جهان اسلام نیازمند گفتمان «امت» است
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: چه بسیار کسانی که از تقریب صحبت می‌کنند اما به دلیل فقدان گفتمان امت، نگاه‌ها، اندیشه‌ها و نسخه پیچی‌های واضح و راهگشایی ارایه نمی‌‌دهند.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری به مناسبت فرا رسیدن سالروز میلاد پیامبر رحمت(ص) و هفته وحدت، درباره اهمیت تقریب شیعه و سنی و گفتمان‌سازی در جامعه اسلامی به خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس گفت: امروز که جهان اسلام درگیر اختلافاتی است، باید بدانیم که این شرایط در جامعه اسلامی، آبستن حوادث بعدی است.
وی در ادامه افزود: این حوادث را اگر ما مسلمانان، دانشگاهیان، علما و همه کسانی که قدرت و توانی دارند کنترل نکنند ممکن است شرایط کنونی آبستن حوادثی خشونت‌بارتر، شکننده‌تر، کشنده‌تر و ازبین‌برنده‌تر نسبت به امکانات جامعه اسلامی باشد.
لذا الان مهمترین و اساسی ترین امری که همه باید به آن اهمیت دهیم و هیچ کس آن را از اولویت نیاندازد بلکه امکانات را بر آن امر مصروف کنیم، کنترل وضعیت فعلی است این کنترل بخشی از آن، عملی و بخش دیگر، اندیشه‌ای و فکری است.
*ضرورت ایجاد گفتمان امت
وی با اشاره به بعد اندیشه‌ای و تلاش دانشگاه مذاهب در این عرصه گفت: یک تلاش اندیشه‌ای بزرگ قرار دارد و آن ایجاد و تقویت «گفتمان امت» است. گفتمان عبارت است از آن دسته ایده‌ها و اندیشه‌هایی که در نصوص وجود دارند و در شرایطی اجتماعی راه به جامعه پیدا می‌کنند و به دلیل مختصات خود، تحولی را در یک حوزه اجتماعی خاص همراه با برش های خاص، نگاه‌های خاص و ادبیات خاص پدید می‌آورند و چارچوبی مفهومی را برای اندیشیدن، فهم کردن و گفتگو کردن در آن زمینه شکل می‌دهند.
حجت‌الاسلام مبلغی با اشاره به اینکه گفتمان دو مرحله دارد (گفتمان و ماقبل گفتمان، توضیح داد: ما قبل گفتمان، اندیشه‌ها و ایده‌هایی است که در کتاب است و هنوز راه به جامعه نبرده است؛ تا این مرحله گفتمان نیست اما همین که به جامعه وارد شد و برشی ایجاد کرد و مرزی یا تمایزی را با اندیشه‌های دیگر در نوع نگاه به حوزه ای پدید آورد و به خلق ادبیات، تاثیرگذاری و اقتضاءات ویژه دست زد، گفتمان می‌شود.
وی اظهار داشت: حقیقت این است که به دلیل قصورهای تاریخی، نصوص قرآنی مربوط به امت (آیات وارده در امت واحده، جعل امت و ...)، هنوز به گفتمان تبدیل نشده است؛ و این در حالی است که دایره مفهومی و مصداقی امت از دایره مفهومی و مصداقی شعب (که در آیه «وجعلناکم شعوبا و قبائل» مطرح شده است) گسترده‌تر و تمدنی تر است.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی در ادامه توضیح داد: امت که جایگاهی محوری در تفکر اجتماعی قرآن به خود اختصاص داده است، در صورتی که تبدیل به یک گفتمان فعال و فراگیر شود، زاویه‌های دید را نسبت به ده‌ها مساله اجتماعی در مناسبات اجتماعی مسلمانان عوض خواهد کرد.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به آنچه پاره‌ای از اندیشمندان داخلی و خارجی و به ویژه رهبر معظم انقلاب به آن توجه کرده، و بر امت تاکید می‌ورزند، گفت: این امر می‌تواند به گشایش مسیر به سمت تبدیل شدن آن به یک گفتمان قوی منتهی شود. وقتی به گفتمان تبدیل شود آن زمان معنای همزیستی آشکار می‌شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: گفتمان، چارچوب فکری است و به انسان دیدگاه می‌دهد، درون آن، نظریه تولید می‌شود و مرزها با آن، مشخص می‌شود.
شیعه و سنی اگر در گفتمان امت، صحبت کنند، فراتر از آموزه‌های مشترک که دارند، به برکت گفتمان به ادبیات مشترک دست می‌یابند و آن چه موثر است ادبیات و مفاهیم مشترک است و صرف اشتراک در آموزه ها تا مادام که به اشتراک در ادبیات نرسیده است، فاقد کارکرد است و گفتمان نقش تولید اشتراک را ایفا می کند. این اولین کاری است که به نظر من باید انجام شود.
وی همچنین تصریح کرد: اوضاع را باید هر چه زودتر کنترل کرد؛ چرا که در فضای برزخی و بی گفتمان، و در شرائط فقدان چارچوب مفهومی و بی نظریه‌ای افکار و نیروها به انتشار و هدر رفتگی دچار خواهند شد. در این صورت هر کس طوری فکر می‌کند و برای خود خط و مشی ویژه‌ای ترسیم می‌کند. چنین شرایطی طبیعی است که وارفتگی و رهاشدگی را پدید خواهد آورد.
*2 عنصر اصلی گفتمانی؛ هویت و همزیستی
وی همچنین با بیان اینکه در گفتمان، لایه‌بندی‌های معرفتی وجود دارد که پیرامون عناصر اصلی این گفتمان شکل می‌گیرند؛ اظهار داشت: عناصری همچون: هویت امت، وحدت امت، دین امت (اسلام) همزیستی امت و... بحث از عنصر هویت، اساسی ترین بحث است. امت الان هویتی به عنوان امت ندارد. شیعه و سنی هر کدام هویت شیعه و سنی دارند اما یک هویت دربرگیرنده و جمع کننده وجود ندارد؛ یعنی همان چیزی که در صدر اسلام شیعه و سنی را کنار هم قرار می‌داد.
مبلغی یادآور شد: ما اگر ادبیاتی که شخصیت‌های آن دوران به کار می‌گرفتند را رصد کنیم، فی المثل کلمات امام علی بن ابی طالب (ع) را مرور کنیم، از زیرزبان و پشت اندیشه‌های حضرت چیزی جز علامت های مشیر به هویت اسلامی نمی‌بینیم.
آن امام همام به مردم آن زمان، می فرمود «انما انتم اخوان علی دین الله» (شما برادران بر دین خدا هستید) و طبعا این خطاب به جامعه‌ای بود که در آن سنیان و شیعه و خوارج همه بودند، و امام بدون لحاظ هویت‌های مذهبی به هویت اسلامی که مبتنی بر اخوت است، نظر داشت.
وی با تأکید بر اینکه در آن دوره براساس نگاه ما شیعه وجود داشت و اهل سنت هم همینطور؛ اما آن چه ذهنیت هویت بخش بود، و جمع کننده بود، امت بود که برجسته شده بود، افزود: وحدت و همزیستی عنصر بعدی است که بازتاب هویت امت است. علوم ما همه باید به این سمت برود. همزیستی قواعد خاص خود را دارد، کنار آمدن، گیر ندادن، سخت نگرفتن و ... که در روایات هم آمده است.
مبلغی در پایان اظهار داشت: یک زندگی مشترک دینی به رغم همه اختلافات دینی، بومی، رنگ و ... باید وجود داشته باشد. یک زمان همزیستی یک قالبی داشت امروز یک قالب دیگر دارد و تا مادامی این اتفاقات نیافتد با توصیه، حل شدنی نیست. بنابراین اگر مقام معظم رهبری بر امت تأکید می‌کنند به این علت که به ارتقا فهم ما در این عرصه بیانجامد.
منبع:فارس
انتهای پیام/
