به گزارش خبرگزاری تسنیم از بروجرد، شهرستان بروجرد با قدمتی چند هزارساله بر اساس مستندات تاریخی باقیمانده درگذشته مشتمل بر محدودهای 280 هکتاری بوده که توسط حصار، برج و بارویی خاص مستور شده که این محدوده در حال حاضر به بافت قدیمی بروجرد موسوم است.
پیکرهای با قدمت 1200 ساله در بروجرد
پیکره یادشده شامل چهار محله اصلی است که پیرامون هسته اصلی شهر یعنی بازار بروجرد شکلگرفته و بنا به گواهی اسناد تاریخی موجود قدیمیترین بخش که میتوان در این مجموعه از آن یادکرد و هماینک قابلمشاهده وزنده است مسجد جامع بروجرد با قدمتی حدود 1200 سال است که بنای اصلی آن بر روی خرابههای باقیمانده از یک آتشکده بنا شده است.
از سویی وجود افزون بر 470 اثر و بنای تاریخی شامل 200 خانه تاریخی شناساییشده و چندین محله قدیمی با معماری کاملاً سنتی که 170 اثر از این تعداد در فهرست آثار ملی کشور ثبتشده گواه این مدعاست که شهرستان بروجرد بستر تمدنهای خاصی در تاریخ معاصر و حتی گذشته بوده است.
مجموعه خانههای طباطباییهای بروجرد
به نظر میرسد هسته اولیه شهرستان بروجرد از اجتماع پیرامون مسجد جامع این شهرستان تشکیل شده و قدیمیترین قسمت و بازار شهر نیز در همین محدوده واقع شده است.
مجموعه مشهور خانههای طباطباییهای بروجرد که قطعهای کوچک از بافت 280 هکتاری قدیمی این شهرستان است و مشتمل بر یک هسته اصلی که در آن سه خانه مرحوم حاجآقا کمال طباطبایی، مرحوم مغیث الاسلام طباطبایی و مرحوم حاجآقا افتخار الاسلام طباطبایی که این سه خانه بااتصال به یکدیگر هسته اصلی مجموعه خانههای طباطباییها را تشکیل دادهاند.
در کنار این هسته اصلی عناصر تاریخی دیگری همچون مقبره میرزا محمود صاحب مواهب که از فضلا و دانشمندان این شهر بوده، مقبره جد اعلای طباطباییها میرزا محمد طباطبایی، خانه مرحوم حاج محمد مصری، خانه مرحوم حاج ابوطالب بیرجندی، خانه مرحوم احمدی طباطبایی، خانه مرحوم صدر زاده طباطبایی، خانه مرحوم روغنی، خانه روناسی، حاتمی، محمدی، میرزایی و چند خانه دیگر قرارگرفته که خود مجموعهای کمنظیر از خانههای تاریخی را دریکی از محلههای این شهرستان در کنار یکدیگر جمع کرده است.
احداث بناهای عمومی در کنار خانههای قدیمی
در این مجموعه میتوان مسجد و حمام سید بحرالعلوم که در زمره بناهای تاریخی است و نیز مدرسه علمیه امام جعفرصادق(ع) و مدرسه نوربخش که از بناهای تاریخی است و تقریباً یک مجموعه کامل از عناصر تاریخی که حتی یک آبانبار در زیر خانهها وجود دارد که مربوط به این مجموعه و محدوده بوده و برای استفاده عمومی به کار میرفته است را مشاهده کرد.
این محدوده قریب به یک هکتار است که دارای تعداد قابلتوجهی اثر تاریخی بهویژه خانه تاریخی است و به لحاظ وسعت، بزرگترین خانه تاریخی بروجرد خانه مرحوم صدر زاده طباطبایی است که افزون بر دو هزار متر وسعت دارد و در فهرست آثار ملی کشور ثبتشده اما در حال حاضر در تملک سازمان میراث فرهنگی نیست.
خانه حاجآقا افتخار الاسلام طباطبایی نیز از خانههای بزرگ این شهرستان است که با حواشی نزدیک به یک هزار متر وسعت دارد و پسازآن منزل حاجآقا کمال طباطبایی، خانه مرحوم حاتمی، خانه احمدی بزرگمهری با مساحت 900 متر در جایگاه بعدی قرار دارند.
قدیمیترین خانه تاریخی بروجرد
به نظر میرسد قدیمیترین خانه تاریخی بروجرد خانه مرحوم حاتمی است که ازنظر ساختار معمار گونه با سایر بناها اندکی متفاوت است این خانه اخیراً ثبت آثار ملی شده که شواهد و نحوه معماری این خانه تاریخی نشاندهنده قدمت آن در مقایسه با سایر خانههای موجود است.
خانه تاریخی افتخار الاسلام متعلق به یکی از روحانیون خاندان طباطباییهای بروجرد بوده که شخصیت اثرگذار و اجتماعی بزرگی در سطح شهرستان بروجرد و کشور داشته است همچنان که صاحبان دیگر املاک تاریخی زیبای این شهرستان افرادی شاخص بودهاند که هم قدرتمند و هم روحانی با سطح معلومات دینی بالا و مرجع قابلتوجه عوام مردم بودهاند.
این خانه دارای سه بخش است بخش بیرونی آنکه در حال حاضر تبدیل به اداره میراث فرهنگی شده که در سالهای گذشته بر روی این بخش تغییراتی صورت گرفته و بازسازیهایی انجام شده شامل حیات اندرون، حیات خلوت است.
در کنار مجموعه تاریخی خانه افتخارالاسلام طباطبایی بروجرد موزه آثار و اشیاء تاریخی کشف شده از قرون متمادی تاریخ این شهرستان قرارگرفته که محلی مناسب برای بازخوانی تاریخ چند هزار ساله این شهرستان است.
در این موزه مجموعهای از نمونه هنرهای صنایعدستی بروجرد، برخی کتب و نسخ خطی مربوط به این شهرستان، برخی ابزارآلات مربوط به حرفههای رایج در این شهرستان و نمونهای از کارهای استادکاران قدیمی همچون استادکاران مسگر و یا سازندگان ظروف دیگر جمعآوریشده و آماده بازدید علاقهمندان به آثار تاریخی است.
دبیرستان تاریخی امام خمینی(ره)
در کنار این خانههای قدیمی که هریک گوشهای از هنر ایرانی اسلامی را در معرض دید علاقهمندان قرار داده است دبیرستان تاریخی امام خمینی(ره) بروجرد که در همان بافت قدیمی این شهرستان واقع در شرق خیابان حافظ جنوبی نرسیده به میدان توحید قرار دارد یکی دیگر از نمونههای بارز تلفیق هنر ایرانی و اروپایی است.
این اثر تاریخی منحصربهفرد به وسعت 14 هزار مترمربع در سهطبقه شامل دوطبقه بهعلاوه زیرزمین طراحیشده است و در هر طبقه، ایوانی با دوازده ستون آجری رو به حیاط بزرگ دبیرستان تعبیهشده و ساختمان اصلی آن شبیه حرف H است و دارای دو یال با بیرونزدگی نسبت به موقعیت کلاسهاست.
این بنا در سال 1316 توسط "ماکسیم سیرو" فرانسوی طراحی و توسط مجریان ایرانی اجراشده است و تلفیقی از معماری سنتی ایران و سبک و سیاق اروپایی و بهعنوان نمونه شاخصی از معماری این دوره در شهر محسوب میشود.
انتهای پیام/