مدل‌های وارداتی نمی‌تواند به توسعه اقتصاد ایران کمک کند
تیم اندرسون معتقد است که ایران نمی‌تواند از مدل‌های وارداتی برای توسعه اقتصادی استفاده کند و سرمایه‌گذاری خارجی با پیش‌شرطهایی می‌تواند برای اقتصاد ایران مفید باشد.
تیم اندرسون «Tim Anderson» عضو هیئت‌علمی دانشگاه سیدنی استرالیا است که دکتری خود را در اقتصاد سیاسی کسب کرده است. حوزه تخصصی وی استراتژی توسعه و حقوق توسعه و یکپارچگی اقتصادی آمریکا لاتین است. اندرسون دارای مقالات و کتاب‌های مختلفی است. آخرین تألیف او کتاب «جنگ کثیف در سوریه: واشنگتن، تغییر رژیم و مقاومت» از سوی انتشارات گلوبال ریسرچ منتشر شده است. علاوه بر این او سردبیر مجله مطالعاتی اقتصاد آمریکای لاتین نیز است.
اندرسون با انتقاد از مشارکت ترانس پاسیفیک آن را ساخته اقتصاد لیبرال و در جهت منافع آمریکا توصیف کرد و گفت: مشارکت ترانس پاسیفیک از اختراعات آمریکا است که آن را برای امتیازدهی به شرکت‌های غول‌آسای خود طراحی کرده است. درواقع «مشارکت» به اصطلاح جدیدی برای «خصوصی‌سازی اجباری» تبدیل شده است. بنابراین بهتر این است که موافقت‌نامه‌های اقتصاد بین‌المللی، دوطرفه و یا از طریق گروه‌بندی‌های منطقه‌ای یا بین‌المللی متقارن‌تر دنبال شود.
او همچنین در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود به موضوع سرمایه‌گذاری خارجی در ایران اشاره کرد و ادامه داد: این موضوع بستگی به شرایط سرمایه‌گذاری خارجی دارد. اگر دولت ایران بتواند مراقبت اجتماعی دقیقی را در مواجهه با این سرمایه‌گذاری‌ها، برای مثال حفاظت از حقوق کارگران، حفاظت از محیط‌زیست و تصدی ملک محلی به کار ببندد، در این صورت سرمایه‌گذاری خارجی (مشارکت و سرمایه‌گذاری مشترک) می‌تواند سود متقابل به دنبال داشته باشد. در ادامه متن گفت‌وگو با دکتر تیم اندرسون قابل‌مشاهده است.
برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند که مدل اقتصادی آمریکای لاتین می‌تواند برای کشورهای درحال‌توسعه مانند ایران، اثرگذار باشد. به نظر شما می‌توان چنین نگاهی را باور داشت؟ در صورت پذیرش این مدل، توزیع درآمد و فقر چه تغییری خواهد داشت؟
اندرسون: به‌طورکلی نمی‌توان چنین نگاهی را پذیرفت. آمریکای لاتین خود دارای سنت طولانی مانند سیمون رودریگز در ونزوئلا و خوزه مارتی در کوبا در قرن نوزدهم و یا خوزه کارلوس ماریاتگوئی در پرو در دهه دوم قرن بیستم است. درواقع باید گفت که کشورهای درحال‌توسعه نباید مدل‌ها را از کشورهای دیگر نسخه‌برداری کنند، بلکه باید به دنبال ساخت نظام اجتماعی¬شان براساس تاریخ و موقعیت خود باشند. می‌توان گفت که همیشه فرهنگ‌ها می‌توانند ارزش‌هایی را به رسمیت بشناسند و آن‌ها را به اشتراک بگذارند و شیوه‌های خاصی را از سایر کشورها، با شرط سازگاری به کار ببندند.
برخی معتقدند که کشورهایی مانند ایران محل مناسبی برای سرمایه‌گذاران خارجی به حساب می‌آید و در صورت سرمایه‌گذاری، هر دو طرف می‌توانند سود کافی ببرند. به نظر شما از سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهایی مانند ایران چه کسی بیشترین سود به دست آورد؟ سرمایه‌گذاران خارجی و یا دولت؟
اندرسون: این موضوع بستگی به شرایط سرمایه‌گذاری خارجی دارد. اگر دولت ایران بتواند مراقبت اجتماعی دقیقی را در مواجهه با این سرمایه‌گذاری‌ها، برای مثال حفاظت از حقوق کارگران، حفاظت از محیط‌زیست و تصدی ملک محلی به کار ببندد، در این صورت سرمایه‌گذاری خارجی (مشارکت و سرمایه‌گذاری مشترک) می‌تواند سود متقابل به دنبال داشته باشد.
در میان کارشناسان اقتصادی، گمانه‌زنی‌های متفاوتی نسبت به ساختار و کارایی ترانس پاسیفیک وجود دارد. به نظر شما آیا کشورهای لاتین می‌توانند از مشارکت ترانس پاسیفیک بهره‌مند شوند؟
اندرسون: مشارکت ترانس پاسیفیک از اختراعات آمریکا است که آن را برای امتیازدهی به شرکت‌های غول‌آسای خود طراحی کرده است. درواقع «مشارکت» به اصطلاح جدیدی برای «خصوصی‌سازی اجباری» تبدیل شده است. بنابراین بهتر این است که موافقت‌نامه‌های اقتصاد بین‌المللی، دوطرفه و یا از طریق گروه‌بندی‌های منطقه‌ای یا بین‌المللی متقارن‌تر دنبال شود.
تسنیم: به نظر شما کشورهای حوزه لاتین چگونه در جهت تحقق اهداف توسعه پایدار (SDGs) مشارکت خواهند کرد؟
اندرسون: به نظر من هر عضوی در مسیر خودش این امر را محقق خواهد کرد. درواقع این اهداف به‌خودی‌خود سرانجام کار نیستند بلکه فقط دستورالعمل‌هایی محسوب می‌شوند که ممکن است یاری کننده باشند. اهداف توسعه پایدار مجموعه‌ای از برخی ایده‌های توسعه انسانی مناسب و معقول است، اما درعین‌حال به برنامه‌های جمعی وسیعی، حتی بیشتر از اهداف توسعه هزاره قبلی تبدیل شده‌اند؛ بنابراین باید با دقت کافی نسبت به آن‌ها برخورد کرد.
انتهای پیام/
