به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از المانیتور، نوسانات ارزش ریال در طی سال های اخیر به یک اتفاق عادی تبدیل شده است. هنگام بروز این نوسانات، ارزش ارزهای خارجی هر روز و گاهی حتی هر ساعت بالاتر می رود. زمانی که دولت محمود احمدی نژاد در سال 2005 بر سر کار آمد، هر دلار آمریکا 8200 ریال بود. در روزهای قبل از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری ایران در ژوئن 2013، ارزش دلار به حدود 36000 هزار ریال یعنی 4 برابر رقم سال 2005 رسید.
پس از روی کار آمدن حسن روحانی، نوسان ارزش ریال نه تنها کمتر شد، بلکه ارزش پول ملی ایران نیز بالاتر رفت. اما در طی یک ماه گذشته، ارزش ریال به طور ناگهانی رو به کاهش گذاشته است. نرخ دلار برای مدتی نسبتا طولانی در حدود 35 هزار ریال بود، اما در ماه نوامبر، وضعیت تغییر کرد. پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ایران نیز از فضای سیاسی پس از انتخاب ترامپ متاثر شد تقاضا برای دلار در ایران پس از اعلام پیروزی ترامپ نسبت به روز قبل از انتخابات آمریکا افزایش یافت و قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد به 37 هزار ریال رسید. در هفته پایانی ماه نوامبر قیمت دلار حتی به 40 هزار ریال رسید. در حالی که برخی از کارشناسان معتقدند این جهش ارزش دلار یک حباب کوتاه مدت است، برخی دیگر معتقدند که ارزش واقعی ریال کاهش یافته است.
سعید لیلاز، اقتصاددان ایرانی و استاد تاریخ اقتصادی در دانشگاه شهید بهشتی در این باره گفت: «افزایش ارزش ارزهای خارجی مرتبط با شرایط اقتصادی است. در طی 3 سال گذشته، نرخ ارز به طور طبیعی و مطابق با نرخ تورم موجود افزایش نیافته است. هر چه نرخ ارز دقیق تر و به واقعیت نزدیک تر باشد، برای اقتصاد کشور بهتر است. این افزایش به طور طبیعی اتفاق افتاده و بنابراین موجب بروز تورم نخواهد شد.»
برخی معتقدند دولت روحانی عمدا ارزش ریال را در بازار آزاد پایین آورده تا کسری بودجه خود را در سال مالی پیش رو (که از 20 مارس 2017 آغاز می شود) تامین کند. این اقدام با بهره بردن از تفاوت قیمت نرخ ارز دولتی و ارز آزاد که هم اکنون حدود 20 درصد است، امکان پذیر است. به بیان دیگر، از آنجایی که یکی از منابع اصلی تامین درآمد دولت دلارهای حاصل از فروش نفت است، با افزایش ارزش دلار در بازار، دولت می تواند ریال بیشتری از تبدیل این ارزها به دست آورد. حسن سلیمی، رئیس گروه سرمایه گذاری اتاق بازرگانی ایران گفت: «دولت روحانی فکر می کرد می تواند نفت را در سال 2017 بشکه ای 65 تا 70 دلار بفروشد، اما اکنون مشخص شده که قیمت نفت تا این حد افزایش نخواهد داشت و در حدود 50 دلار باقی خواهد ماند. بنابراین برای جبران کسری بودجه خود، نرخ ارز را بالا برده است.»
اما ولی الله سیف، این ادعا را شدیدا تکذیب کرده و عواملی همچون افزایش فصلی تقاضا برای دلار همزمان با زیارت اربعین و سال جدید میلادی، چشم انداز قیمت نفت و انتخابات آمریکا را در افزایش ارزش دلار دخیل دانسته است.
توافق غیرمنتظره اوپک در 30 نوامبر برای کاهش تولید نفت که بسیاری آن را یک دستاورد مهم برای تهران ارزیابی می کنند، روند کاهش ارزش دلار را معکوس کرد. اما این بهبود نسبی ارزش ریال چندان دوام نداشت. با تمدید 10 ساله قانون تحریم های آمریکا در کنگره و اعلام کاخ سفید مبنی بر امضای این قانون توسط باراک اوباما، کاهش ارزش ریال مجددا آغاز شد.
در نتیجه نوسانات اخیر ارزش ریال، شکاف بین ارز دولتی (32 هزار ریال) و ارز آزاد بیشتر شده است. این اتفاق می تواند تلاش های دولت روحانی برای یکسان سازی نرخ ارز را با پیچیدگی مواجه سازد. در صورتی که ارزش ریال بیش از این تضعیف شود، ممکن است موجب وارد آمدن آسیب سیاسی به دولت روحانی شود. حال باید دید که آیا دولت اجازه خواهد داد ریال همچنان تضعیف شود و به ارزش واقعی اش برسد، یا جلوی این روند را خواهد گرفت.
انتهای پیام/28