مذاکرات روسیه و آمریکا وجه المصاحه قرار نگیرد.

انتهای پیام/