قرارداد بوئینگ؛ چالش اولویت‌بندی مشکلات مردم
«امضای توافق خرید ۸۰ فروند بوئینگ» خبری بود که سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان در فرآیند خرید هواپیما، در صدر رسانه‌های داخلی بود.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، «امضای توافق خرید 80 فروند بوئینگ» خبری بود که سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان در فرآیند خرید هواپیما، در صدر رسانه‌های داخلی بود.بررسی تاریخی روابط ایران و شرکت هواپیماسازی بوئینگ به سال 1344 برمی‌گردد که مرور آن در لابه لای اخبار توافق این روزها خالی از لطف نیست.
اولین پرواز هما با هواپیماهای جت در سال 1344 با استفاده از یک فروند بوئینگ 727 در مسیر تهران- بیروت انجام شد و پس از آن با شروع دهه 1350عصر طلایی هما نیز با ورود تعدادی بوئینگ 737 و تعدادی بوئینگ 727 آغاز شد؛ علاوه بر این، تحویل هواپیماهای گران‌قیمت بوئینگ 747 از سری‌های مختلف از سال 1354آغاز شد که آخرین فروند آن از نوع اس.پی فقط در ایران فعالیت می‌کرد که اخیرا زمین گیر شد و به کار خود پایان داد.
این «عصر طلایی» پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با وضع تحریم‌های بین المللی به ویژه از سوی آمریکا به کار خود پایان داد؛ هر چند طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی تحریم صنعت هوانوردی کشوری در حوزه مسافری ممنوع تلقی می‌شود اما ناگزیر بخش مسافری هوایی ایران هم گرفتار این تحریم‌ها شد. تحریم‌هایی که فقط به ناوگان هوایی محدود نمی‌شود و حتی تا همین یکسال پیش 9 فرودگاه بین‌المللی از دادن سوخت به هواپیماهای ایرانی امتناع می‌کردند.
در چند روز اخیر که امضای توافق شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی(هما) و بوئینگ رسانه‌ای شد، می‌توان گفت پس از 41 سال، روابط بین ایران ایر و بوئینگ از سر گرفته شد و قرارداد نهایی خرید 80 فروند هواپیما به امضای مدیرعامل هما و معاون منطقه‌ای بوئینگ رسید. این قراردادشامل 50 فروند هواپیمای بوئینگ از نوع 737، 15 فروند هواپیمای بوئینگ 777 سری 300 و 15 فروند هواپیما بوئینگ 777 از سری X است.
اما شباهت این توافق با نخستین دوران روابط ایران و بوئینگ در عبارات به کار رفته است.در آن زمان از عبارت «آغاز عصر طلایی» برای صنعت هوایی استفاده شد و این توافق عبارت جدید«یک روز تاریخی برای صنعت هوانوردی ایران» را با خود یدک می‌کشد.
هر چند مخالفت با توسعه و نوسازی ناوگان هوایی ایران با میانگین عمر بالای 22 سال عقلانی به نظر نمی‌رسد اما همان‌طور که آمریکایی‌ها با تحریم‌های ظالمانه خود خط بطلان بر عصر طلایی صنعت هوانوردی ایران کشیدند قطعا در پشت قضیه توافق بوئینگ نیز اطمینانی نیست.
اما از منظر داخلی نیز این سوال مطرح است که در توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل کشور، آیا خرید هواپیما در اولویت بود؟ آمارهای رسمی حاکی از آن است که سهم حمل و نقل جاده‌ای از جابه‌جایی مسافر 90 درصد، سهم حمل و نقل ریلی حدود 7 درصد و سهم حمل و نقل هوایی فقط 3 درصد است. در این میان خرید هواپیما آیا بر نوسازی ناوگان جاده‌ای و ریلی ارجحیت دارد؟
در عین حال جان دادن حدود 50 نفر از مسافران در حادثه برخورد دو قطار، برای دومین بار وزیر راه و شهرسازی را برای استیضاح به مجلس کشاند، اما در بحبوحه این توافق آتش استیضاح کمی فروکش کرد.
هر چند این توافق هم همچنان با احتمالات دست و پنجه نرم می‌کند. در گزارشی که بعد از توافق از سوی نیویورک تایمز منتشر شد، مقامات بوئینگ تایید کردند که درباره قرارداد با ایران هنوز احتمالاتی وجود دارد یعنی به صورت مودبانه گفته‌اند که عمیقا درباره مخالفت ترامپ و کنگره با این قرارداد نگرانند.
به هر روی، با فرض نتیجه مثبت توافق‌های خرید هواپیما، اختصاص ارز کشور برای 3 درصد حمل و نقل کشور در حالی که 97 درصد حمل و نقل کشور در بخش جاده و ریل فعال است موفقیتی با این بوق و کرنا نمی‌طلبد. موفقیتی که در کشورما در سطح سران از آن سخن می‌گویند اما از طرف آمریکا، در سطح معاون منطقه‌ای به آن ورود می‌کنند.
شاید در میان عصر طلایی و توافق تاریخی در صنعت حمل و نقل هوایی، باید آرزوی عصر طلایی حمل و نقل ریلی و جاده‌ای را فراموش کرد؛عصری که در حصر قرار دارد.
در باغ سبز آمریکا به ایران
آقای سید محمدجواد ابطحی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، درباره منابع دولت برای پرداخت قرارداد بوئینگ، گفت: بخشی از پول های بلوکه شده ایران آزاد شده است که قرار بود به بانک مرکزی باز گردد اما این امر محقق نشده است و این درحالی است که مقامات آمریکایی ادعا کرده اند مبلغ قابل توجهی از اموال ایران آزاد شده است.
وی ادامه داد: قرار است 16 میلیارد دلار پول بوئینگ هم از طریق همین اموال بلوکه شده پرداخت شود و آمریکا خط اعتباری برای این امر در نظر بگیرد اما باید دولت و وزیر اقتصاد محل تامین اعتبارات پرداخت قرار داد بوئینگ و اصل قرارداد را منتشر کنند.
وی با بیان اینکه به نظر نمی رسد دولت به دنبال شفاف سازی و انتشار قراردادها باشد، گفت: از قرارداد پژو و نفت گرفته تا قرارداد برجام و خرید بوئینگ غیر شفاف است.
نماینده خمینی شهر در مجلس دهم تاکید کرد: اگر دولت قرارداد خرید بوئینگ را شفاف سازی نکند، کمیسیون برنامه و بودجه مجلس می تواند درباره محل تخصیص اعتبار خرید این هواپیماها از وزیر اقتصاد و دولت سوال کند.
ابطحی خاطر نشان کرد: پیش از این آمریکا دعوایی زرگری با فرانسه به راه انداخت تا ایران هواپیماهای خود را از آمریکا بخرد البته باید صبر کرد اما به نظر نمی رسد قرارداد خرید بوئینگ عملیاتی شده و به سرانجام برسد.
این نماینده مجلس مواضع حکومت آمریکا و انتخاب ترامپ به عنوان رییس جمهور جدید را از دلایل عملیاتی نشدن قرارداد بوئینگ دانست و اظهار داشت: دولت آمریکا سعی می کند تا با فریب دادن ایران، آن را در موضع ضعف و انفعال قرار دهد که با روی کار آمدن ترامپ شرایط بدتر می شود.
ابطحی تاکید کرد: قرارداد بوئینگ باید توسط وزارت دارایی آمریکا مجوز بگیرد و به همین دلیل است که قرارداد با ایرباس نهایی نشد اما نباید فراموش کرد که آمریکا سعی می کند تا با در باغ سبز نشان دادن به ایران، سبب شود تا دولت ما در برابر نقض برجام مواضع محکم و صریحی اتخاذ نکرده و اقدامی انجام ندهد و نباید این موضوع را فراموش کرد که ایران در تامین قطعات هواپیماهای بوئینگ با اشکال مواجه می شود و آمریکا می تواند با تحریم مجدد جلوی ورود قطعات را به کشوربگیرد.
منبع: صبح نو
انتهای پیام/
